Nhiều kỳ vọng thiếu cơ sở với hệ thống trường chuyên

Còn nhiều tranh cãi về mục tiêu đào tạo chuyên ở bậc phổ thông (Ảnh: Thuần Thư)

Ngoại ngữ vẫn là điểm yếu

Đánh giá quá trình phát triển hệ thống trường chuyên từ năm 2010 đến nay, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển thừa nhận, một số mục tiêu có phần hơi “lãng mạn” như giải pháp dạy và học bằng tiếng nước ngoài, hay giải pháp liên kết các trường THPT chuyên với các trường nước ngoài…

Bàn về vấn đề học ngoại ngữ, Bộ GD-ĐT từng đặt ra việc triển khai thí điểm dạy môn Toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh đối với các trường chuyên. Tuy nhiên, việc triển khai không những chưa được mở rộng mà còn rất khiêm tốn.

Ông Vũ Đình Chuẩn, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD-ĐT thừa nhận việc dạy tiếng Anh ở các trường chuyên dù có chuyển biến so với 5 năm trước nhưng nhìn chung, năng lực tiếng Anh của cả đội ngũ cán bộ quản lý lẫn giáo viên vẫn chưa đạt yêu cầu, làm hạn chế khả năng đưa vào giảng dạy một số chương trình giáo dục tiên tiến của quốc tế.

Ông Nguyễn Trường Giang - Hiệu trưởng trường THPT chuyên Lào Cai, tỉnh Lào Cai - cho biết, dù đã nỗ lực nhiều, nhưng kỹ năng nghe, nói tiếng Anh vẫn là điểm yếu của học sinh. Nhiều em chỉ chú trọng học từ vựng và ngữ pháp để phục vụ việc kiểm tra, thi cử.

Trong khi đó, nhiều ý kiến cho rằng không nên tồn tại trường chuyên khi học chuyên đồng nghĩa với học lệch, chỉ nhằm mục đích lấy thành tích trong các cuộc thi Olympic quốc tế mà quên các mục tiêu giáo dục toàn diện.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng, “trường THPT chuyên không phải là trường chỉ đào tạo học sinh giỏi, cũng không phải trường lấy mục tiêu đào tạo học sinh đỗ đạt là chính…”. Trong cả hệ thống giáo dục nói chung, cũng như trong hệ thống trường chuyên nói riêng, quan niệm toàn diện có nghĩa là chúng ta phát triển hài hòa tất cả các mặt đức - trí - thể - mỹ nhưng trên cơ sở đó, nhất định phải phát triển được năng khiếu riêng của từng người.

“Chúng ta đừng trách các trường chuyên để học sinh học lệch. Lệch, nhưng là để nâng một điểm mạnh nào đó của học sinh lên trên mặt bằng chung. Có em mạnh lên về năng khiếu này, có em mạnh lên về năng khiếu khác trên cơ sở mặt bằng ấy” - Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển nhấn mạnh.

Trường chuyên nhưng chưa... đạt chuẩn

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển, trường THPT chuyên là trường trên cơ sở giáo dục toàn diện và phát triển bồi dưỡng học sinh có năng khiếu, đào tạo nguồn lực chất lượng cao, nhân tài cho đất nước. Và trường THPT chuyên phải là hình mẫu cho các trường THPT khác về điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, các hoạt động sinh hoạt chuyên môn của cả thầy và trò.

Tuy nhiên, ông Vũ Đình Chuẩn cho biết, cả nước hiện có 75 trường THPT chuyên, trong đó còn 28 trường chưa đạt chuẩn quốc gia, chiếm 37,3%. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu do diện tích mặt bằng hẹp, thiếu phòng học bộ môn, nhà tập đa năng, ký túc xá cho học sinh.

Thiết bị dạy học mặc dù được các địa phương ưu tiên đầu tư mua sắm bổ sung nhưng còn chưa đáp ứng yêu cầu dạy học, đặc biệt thiếu các thiết bị dạy các nội dung chuyên sâu. Ở nhiều nơi, cả tỉnh chỉ có một trường chuyên mà vẫn không thể đạt chuẩn quốc gia, như Hải Phòng, Thái Bình, Thái Nguyên… Có thể thấy, trong khi kỳ vọng về đào tạo nhân tài, nâng tầm ảnh hưởng hệ thống chuyên trong khu vực và quốc tế thì những hạn chế về cơ sở vật chất là trở ngại không nhỏ.

Đó là chưa kể, nhiều trường chuyên khi được tỉnh, thành phố đầu tư lớn, lên tới hàng trăm tỷ đồng đã gây ra nhiều phản ứng cho rằng không công bằng với những học sinh không học chuyên. Về vấn đề này, Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng: “Chúng ta không thể nào đầu tư dàn trải, nhất là khi đất nước còn nghèo, điều kiện đầu tư cho tất cả rất khó. Vì thế cần có đầu tư riêng cho những chỗ có thể phát huy làm mũi nhọn”.