Người luyện và thi IELTS ngày càng trẻ hóa

Các chuyên gia giáo dục đã phân tích và chỉ ra những tác dụng ngược của việc ép trẻ luyện thi IELTS từ quá sớm.

Thi IELTS quá sớm

IELTS là một hệ thống bài kiểm tra về khả năng sử dụng thành thạo tiếng Anh qua cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Bài thi được đồng điều hành bởi ba tổ chức ESOL của Đại học Cambridge, Hội đồng Anh và tổ chức giáo dục IDP của Úc và được triển khai từ năm 1989. Hiện IELTS đang được tin tưởng sử dụng tại hơn 11.000 đơn vị trên toàn thế giới.

Theo báo cáo dạy và học ngoại ngữ tại Việt Nam năm 2023 do Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam và Ban Quản lý đề án ngoại ngữ quốc gia công bố sáng cuối tháng 12/2023, độ tuổi thi IELTS của người Việt Nam ngày càng trẻ. Cụ thể, vào năm 2018, hơn 50% người thi IELTS có độ tuổi trên 23. Chỉ gần 1,5% người thi IELTS thuộc độ tuổi 16 - 18, hơn 13% trong nhóm 19 - 22 tuổi.

Giám đốc trung tâm WINKI ENGLISH Trần Thu Giang: Trong nhiều trường hợp, chứng chỉ ngoại ngữ bị đánh giá sai so với giá trị vốn có. Ảnh: Nam Du

Sau 5 năm, tỷ lệ học sinh, sinh viên 16 - 22 tuổi trong tổng số người thi IELTS tăng lên 62%. Tính riêng, nhóm 16 - 18 tuổi chiếm 30%, tăng 20 lần so với năm 2018; nhóm 19 - 22 tuổi tăng hơn 2 lần; còn nhóm trên 23 tuổi giảm hơn một nửa, từ gần 52% xuống 20%.

Nguyên nhân của tình trạng trên một phần do công tác tuyển sinh đầu cấp hay tuyển sinh đại học hiện nay, học sinh có chứng chỉ IELTS được hưởng nhiều lợi thế.

Tại Hà Nội có nhiều trường phổ thông tư thục tuyển thẳng học sinh có chứng chỉ IELTS. Một số địa phương khác trên cả nước cũng áp dụng hình thức tuyển thẳng, miễn thi tiếng Anh hay cộng điểm ưu tiên cho thí sinh có IETLS trong kỳ thi vào lớp 10. Với kỳ thi tốt nghiệp THPT, học sinh có chứng chỉ IETLS đạt từ 4.0 trở lên được miễn bài thi Ngoại ngữ. Trong kỳ xét tuyển đại học, hầu như tất cả các trường có phương thức xét tuyển sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế.

“Con muốn học để thi IELTS”- lời đề nghị của cậu con trai làm chị Nguyễn Thu Mai, trú tại quận Cầu Giấy giật mình. Con chị vừa hoàn thành chương trình tiểu học và dù không hiểu có chứng chỉ IELTS để làm gì nhưng chị Mai vẫn tìm lớp đăng ký khóa học vừa đáp ứng nguyện vọng của con, vừa cho con bằng bạn, bằng bè. Chị Mai tiết lộ, nhóm bạn con chị thường xuyên chơi ở lớp có 10 bạn thì đến 6 bạn đang luyện thi IELTS.

Nếu chị Mai là con đề nghị cho đi luyện thi IELTS thì chị Nguyễn Hằng Nga, trú tại Định Công chủ động tìm lớp luyện thi IELTS cho con trai học lớp 7.
“Học đầu tiên là để tốt tiếng Anh, sau sẽ có mục tiêu thi chứng chỉ. Giờ IELTS rất được chuộng và nhiều trường tư tuyển thẳng khi có IELTS. Thay vì học 3 môn để thi, giờ chỉ cần học mình tiếng Anh. Có vẻ, IELTS là con đường ngắn nhất dẫn đến thành công”, chị Hằng bày tỏ quan điểm.

Tuổi nào thi IELTS là hợp lý?

Trước tình trạng không ít phụ huynh bắt đầu cho con học và thi IELTS từ quá sớm (cấp tiểu học hoặc những năm đầu cấp THCS), các chuyên gia giáo dục cho rằng, điều đó không thật sự cần thiết, gây lãng phí, thậm chí là lợi bất cập hại.

