Những gì cần biết về Thông điệp Liên bang của Tổng thống Joe Biden

Tổng thống Biden đọc Thông điệp Liên bang năm 2023. Ảnh: Reuters

Thông điệp liên bang là gì?

Thông điệp Liên bang là bài phát biểu thường niên của Tổng thống Mỹ, trong đó tổng thống tổng kết những thành tựu nổi bật của đất nước và các ưu tiên chính sách cho tương lai.

Việc đưa ra thông điệp liên bang thường niên là nhằm đáp ứng một yêu cầu trong Hiến pháp Hoa Kỳ, trong đó khẳng định một tổng thống “phải cung cấp cho Quốc hội thông tin về tình hình đất nước”.

Donna Hoffman, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Bắc Iowa, cho biết sự kiện mang tính truyền thống này - bài phát biểu Thông điệp Liên bang - mang lại cho các đời tổng thống Hoa Kỳ một “sân khấu lớn” trình bày trước Quốc hội và công chúng Mỹ.

Sự kiện diễn ra khi nào và những ai tham dự?

Thông điệp Liên bang năm nay được ấn định sẽ diễn ra vào 9 giờ tối ngày 7.3 theo giờ địa phương (9 giờ sáng giờ Việt Nam).

Thông điệp Liên bang sẽ được ông Biden trình bày tại một phiên họp chung của Quốc hội. Điều này có nghĩa là các thành viên của cả Thượng viện và Hạ viện sẽ tham dự.

Tổng thống Biden đọc Thông điệp Liên bang năm 2023. Ảnh: The San Diego Union-Tribune

Theo thông lệ, Phó Tổng thống Kamala Harris, người đồng thời giữ ghế Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện, đảng viên Cộng hòa Mike Johnson, sẽ ngồi sau ông Biden khi ông đứng trên bục phát biểu.

Nội các của tổng thống cũng như các thẩm phán Tòa án Tối cao cũng sẽ có mặt.

Nhà Trắng cũng thường mời những vị khách đặc biệt tới tham dự. Năm ngoái, ông Biden đã mời cha mẹ của Tyre Nichols, một người đàn ông da đen bị cảnh sát sát hại ở Tennessee, và Brandon Tsay, người đã tước vũ khí của một kẻ xả súng hàng loạt ở California, tới tham dự sự kiện của mình.

Có phải các tổng thống Mỹ luôn đọc Thông điệp Liên bang?

Câu trả lời là đúng như vậy, mặc dù hình thức đã thay đổi qua nhiều năm.

George Washington, tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ, đọc diễn văn nhậm chức vào năm 1790. Theo một báo cáo của Văn phòng Quốc hội Hoa Kỳ, “nghi thức này bắt nguồn từ thông lệ của người Anh là Nữ hoàng Anh sẽ đọc bài phát biểu để khai mạc mỗi phiên họp của Quốc hội.

John Adams, tổng thống thứ hai của Mỹ, cũng đã trực tiếp trình bày thông điệp của ông.

Nhưng truyền thống này đã có chút thay đổi vào năm 1801 khi Tổng thống Thomas Jefferson thay vì đọc thông điệp trực tiếp, đã gửi bài diễn văn của mình đến Quốc hội. “Tiền lệ đó được giữ cho đến khi Tổng thống Woodrow Wilson quyết định đích thân đọc thông điệp của mình vào năm 1913, và nghi thức này tiếp tục được các tổng thống Mỹ duy trì đến ngày nay”, một tờ thông tin của Thượng viện Mỹ giải thích.

Tên gọi Thông điệp Liên bang ra đời từ bao giờ?

Franklin Delano Roosevelt, tổng thống thứ 32 của Hoa Kỳ, là người đầu tiên gọi đây là Thông điệp Liên bang. Trước đó, nó được gọi là “Thông điệp thường niên của Tổng thống gửi Quốc hội” hay đơn giản là “Thông điệp thường niên”.

Nhưng tên gọi này chỉ trở thành chính thức trong nhiệm kỳ của Tổng thống Harry Truman, người nhậm chức vào năm 1945, sau cái chết của Roosevelt.

