Người dành tâm huyết tìm về lịch sử chiếc áo dài nam
Sự vắng bóng bộ quốc phục nam trong xã hội đương đại đã thôi thúc Đinh Hồng Cường đi sâu nghiên cứu tìm tòi lịch sử chiếc áo dài ngũ thân.
Buổi ra mắt sách Áo dài nam ngũ thân truyền thống đôi dòng khảo luận và giao lưu cùng tác giả Đinh Hồng Cường đã diễn ra cuối tuần qua tại nhà Thái học, Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội.
Tác giả Đinh Hồng Cường sinh năm 1977, quê ở Bắc Giang, từng học chuyên ngành Chính trị quốc tế tại Học viên Ngoại giao Việt Nam. Hiện anh là Phó chủ nhiệm Trung tâm Hỗ trợ phát triển áo dài ngũ thân truyền thống.
Áo dài nam ngũ thân truyền thống đôi dòng khảo luận là cuốn sách đầu tay của Đinh Hồng Cường. Đây cũng là cuốn hiếm trên thị trường sách hiện nay khảo luận về áo dài ngũ thân nam.
Sách Áo dài ngũ thân nam truyền thông đôi dòng khảo luận. Ảnh MC.
Sách khảo luận về bộ trang phục bị lãng quên
Cuốn sách là tập hợp các bài viết của Đinh Hồng Cường xoay quanh bộ trang phục áo ngũ thân, lập lĩnh, khuy cài, tay chẽn trong suốt mấy năm vừa qua, được đăng trên báo Người Hà Nội, Thể thao & Văn hóa….
Bên cạnh đó là một số bài tham luận của anh viết cho các hội thảo về áo dài được tổ chức tại Hà Nội và Huế tháng 6 và tháng 8 vừa qua. Những bài viết này đều được biên soạn, chỉnh sửa, hệ thống hóa lại.
Trong cuốn sách, Đinh Hồng Cường đã trình bày những khái niệm, thuật ngữ và những thông tin xoay quanh chiếc áo dài nam ngũ thân; lịch sử hình thành áo ngũ thân và ý thức độc lập tự chủ về văn hóa trang phục.
Theo tác giả, trang phục Việt từ thời lập quốc đến nay, có khoảng 5 trang phục chính: Trang phục triều đình (triều phục); trang phục quân đội binh lính (binh phục); trang phục nghi lễ nhà nước tôn giáo (lễ phục); trang phục dùng trong đám tang/hiếu (tang phục); trang phụ phổ thông dùng trong sinh hoạt thường ngày (thường phục).
Bộ thường phục áo ngũ thân, lập lĩnh (cổ đứng), khuy cài (5 khuy), tay chẽn do Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát ban hành chỉ dụ buộc người dân xứ Đàng Trong thống nhất cùng mặc.
Sau này vua Minh Mạng tiếp tục ban bố nhiều sắc lệnh thi hành việc sử dụng phổ biến thống nhất trang phục này ở cả Nam và Bắc.
Tác giả cũng cho biết từ vua quan đến thường dân đều mặc y phục này một cách ổn định, lâu dài trong toàn cõi mà nó thành quốc phục của một nước có văn hóa, bản sắc riêng.
Cũng trong cuốn sách, tác giả còn nêu những nguyên nhân khiến bộ trang phục này bị rơi vào quên lãng; cách nhìn phiến diện và lệch chuẩn về áo dài ngũ thân hiện nay.
Bên cạnh đó, tác giả đưa ra một số giải pháp và hướng đi cho bộ trang phục. Trong đó có việc chọn trang phục này làm lễ phục cho hoạt động đối ngoại.
Ngoài ra, tác giả còn dẫn dắt người đọc theo mình đi lần tìm áo ngũ thân trong dân gian; những dấu vết nghề may áo ngũ thân làng Trạch Xá (Ứng Hòa, Hà Nội) và tìm hiểu cách học may áo dài ngũ thân nam…
Chia sẻ tại buổi ra mắt sách, Đinh Hồng Cường cho biết qua quá trình tìm hiểu lịch sử trang phục truyền thống, lại có duyên lành là thành viên của câu lạc bộ Đình Làng Việt, anh được mọi người trong nhóm khuyến khích may áo dài ngũ thân để mặc vào những dịp đi điền dã, đi hội, đi lễ đình chùa do câu lạc bộ tổ chức.
