'Ngăn cản sự phát triển Uber, Grab thể hiện tầm nhìn hạn hẹp'

TS. Nguyễn Đức Thành phát biểu tại buổi toạ đàm.

Đó là nhận định được TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đưa ra tại buổi công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô quý III chiều 11/10.

Theo ông Nguyễn Đức Thành, cấu trúc thể chế kinh tế hiện chưa đủ vững vàng trong tiến trình hội nhập kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh bùng nổ cuộc cách mạng công nghệ 4.0.

"Tiến trình cải cách thể chế kinh tế chậm, chưa kích thích được sự sáng tạo đổi mới sâu rộng trở thành nền tảng tăng trưởng lâu dài. Vì thiếu động lực sáng tạo, giải pháp tăng trưởng thường chú trọng vào yếu tố ngắn hạn, đôi khi đi kèm với mệnh lệnh hành chính, nhằm đạt được mục tiêu tạm thời", TS. Thành nói.

Minh chứng điều này, ông Thành lấy ví dụ điển hình về việc xuất hiện Grab, Uber... "Sức ép gia tăng từ các hãng taxi truyền thống đối với nền tảng công nghệ mới như Uber, Grab hiện nay hay việc chính quyền địa phương ứng xử ngăn cản đối với sự phát triển của các công nghệ mới, cho thấy họ có tầm nhìn chính sách hạn hẹp, mặt khác cho thấy khả năng bị chi phối bởi các nhóm lợi ích trong cấu trúc kinh tế cũ. Điều này phát đi những tín hiệu bất lợi cho sự du nhập công nghệ mới”, ông Nguyễn Đức Thành nhận định.

Bên cạnh đó, Viện trưởng VEPR cũng bày tỏ lo ngại khi Việt Nam vẫn đang ở mức thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu. Giá trị gia tăng chủ yếu dựa vào mức thâm dụng lao động giá rẻ, gia công và hầu như không dựa vào tiến bộ công nghệ trên cơ sở nghiên cứu và phát triển.

Chính vì điều này nên Việt Nam vẫn là điểm đến cho quá trình gia công, thay thế cho một số nước đang chuyển lên nấc thang cao hơn như Trung Quốc, Thái Lan.

"Cấu trúc dân số vàng của Việt Nam đang qua đi, với sự gia tăng của tỷ trọng người già trên tổng dân số, lợi thế về nguồn cung lao động có thể nhanh chóng mất đi. Không có chính sách chuyển đổi, nâng cao kỹ năng và năng suất lao động kịp thời, Việt Nam sẽ mất các lợi thế về chi phí sản xuất", ông Thành nói.

Tăng trưởng GDP cả năm sẽ lên mức 6,64%

Theo ông Nguyễn Đức Thành, số liệu vừa công bố cho thấy kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao bất thường trong quý 3, với mức tăng trưởng 7,46% cao nhất trong vòng 7 năm qua, cao hơn nhiều so với quý trước (6,17%) cũng như cùng kỳ các năm trước (2015: 6,87%, 2016: 6,56%).

Số liệu: Tổng cục Thống kê  

Ông Nguyễn Đức Thành cho rằng mức tăng trưởng cao trong quý 3 phần nào cho thấy kết quả của hàng loạt các biện pháp và chỉ thị quyết liệt của Chính phủ đối với các bộ, ngành, địa phương trong thời gian qua.

"Với quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng 6,7%, Chính phủ đã đưa ra nhiều giải pháp như tạo điều kiện thuận lợi về tiếp cận tín dụng đối với cả hộ gia đình và các doanh nghiệp và đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời đặt ra mục tiêu, chỉ tiêu, kịch bản tăng trưởng đối với từng bộ, ngành, lĩnh vực", ông Thành nói.

Tuy nhiên, ông Thành cũng cho rằng các biện pháp và chỉ thị này mới chỉ mang tính ngắn hạn, vì chưa hướng đến các nền tảng cơ bản của tăng trưởng kinh tế như năng suất lao động hay sức sản xuất của nền kinh tế.

Ông Thành cũng cho biết, trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng cao bất thường trong quý 3, VEPR đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng quý 4 sẽ ở mức 7,12%, đưa tăng trưởng cả năm lên mức 6,64%, cải thiện 0,27 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi quý trước.

Đồng thời, theo ông Thành, với đà phục hồi trong giá thực phẩm, sức ép mục tiêu về tăng trưởng tín dụng và giải ngân vốn, lộ trình tăng giá dịch vụ công... VEPR cho rằng lạm phát quý 4 sẽ gia tăng lên mức 4,16%, cao hơn 1,97 điểm phần trăm so với dự báo của VEPR trong quý trước.

"Do vậy, Ngân hàng Nhà nước cần thận trọng trong chính sách tăng trưởng tín dụng để tránh tích lũy sức ép lạm phát đang tăng dần, tránh bất ổn vĩ mô tái phát khi lạm phát vượt qua một ngưỡng nhất định, ví dụ 5%", ông Thành đưa ra khuyến nghị.

Ngoài ra, theo vị này, Chính phủ có thể linh hoạt điều chỉnh giãn tiến độ tăng giá mặt hàng cơ bản tùy theo diễn biến của lạm phát. Tuy nhiên, đây chỉ là một giải pháp tình thế vì mang tính hành chính.

N.MẠNH