“Người anh em sinh đôi” của Việt Nam

Từ Ốt-ta-oa thời tiết lạnh của mùa thu ôn đới, sau 4 giờ bay, chúng tôi đã có mặt tại La Ha-ba-la, thủ đô của Cộng hòa Cu-ba với không khí thật ấm áp bởi khí hậu vùng nhiệt đới và bởi cả sự đón tiếp thân mật như đón tiếp người nhà. Từ các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước Cu-ba đến những người dân bình thường mà chúng tôi gặp trên đường phố, làng mạc, tất cả đều dành những tình cảm quý mến nhất cho Việt Nam. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng đã kể cho chúng tôi nghe cảm xúc của đồng chí trong hai lần thăm Cu-ba trước kia. Lần thứ nhất vào năm 1989, khi đó đồng chí dự cuộc họp Hội đồng Lý luận Trung ương Đảng các nước xã hội chủ nghĩa tổ chức ở La Ha-ba-na. Khi đó Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu chưa tan rã. Cu-ba lúc đó còn nhận được sự giúp đỡ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa nên có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế. Hội nghị có nhiều nước tham dự, nhưng bạn luôn dành những tình cảm quý mến nhất cho đoàn Việt Nam. Lần thứ hai đồng chí Nguyễn Phú Trọng đến thăm Cu-ba là với tư cách Bí thư Thành ủy Hà Nội, dẫn đầu đoàn đại biểu thủ đô Hà Nội sang thăm hữu nghị thủ đô La Ha-ba-na. Hồi ấy kinh tế Cu-ba đang vào thời điểm khó khăn nhất do bao vây, cấm vận và sự viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa không còn nữa. Tuy rất khó khăn về kinh tế, nhưng nghĩa tình đối với Việt Nam của bạn vẫn vẹn nguyên. Cu-ba cách xa Việt Nam nửa vòng Trái Đất, nhưng cảnh vật của Cu-ba lại có nhiều nét rất giống Việt Nam. Đường phố La Ha-ba-na được trồng rất nhiều cây phượng vĩ, giống như thành phố cảng Hải Phòng. Làng quê của Cu-ba trồng nhiều dừa, mía, chuối giống như làng quê miền Trung và miền Nam của Việt Nam. Có lẽ, không có nơi nào trên thế giới mà những tên đất, tên người của Việt Nam như: Hồ Chí Minh, Bác Hồ, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Văn Trỗi, Lê Văn Tám, Hà Nội, Củ Chi, Bến Tre, Ấp Bắc, Võ Thị Thắng... lại được người Cu-ba gắn với những địa phương, đường phố, ngôi trường, bệnh viện, nhà máy, xí nghiệp, nông trường... nhiều đến thế. Học sinh trường Võ Thị Thắng ở thủ đô La Ha-ba-na đã kể cho chúng tôi nghe về “Nụ cười chiến thắng” của người mang tên trường. Trong phòng truyền thống của trường còn lưu giữ được rất nhiều hình ảnh của đồng chí Võ Thị Thắng, khi đồng chí là Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam sang thăm Cu-ba. Nếu như ở thủ đô Hà Nội của Việt Nam có tượng đài người Anh hùng dân tộc của Cu-ba Hô-xê Mác-ti (Jose Marti) của Cu-ba thì ở thủ đô La Ha-ba-na của bạn cũng có tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, người Anh hùng giải phóng dân tộc của Việt Nam. Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được đặt trang trọng trong công viên Hòa Bình ở quận Quảng trường Cách mạng (quận trung tâm của thủ đô La Ha-ba-na). Tượng Bác được đúc bằng đồng. Thân tượng đài là đá hoa cương màu trắng được khai thác từ đảo Thanh Niên của Cu-ba đặt trên nền đá cẩm thạch màu đỏ. Dưới chân tượng là khung hình ngôi sao 5 cánh trồng hoa màu vàng. Nhìn ngôi sao vàng trên nền đỏ, chúng tôi liên tưởng ngay đến Quốc kỳ Việt Nam. Phía sau Tượng Bác là những khóm tre trúc xanh tươi quen thuộc của Việt Nam, lùi xa hơn một chút là những cây cối cao, to tượng trưng cho núi rừng Việt Bắc của Việt Nam, nơi Bác Hồ đã từng gắn bó trong cuộc đời hoạt động cách mạng. Biết có đoàn Việt Nam đến thăm, các nhà lãnh đạo và bà con dân phố quanh Công viên Hòa