Hình thức của Thông điệp Liên bang cũng đã thay đổi qua nhiều năm. Tờ thông tin của Thượng viện cho biết: “Thông điệp liên bang lần đầu tiên được phát thanh trên đài phát thanh quốc gia là vào năm 1923. Và bài diễn văn năm 1947 của Tổng thống Truman là bài diễn văn đầu tiên được truyền hình. Vào năm 1965, Tổng thống Lyndon Johnson bắt đầu truyền thống đọc bài diễn văn vào giờ vàng”.

Tại sao sự thể hiện lần này quan trọng đối với ông Biden?

Đây sẽ là bài diễn văn quan trọng đối với vị tổng thống thứ 46 khi ông nỗ lực khôi phục niềm tin của công chúng đối với vấn đề tuổi tác và năng lực trí tuệ của mình trong bối cảnh ông đang trên đường trở thành ứng cử viên hàng đầu cho cuộc đua tái cử.

Hiện tại, có không ít cử tri ủng hộ ông bày tỏ lo lắng về tuổi tác và năng lượng của ông. Nhà sử học Jon Meacham, người đã trợ giúp tổng thống soạn thảo bài diễn văn năm nay, tin rằng tổng thống cần giải quyết những lo ngại xung quanh tuổi tác của mình trong Thông điệp Liên bang.

“Tôi hiểu rằng chúng ta không thể nói với một nửa người dân của đất nước rằng việc họ lo lắng là không có cơ sở. Vì vậy, Tổng thống phải chứng minh cho cử tri thấy chứ không chỉ nói là đủ. Tôi luôn làm việc với Biden, và tôi chưa bao giờ nghi ngờ về năng lực của ông ấy. Nhưng quý vị sẽ không tin lời tôi, vì thế Tổng thống phải tự chứng minh”.

Một cuộc thăm dò phối hợp giữa New York Times và Siena College công bố hồi tuần trước cho thấy 61% số người được hỏi cho biết họ ủng hộ ông nhưng lại lo ngại Tổng thống Biden “quá lớn tuổi” để trở thành một tổng thống phù hợp cho công việc nặng nhọc này. Cuộc thăm dò được tiến hành hai tuần sau khi một biện lý đặc biệt nêu lên những lo ngại về sự nhạy bén về trí tuệ của ông.

Trọng tâm bài phát biểu của Biden sẽ là gì?

Thông điệp Liên bang là dịp để các tổng thống liệt kê những thành tựu của mình và kêu gọi sự ủng hộ cho các mục tiêu tương lai của họ.

Trong bài diễn văn, Tổng thống Biden dự kiến sẽ ca ngợi những thành tựu của ông trong ba năm qua, bao gồm những thắng lợi về mặt lập pháp như Luật Cơ sở hạ tầng và Đạo luật Giảm lạm phát. Ông cũng dự kiến sẽ nêu ra các chính sách nhằm giảm giá thuốc và bảo vệ quyền tiếp cận phá thai.

Bên cạnh đó, các tổng thống Hoa Kỳ thường sử dụng Thông điệp Liên bang để trình bày những gì họ muốn Quốc hội thực hiện. Về mặt đó, Biden có thể sẽ thúc giục các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa thông qua dự luật nhập cư lưỡng đảng. Một dự luật trước đó đã bị các đồng minh của ông Donald Trump tại Quốc hội ngăn cản. Những nghị sĩ Cộng hòa cho rằng đề xuất này không đủ hiệu quả để ngăn chặn tình trạng nhập cư bất hợp pháp. Tổng thống Biden cũng được cho là sẽ thúc đẩy Quốc hội thông qua khoản tài trợ bổ sung cho Ukraine và Israel, hai đồng minh hàng đầu của Mỹ.

Phản biện Thông điệp Liên bang là gì?

Theo truyền thống hàng năm, đảng chính trị đối lập đều đưa ra phản biện đối với Thông điệp Liên bang của tổng thống.

Thông điệp phản biện của Đảng Cộng hòa năm nay sẽ do Thượng nghị sĩ Katie Britt đưa ra sau bài phát biểu của ông Biden.

“Chúng ta sẽ có một cuộc trò chuyện thẳng thắn về tương lai của đất nước - và tôi sẽ phác thảo tầm nhìn của Đảng Cộng hòa nhằm bảo đảm Giấc mơ Mỹ cho các thế hệ mai sau”, Thượng nghị sĩ Katie Britt viết trên mạng xã hội.

Quỳnh Vũ