'Nóng' cuộc đua giành ghế Tổng giám đốc WTO

Mới đây, WTO đã khởi động tiến trình bầu lãnh đạo mới của cơ quan này. Tham gia vào cuộc đua giành vị trí “thuyền trưởng” của WTO là 8 ứng cử viên đến từ Hàn Quốc, Anh, Mexico, Nigeria, Ai Cập, Moldova, Kenya và Saudi Arabia. Theo thông lệ của WTO, việc tìm kiếm nhà lãnh đạo mới được thực hiện qua các vòng bầu chọn nhằm loại bỏ dần các ứng cử viên. Trong vòng bầu chọn đầu tiên, sẽ có 3 người bị loại khỏi cuộc đua. Tương tự như vậy, ở vòng bầu chọn thứ hai, trong số 5 ứng cử viên còn lại cũng sẽ có 3 người bị loại. Cuối cùng, đại diện các nước thành viên WTO sẽ lựa chọn nhà lãnh đạo mới của cơ quan này trong số hai ứng cử viên trụ vững sau hai vòng bầu chọn. Kết quả dự kiến sẽ được công bố chính thức vào đầu tháng 11 tới.

Trụ sở của WTO tại Geneva, Thụy Sĩ. Ảnh: Reuters

Hiện nay, vị trí lãnh đạo WTO đang bỏ trống sau khi ông Roberto Azevedo chính thức rời ghế tổng giám đốc của cơ quan này vào ngày 31-8 vừa qua. Trước đó, từ giữa tháng 5 năm nay, ông Roberto Azevedo đã đưa ra thông báo từ chức sớm một năm trước khi nhiệm kỳ kết thúc vào năm 2021. Quyết định của ông Roberto Azevedo gây khá nhiều bất ngờ, nhất là vào thời điểm nền kinh tế toàn cầu đang chịu những tác động nghiêm trọng của đại dịch Covid-19.

Bắt đầu hoạt động vào năm 1995, với mục tiêu thiết lập, duy trì một nền thương mại toàn cầu tự do, thuận lợi và minh bạch, WTO được coi là trung gian hòa giải tranh chấp thương mại, đưa các nước ngồi vào bàn đàm phán để giải quyết mâu thuẫn, thu hẹp bất đồng, qua đó thúc đẩy các chuẩn mực dựa trên quy tắc vì lợi ích chung. Sau 25 năm hoạt động, không thể phủ nhận là WTO đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một sân chơi thương mại công bằng cho các nước thành viên. Tuy nhiên, tổ chức này cũng đối mặt với nhiều thách thức trong giải quyết một số vấn đề như căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và tăng trưởng kinh tế thế giới suy giảm do dịch Covid-19.

Chính vì vậy, nhân vật nào trong số 8 ứng cử viên được WTO “chọn mặt gửi vàng” cho vị trí lãnh đạo cơ quan này đang thu hút sự quan tâm của cả thế giới. Theo đánh giá của các chuyên gia, 8 ứng cử viên đều là những người dày dạn kinh nghiệm về thương mại toàn cầu. The Korea Herald nhận định, hai ứng cử viên nữ sáng giá nhất đang nổi lên là bà Amina Mohamed, hiện là Bộ trưởng Thể thao Kenya, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Kenya, cựu Chủ tịch Đại hội đồng của WTO và bà Ngozi Okonjo-Iweala, cựu Bộ trưởng Tài chính của Nigeria. Nếu một trong hai ứng cử viên này chiến thắng thì WTO sẽ có nữ tổng giám đốc đầu tiên và cũng là nhà lãnh đạo đầu tiên từ “lục địa đen”. Từ khi ra đời cho đến nay, WTO đã có 6 tổng giám đốc đến từ các châu lục, trong đó có 3 người châu Âu, một người châu Đại Dương, một người châu Á và một người Nam Mỹ. Giới quan sát đánh giá, trong cuộc đua lần này, các đại diện đến từ châu Phi có nhiều cơ hội dù WTO không áp dụng nguyên tắc luân phiên khu vực trong việc lựa chọn người đứng đầu cơ quan này.

Bất kể ai ngồi vào “ghế nóng” tại WTO cũng đều phải gánh vác trách nhiệm lớn như giải quyết các tranh chấp thương mại khi chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch gia tăng, cải thiện quan hệ với Mỹ cũng như hỗ trợ các quốc gia thành viên phục hồi kinh tế sau đại dịch. Ngoài ra, người đứng đầu WTO cũng phải đối mặt với một nhiệm vụ khác vô cùng khó khăn, đó là cải cách WTO theo yêu cầu của các nước thành viên để thích ứng với tình hình thế giới hiện nay.

Trong bối cảnh WTO đang đứng trước nhiều thách thức, các nước thành viên cơ quan này cần bàn bạc, xem xét kỹ lưỡng để tìm ra “vị thuyền trưởng” mạnh mẽ chèo lái “con thuyền” WTO vượt qua dông bão.

LÂM ANH