Bình đã đến đây từ rất sớm. Bà Cladiz Alared, một người dân ở ngay bên đường đối diện với Tượng đài xúc động khi nói về Chủ tịch Hồ Chí Minh và về đất nước Việt Nam anh em: “Tôi biết và hiểu Việt Nam như đất nước và con người Cu-ba vậy. Một đất nước Anh hùng, thân thiện, chí tình, chí nghĩa. Trong tác phẩm “Tuổi vàng” của Anh hùng dân tộc Cu-ba Hô-xê Mác-ti, ông đã nhắc tới đất nước của các bạn. Tình cảm Cu-ba với Việt Nam càng gắn bó khi các bạn phải đấu tranh chống đế quốc Mỹ và đó là cũng thời kỳ mà mỗi người dân Cu-ba luôn hướng về các bạn bằng tất cả tình cảm của mình. Chưa được sang Việt Nam nhưng ở đây, bên tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính mến, hằng ngày chúng tôi vẫn có Người, và vì thế Việt Nam luôn bên tôi cho dù chúng ta cách xa nhau về địa lý”. Dưới chân Tượng đài Bác, chúng tôi đã được nghe kiến trúc sư Joel Diaz, Phó chủ tịch Hội Hữu nghị Cu-ba - Việt Nam, người thiết kế và chỉ đạo thi công Tượng đài Bác Hồ tại đây kể về quá trình xây dựng Tượng đài này. Mắt ông rạng ngời khi giới thiệu về tác phẩm mà với ông đó là công trình có ý nghĩa nhất trong cuộc đời kiến trúc sư của mình. Trên tượng đài chỉ khắc ngày tháng năm sinh và mất của Người, chứ không cầu kỳ, vì Chủ tịch Hồ Chí Minh là người giản dị: “Đây là một công trình rất có ý nghĩa vì chúng tôi mong muốn thể hiện tình cảm của nhân dân Cu-ba với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với người dân Cu-ba ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn có thêm một ý nghĩa nữa. Ngày 19-5-1895 là ngày hy sinh của người Anh hùng giải phóng dân tộc Cu-ba Hô-xê Mác-ti. Hằng ngày người dân Cu-ba luôn có Chủ tich Hồ Chí Minh bên cạnh, học tập tinh thần độc lập dân tộc và đạo đức của Người”. Kiến trúc sư Joel Diaz nói với chúng tôi: “Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ của nhân dân Việt Nam mà còn là lãnh tụ của nhân dân Cu-ba. Trong trái tim chúng tôi luôn có hình ảnh Việt Nam Anh hùng và Bác Hồ kính yêu”. Mấy năm gần đây, Việt Nam đã giúp Cu-ba trồng lúa nước. Hạt lúa của Việt Nam đã có mặt tại đồng ruộng Cu-ba. Kỹ sư Bùi Văn Đương, chuyên gia dự án này có 2 nhiệm kỳ làm việc tại Cu-ba cho biết: "Kinh nghiệm trồng lúa của Việt Nam và các thiết bị cơ khí máy móc của Việt Nam đã phát huy hiệu quả trên đồng ruộng Cu-ba. Chúng tôi đã giúp bạn cả về giống lúa, tư vấn kỹ thuật và đào tạo các cán bộ khuyến nông cho bạn. Thực tế cho thấy cây lúa Việt Nam đã “bén duyên” trên đồng ruộng Cu-ba. So với cách làm truyền thống tại đây, các mô hình trình diễn của chúng tôi có năng suất tăng gấp đôi, gấp ba. Chúng tôi cũng đã đè xuất với các đồng chí lãnh đạo Cu-ba học tập kinh nghiệm của Việt Nam để nông dân mượn đất sản xuất. Hiện nay, một nông dân Cu-ba có thể mượn đất của Nhà nước 13,4 héc-ta trở lên. Nếu mô hình này được triển khai rộng thì bạn hoàn toàn có thể tự túc được lương thực”. Đến thăm nữ đồng chí Men-ba Éc-nan-đết (Melba Hernanez), Anh hùng Moncada, Chủ tịch nhóm nghị sĩ hữu nghị Cu-ba - Việt Nam, chúng tôi thật xúc động khi nghe đồng chí nói: “Tôi yêu Việt Nam như đất nước Cu-ba của tôi”. