Ngành thép Trung Quốc có nguy cơ 'rơi khỏi vách đá'

Sản lượng thép của Trung Quốc đã tăng nhanh trong vài thập kỷ qua, đưa quốc gia này trở thành nước sản xuất và xuất khẩu hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, đà suy thoái kéo dài trên thị trường bất động sản và sự chậm lại trong chi tiêu cơ sở hạ tầng của một số chính quyền địa phương nhằm hạn chế rủi ro nợ đang khiến ngành này phải đối mặt với một thử thách thực tế.

Nhà hoạch định kinh tế Trung Quốc cho biết vào đầu tháng 4 rằng họ sẽ tiếp tục điều tiết sản lượng thép thô hàng năm trong năm thứ tư liên tiếp. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Giá đã giảm mạnh kể từ năm 2021 và một số nhà sản xuất thép đã kêu gọi hạn chế sản lượng, với lý do thua lỗ ngày càng tăng và rủi ro về dòng tiền do dư thừa công suất.

Ông Tang Zujun, Phó Chủ tịch Hiệp hội Sắt thép Trung Quốc, cho biết: “Trước đây, ngành thép chủ yếu được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư như bất động sản, xây dựng cơ sở hạ tầng và cải tạo thiết bị nhà máy. Tuy nhiên, trong tương lai, nó sẽ được thúc đẩy bởi các ngành công nghiệp mới nổi mang tính chiến lược và dựa trên đổi mới của các ngành này”.

Ông Tang kêu gọi ngành thép kỷ luật tốt và phân bổ nguồn lực cũng như phát triển “lành mạnh”, đồng thời nói thêm rằng việc đầu tư quá mức vào một số sản phẩm sẽ khiến tình trạng dư thừa công suất trở nên tồi tệ hơn.

“Nếu vấn đề này không được xử lý tốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái, sự phát triển bền vững và khả năng cạnh tranh quốc tế của toàn ngành”, ông Tang nhấn mạnh.

Ông Tang so sánh hiện trạng ngành thép Trung Quốc với cánh đồng được gieo trồng quá nhiều hạt giống, dẫn đến cây trồng kém sinh trưởng.

Bình luận của ông Tang được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại ngày càng gia tăng đối với xuất khẩu thép của Trung Quốc, với việc Tổng thống Mỹ Joe Biden kêu gọi áp dụng mức thuế cao hơn.

Vào giữa tháng 4, ông Biden cho biết thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm của Trung Quốc sẽ tăng gấp ba lần trong đề xuất thuế quan lớn đầu tiên đối với các sản phẩm Trung Quốc từ chính quyền của ông.

Hồi tháng 3, hai nhà sản xuất thép lớn của Việt Nam cũng kiến nghị điều tra chống bán phá giá đối với thép cán nóng xuất khẩu từ Trung Quốc.

Và tuần trước, Chile cho biết họ sẽ áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với các sản phẩm thép Trung Quốc được sử dụng trong ngành khai thác mỏ nhằm hỗ trợ các nhà sản xuất địa phương đang suy thoái.

Trong khi đó, kể từ tháng 12, Mexico đã áp đặt thuế quan đối với thép Trung Quốc.

Tuy nhiên, tình trạng dư thừa công suất có thể vẫn tiếp diễn do gần 55% sản phẩm thép của Trung Quốc được sử dụng trong xây dựng tài sản và cơ sở hạ tầng. Cả hai lĩnh vực này khó có thể thấy nhu cầu tăng đáng kể trong những tháng tới.

Theo Fitch Ratings: “Mặc dù ngành sản xuất đã phục hồi mạnh mẽ và có nhiều phân ngành nổi bật như đóng tàu, máy điện, thiết bị thông thường và ô tô nhưng vẫn không thể thu hẹp khoảng cách lớn về nhu cầu thép do suy thoái trong lĩnh vực xây dựng gây ra”.

Oxford Economics cho biết rằng khối lượng xuất khẩu sắt thép tổng hợp của Trung Quốc đã tăng 13% trong quý đầu tiên so với một năm trước đó và cao hơn 80% so với mức trước đại dịch, cho thấy bằng chứng về hành vi bán phá giá do cung vượt cầu.

Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, cơ quan hoạch định kinh tế của Trung Quốc, nhận định vào đầu tháng 4 rằng họ sẽ tiếp tục điều tiết sản lượng thép thô trong năm thứ tư liên tiếp nhằm thúc đẩy sự phát triển “chất lượng cao” của ngành với trọng tâm là về bảo tồn năng lượng và giảm lượng carbon.

SCMP đưa tin, mặc dù chính quyền Trung Quốc đã vào cuộc để hạn chế sản lượng thép, nhưng lĩnh vực này nhìn chung thiếu kỷ luật và các nhà máy nhỏ hơn sẽ khởi động lại ngay khi họ thấy có cơ hội kiếm lợi nhuận.

Theo Fitch Ratings, xuất khẩu thép của Trung Quốc năm ngoái đã tăng 36,2% lên 90,26 triệu tấn.

Trong quý đầu tiên của năm 2024, xuất khẩu thép của Trung Quốc đã tăng 30,7% lên 25,8 triệu tấn, chiếm khoảng 5% tổng sản lượng.

Khánh Vy (Theo SCMP)