Ngân sách Trung ương có khả năng hụt thu năm thứ 3 liên tiếp

Tại phiên họp buổi chiều ngày 23/10, kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XIV, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách (TCNS) Nguyễn Đức Hải đã cho biết như vậy.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo thẩm tra về kết quả thực hiện NSNN năm 2017; dự toán NSNN, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2018 và kế hoạch tài chính-NSNN 3 năm quốc gia 2018-2020.

Trong báo cáo của mình, Ủy ban TCNS cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ và cho rằng, năm 2017 nền kinh tế Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực, kinh tế vĩ mô ổn định, nhưng còn đứng trước nhiều khó khăn từ trong nước và ngoài nước.

Các yếu tố khách quan và chủ quan đã tác động đến tăng trưởng kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách theo Nghị quyết của Quốc hội đề ra. Các phân tích chi tiết đã được nêu trong Báo cáo đầy đủ.

Về tình hình thu NSNN, Ủy ban TCNS nhận thấy, Chính phủ ước thực hiện thu NSNN năm 2017 vượt 2,3% so với dự toán, đã thể hiện những nỗ lực rất cao trong điều hành của Chính phủ, kết quả hành động với quyết tâm và tinh thần trách nhiệm cao của cộng đồng doanh nghiệp, ngành tài chính và cả hệ thống chính trị trong cả nước.

Tuy nhiên, số tăng thu so với dự toán chủ yếu là tăng thu của ngân sách địa phương (NSĐP), trong khi thu NSTW ước khó đạt dự toán. Đây là năm thứ 3 liên tiếp, NSTW có khả năng hụt thu. Điều này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ chi của NSTW, vai trò chủ đạo của NSTW khó được đảm bảo.

Về tình hình chi NSNN, Ủy ban TCNS cho rằng, Chính phủ đã điều hành, quản lý chi NSNN chặt chẽ, tiết kiệm, nhiều khoản chi đã phát huy hiệu quả, trong phạm vi dự toán được Quốc hội quyết định. Tổng chi NSNN tăng là do sử dụng dự phòng ngân sách và nguồn tăng thu của NSĐP.

Tuy nhiên, đơn vị này đề nghị lưu ý một số vấn đề sau: Một là, công tác phân bổ, giao dự toán còn chậm, giao nhiều đợt, nhất là vốn đầu tư xây dựng cơ bản, còn nhiều tồn tại trong công tác chuẩn bị đầu tư.

Hai là, vốn đầu tư xây dựng cơ bản nguồn NSNN, vốn TPCP giải ngân rất chậm. Điều này có nguyên nhân khách quan do thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn; các quy định của pháp luật về đầu tư công, về xây dựng, về đấu thầu…còn nhiều vướng mắc; nhưng cũng có nguyên nhân chủ quan do công tác chuẩn bị đầu tư chậm, phân bổ và giao dự toán chậm, thủ tục đầu tư phức tạp; giải phóng mặt bằng khó khăn…

Trong bối cảnh nguồn lực đầu tư hạn hẹp, việc nhiều bộ, ngành, địa phương đã được phân bổ vốn, song lại chưa giải ngân hoặc tỷ lệ giải ngân quá thấp đã dẫn đến tình trạng lãng phí nguồn lực đi vay, làm giảm hiệu quả trong đầu tư, tác động đến tăng trưởng kinh tế và giảm thu NSNN.

Ba là, việc quản lý, điều hành chi thường xuyên đã chú trọng tiết kiệm, chỉ tăng 1,3% so với dự toán, cơ bản đáp ứng được các yêu cầu triển khai nhiệm vụ, thực hiện các chính sách, chế độ đã ban hành…

Ủy ban TCNS đánh giá cao kết quả điều hành NSNN của Chính phủ theo hướng siết chặt bội chi NSNN, cơ cấu lại nợ công theo hướng kéo dài kỳ hạn vay và giảm dần lãi suất bình quân đi vay, vì đây là năm đầu tiên thực hiện Luật NSNN năm 2015, mức bội chi không cao hơn so với dự toán và cũng là mức bội chi thấp nhất trong vòng 10 năm qua, góp phần giữ nợ công trong giới hạn an toàn cho phép.

Tuy nhiên, mức bội chi giảm so với thực tế  là do giảm phần bội chi của NSĐP, bội chi NSTW vẫn tăng so với dự toán.

Bên cạnh đó, việc giải ngân vốn ODA được Chính phủ tạm xác định bằng dự toán là khá rủi ro, vì theo nhiều năm, số vốn giải ngân ODA thường có phát sinh lớn hơn so với dự toán. Nếu vốn ODA giải ngân vượt so với dự toán, điều này ảnh hưởng đến bội chi NSNN.

Do đó, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ đánh giá cụ thể về tổng mức vay của NSNN năm 2017, đồng thời tiến hành rà soát tình hình giải ngân vốn ODA trong những năm gần đây để báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh kịp thời tại kỳ họp này, bảo đảm giữ mức bội chi trong phạm vi dự toán được Quốc hội quyết định.

Linh Nga