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng nắm chặt tay của người đồng chí và chị em thân thiết của Việt Nam - người giữ cương vị Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Cu-ba đoàn kết với Việt Nam, đứng hàng đầu trong phong trào nhân dân thế giới đoàn kết với Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước. Ở cái tuổi 90, quà tặng dành cho nữ anh hùng mang từ Việt Nam là những hộp dầu gió để dùng lúc trở trời, và Chủ tịch Quốc hội gọi đồng chí bằng “chị”, một cách gọi rất gần gũi, yêu thương. “Gọi như thế cho trẻ “chị” nhé” - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng cười và người nữ Anh hùng cũng cười. “Tôi phải sang thăm Việt Nam rồi mới được chết” - Đồng chí Men-ba Éc-nan-đết trả lời Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng. Ấn tượng sâu sắc nhất đối với Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam đến Cu-ba là cuộc gặp gỡ với đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô (Fidel Castro), tại nhà riêng đồng chí. Trong không khí hết sức chân tình thắm tình đồng chí và anh em, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng đã chuyển lời thăm hỏi và lời chúc sức khỏe của các đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tới đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô; bày tỏ sự vui mừng trước việc đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô đã bình phục sức khỏe; thông báo khái quát tình hình Việt Nam gần đây và những hoạt động của Việt Nam nhân kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước; khẳng định tình đoàn kết trước sau như một của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam với Cu-ba. Theo đồng chí Vũ Chí Công, Đại sứ Việt Nam tại Cu-ba, người đã nhiều lần gặp đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô trong thời gian gần đây thì, sức khỏe của đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô đã tốt hơn trước rất nhiều, giọng nói vẫn sang sảng và trí nhớ thì tuyệt vời. Đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô chuyển lời thăm hỏi thân thiết tới Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta. Đồng chí nhắc lại những kỷ niệm trong những chuyến đồng chí đi thăm Việt Nam trước đây, nhất là chuyến thăm năm 1973 đến vùng giải phóng Quảng Trị trong lúc Việt Nam còn chiến tranh, nhắc lại những ấn tượng không bao giờ quên về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ, về Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các đồng chí lãnh đạo khác của Việt Nam trước kia. Đồng chí đã ký tặng Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng cuốn sách của đồng chí mới xuất bản "Chiến thắng chiến lược" viết về cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân Cu-ba với dòng chữ do đồng chí trực tiếp viết bằng tiếng Tây Ban Nha, được Đại sứ Vũ Chí Công dịch ra là: “Kính tặng đồng chí Nguyễn Phú Trọng, người bạn vô cùng thân thiết của nhân dân Cu-ba”. Đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô ký tặng sách đồng chí Tổng bí thư Nông Đức Mạnh. Đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô rất quan tâm đến tình hình Việt Nam. Đồng chí nói với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng: “Tôi vừa mới nhìn thấy trên ti-vi, khi đồng chí phát biểu tại Hội nghị tham vấn Chủ tịch Quốc hội các nước G20”. Đồng chí chúc nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, thu được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa trong công cuộc xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng, mang lại hạnh phúc cho nhân dân Việt Nam. Tạm biệt Cu-ba, trong tấm lòng của chúng tôi còn đọng mãi hình ảnh đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô giơ tay chào những người đồng chí, là cây Panma - biểu tượng của Cu-ba thẳng tắp đứng hiên ngang, vươn mình lên bầu trời trong xanh. Trong tâm trí của chúng tôi như ngân nga lời thơ của nhà thơ Tố Hữu:“Mai mốt, em ơi, rời xứ bạn/ Anh về, e lại nhớ Cu-ba...”. Bài và ảnh: Đỗ Phú Thọ