TS Nguyễn Thanh Bình, Trưởng khoa tiếng Anh Trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh bày tỏ: “Bài thi IELTS vốn là bài đánh giá năng lực tiếng Anh chuẩn hóa quốc tế và nội dung bài thi này bao hàm nhiều kiến thức xã hội, đòi hỏi tư duy lập luận cao của thí sinh. Do vậy, phụ huynh cần xem xét một cách thận trọng, không nên cho con luyện và thi chứng chỉ IELTS nếu con mới ở lứa tuổi tiểu học.

Mỗi bài thi năng lực ngoại ngữ đều có mục đích đánh giá riêng và IELTS là bài thi hoàn toàn không phù hợp cho đối tượng người học nhỏ tuổi chưa đủ kiến thức, trải nghiệm và khả năng tư duy để làm bài”.

“Các bậc phụ huynh cần cân nhắc kỹ lưỡng, không nên nghe theo thông tin đồn thổi hay những lời quảng cáo cho con học IELTS từ sớm. Học ngoại ngữ sớm là tốt nhưng cần lựa chọn chương trình học tiếng Anh và bài thi phù hợp với lứa tuổi. Các em nên học tiếng Anh tổng quát, rèn luyện và phát triển năng lực tiếng Anh, trong đó có năng lực giao tiếp ngôn ngữ”. Đây là lời khuyên được nhiều giáo viên dạy tiếng Anh tại Hà Nội đưa ra.

“Tôi từng nhận được nhiều điện thoại của phụ huynh bày tỏ mong muốn cho con em mới học lớp 6, 7 học để thi IELTS. Lời khuyên của tôi đưa ra là không nên vội vàng mà cứ để con học chắc kiến thức, có hiểu biết xã hội nhất định rồi mới nghĩ đến IELTS. Ngoài ra, tôi cũng giải thích cho họ hiểu những điều cần biết về IELTS, trong đó nhấn mạnh về thời hạn của chứng chỉ là 2 năm; nếu không dùng vào mục đích gì thì việc thi IELTS từ sớm gây lãng phí”, cô Mỹ Linh, một giáo viên tiếng Anh tại Hà Nội bày tỏ.

Theo Giám đốc Trung tâm WINKI ENGLISH Trần Thu Giang, các chứng chỉ ngoại ngữ như: IETLS, TOEIC, TOEFL… đều có giá trị trong việc đánh giá năng lực sử dụng ngoại ngữ của người sở hữu chứng chỉ ở cả 4 kỹ năng nghe - nói - đọc - viết, do vậy đòi hỏi người học phải có một lượng kiến thức chuyên sâu, toàn diện ở nhiều lĩnh vực. Việc học và thi chứng chỉ ngoại ngữ sẽ giúp thí sinh trở thành công dân toàn cầu, tự tin trong việc giao tiếp và sử dụng tiếng Anh.

Tuy nhiên, lợi dụng việc thí sinh và phụ huynh chuộng thi các chứng chỉ ngoại ngữ, trong đó có IELTS, các trung tâm tiếng Anh mọc lên như nấm. Bên cạnh các trung tâm uy tín, học thật, thi thật thì không ít trung tâm dạy tủ, học tủ, luyện thi theo kiểu "luyện gà", chỉ chăm chăm vào giải đề hay học thuộc lòng nhằm có điểm số cao khiến chứng chỉ ngoại ngữ bị đánh giá sai so với giá trị vốn có của nó.

Lợi ích của chứng chỉ IELTS là có thật nhưng việc ép con luyện và thi IELTS từ sớm mà không xác định rõ mục tiêu, mục đích sẽ gây nên sự lãng phí, tốn tiền đối với gia đình; mất thời gian, công sức đối với trẻ. Hơn nữa, đứa trẻ khi dồn sức vào luyện thi chứng chỉ sẽ tuột đi nhiều cơ hội để học những kỹ năng, kiến thức quan trọng và cần thiết khác. Do vậy, phụ huynh hãy thật sự cân nhắc trước khi quyết định cho con học và thi IELTS, nhất là khi con còn nhỏ tuổi.

Nam Du