Những buổi hội thảo về áo dài ngũ thân đã giúp anh nhận diện bộ trang phục này…
Và thế rồi, anh chú tâm nghiên cứu tìm tòi trong tư liệu lịch sử, trao đổi học thuật với các nhà nghiên cứu chuyên môn, gặp gỡ các nghệ nhân để tìm hiểu sâu hơn về cắt may, về đường kim mũi chỉ và trí tuệ dân gian kết tinh trong chiếc áo.
Tác giả Đinh Hồng Cường chia sẻ tại buổi ra mắt sách. Ảnh: MC.
Viết sách áo dài ngũ thân nam vì tự ái
Đề cập đến lý do làm cuốn sách, Đinh Hồng Cường có nhắc đến nhận xét của ông Saadi Salama, Đại sứ Palestine tại Việt Nam khiến anh có phần “tự ái dân tộc”, nhưng cũng khiến anh ngớ ra rằng trang phục nam truyền thống đang bị bỏ ngỏ và chưa nhận được sự quan tâm đúng mức từ nhiều phía.
Vị đại sứ này nói: “Hiện nay, trong các sự kiện ngoại giao, các ngày lễ, đàn ông Việt mặc các kiểu khác nhau; còn phụ nữ dù phần nhiều mặc áo dài, nhưng mỗi người lại một kiểu, khiến người nước ngoài như chúng tôi đôi khi bị 'lạc hướng' khi nhìn vào các kiểu áo dài”.
Vị đại sứ này còn đưa ra khuyến nghị “Việt Nam nên xác định tiêu chuẩn nhất quán cho bộ lễ phục áo dài và điều này không chỉ cần tới các nhà thiết kế mà còn cần có sự tham gia của các nhà nghiên cứu văn hóa lịch sư”.
Vì lòng “tự ái dân tộc”, sự vắng bóng bộ quốc phục nam trong xã hội đương đại đã thôi thúc Đinh Hồng Cường đi sâu nghiên cứu tìm tòi lịch sử chiếc áo dài ngũ thân nam. Từ quá trình phát triển, sự lụi tàn để rồi những đốm lửa nhen nhóm từ Nam ra Bắc phục dựng lại những bộ trang phục cổ trang thời Lê - Nguyễn.
Và với “vốn liếng” khiêm tốn thu thập được, anh mạnh dạn biên soạn, tạm hệ thống lại thành một cuốn sách để mọi người có thể tham khảo thêm.
Chia sẻ về việc xuất bản cuốn sách, ông Đặng Thiên Sơn, Tổng Giám đốc Công ty CP Văn hóa & Truyền thông Quốc tế VFS, đơn vị đỡ đầu cho cuốn sách ra đời cho biết năm nay ở Huế đang rộ lên một cái phong trào công chức mặc áo truyền thống để đi làm.
Khi có hiện tượng xảy ra như thế, phần nhiều công chúng lại chưa biết hoặc ngay chính bản thân ông cũng mơ hồ về chiếc áo ngũ thân nam. Do vậy, với trách nhiệm của một đơn vị làm xuất bản, ông nghĩ đây là thời điểm phù hợp để ra mắt cuốn sách này.
“Mặc dù khi nhận được bản thảo của tác giả Đinh Hồng Cường, tôi nhận thấy vẫn còn những hạn chế, những ý kiến trái chiều, nhưng cá nhân tôi nghĩ rằng nếu không có những cái đầu tiên thì sẽ không có cái thứ hai. Do vậy, đơn vị đã liều mạng ra cuốn sách”, ông Sơn nói.
Đề cập tới việc sử dụng trang phục này trong đời sống đương đại, nhà văn Hoàng Quốc Hải nêu quan điểm: “Trang phục này chúng ta chỉ mặc trong dịp lễ tết và những dịp long trọng, thế thôi. Bây giờ âu phục là quốc tế phục, còn áo năm thân nên nhắc nhở lại không nó quên đi mất”.
