Nga nêu rõ những 'suy đoán và sai lầm' về thỏa thuận ngũ cốc; Đức đề xuất tuyến đường 'đoàn kết'
Tổng thống Nga Vladimir Putin bác bỏ tầm quan trọng toàn cầu của ngũ cốc Ukraine, coi điều này là 'suy đoán và sai lầm'.
Theo Tổng thống Putin, để Nga quay trở lại tham gia thỏa thuận ngũ cốc thì các điều kiện phải được thực hiện.
Trong cuộc họp với các thành viên Chính phủ ngày 19/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho hay nước này sẵn sàng ngay lập tức quay trở lại thỏa thuận ngũ cốc nếu tất cả các điều khoản của thỏa thuận được thực hiện và “bản chất nhân đạo” của thỏa thuận được khôi phục.
Theo Tổng thống Nga, các nước phương Tây đã bóp méo hoàn toàn bản chất của thỏa thuận và kết quả là các công ty châu Âu đã thu được lợi nhuận từ thỏa thuận này, trong khi phía Nga lại chịu tổn thất.
Như vậy, để Nga quay trở lại tham gia thỏa thuận ngũ cốc thì các điều kiện sau phải được thực hiện, bao gồm: gỡ bỏ trừng phạt đối với việc vận chuyển ngũ cốc và phân bón của Nga; gỡ bỏ mọi trở ngại đối với các ngân hàng Nga cung cấp thực phẩm cho thị trường thế giới, bao gồm việc kết nối với SWIFT; nối lại việc cung cấp cho Nga các linh kiện, phụ tùng máy móc nông nghiệp và sản xuất phân bón; giải quyết tất cả các vấn đề về thuê tàu và bảo hiểm xuất khẩu thực phẩm của Nga; khôi phục hoạt động của đường ống dẫn Amoniac Tolyatti-Odessa; gỡ bỏ phong tỏa tài sản của Nga liên quan đến nông nghiệp; khôi phục bản chất nhân đạo ban đầu của thỏa thuận ngũ cốc.
Bên cạnh đó, Tổng thống Nga cũng bác bỏ tầm quan trọng toàn cầu của ngũ cốc Ukraine, coi điều này là suy đoán và sai lầm. Ông Putin lý giải: “Nga chiếm 20% thị phần lúa mì toàn cầu, trong khi Ukraine chiếm chưa đến 5%. Những con số này nói lên tất cả”.
Từ đó, Tổng thống Putin nhấn mạnh rằng “chính Nga đã đóng góp to lớn cho an ninh lương thực toàn cầu. Và bất kỳ tuyên bố nào cho rằng chỉ có ngũ cốc Ukraine mới cung cấp lương thực cho những người đói trên toàn thế giới là suy đoán và sai lầm”. Nga cũng sẵn sàng thay thế ngũ cốc Ukraine trên thị trường toàn cầu, cả về thương mại và miễn phí, nhất là khi Nga dự kiến có một vụ thu hoạch kỷ lục tiếp theo trong năm nay.
Tổng thống Putin cũng cáo buộc phương Tây cản trở việc cung cấp phân bón miễn phí của Nga cho các nước nghèo nhất. Theo ông Putin, trong số 262.000 tấn sản phẩm bị ngăn chặn tại các cảng châu Âu, chỉ có 2 lô được gửi đi, bao gồm 20.000 tấn đến Malawi và 34.000 tấn đến Kenya.
Nga: Chỉ 3% ngũ cốc Ukraine đến các nước nghèo nhất, dường như ‘không có cơ hội’ gia hạn thỏa thuận. (Nguồn: NBC News)
Tháng 7/2022, Liên hợp quốc (LHQ) và Thổ Nhĩ Kỳ đã đứng ra làm trung gian cho thỏa thuận ngũ cốc, còn được gọi là Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngày càng trầm trọng do tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine - hai nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.
Trong khuôn khổ sáng kiến, Nga và LHQ đã ký bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga ra thị trường thế giới, trong khi Ukraine ký thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ về xuất khẩu thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine qua Biển Đen.
Thỏa thuận đã 3 lần được gia hạn và đã hết hiệu lực vào ngày 17/7. Moscow cho biết phần thỏa thuận liên quan đến Nga đã không được thực hiện và ngay khi các bên còn lại tuân thủ đầy đủ các cam kết, Nga sẽ "ngay lập tức" quay trở lại thực hiện thỏa thuận.
Sau khi Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen hết hiệu lực, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết Kiev đang đánh giá các phương án để duy trì việc vận chuyển ngũ cốc, đảm bảo cung ứng cho nước ngoài.
Trong lá thư đề ngày 18/7 gửi tới cơ quan vận tải biển Liên hợp quốc - Tổ chức Vận tải biển quốc tế (ISO), Ukraine đã thông báo quyết định thiết lập cơ sở tạm thời cho một tuyến đường biển được đề xuất.
Quyền Bộ trưởng Cộng đồng, lãnh thổ và phát triển cơ sở hạ tầng Ukraine Vasyl Shkurakov cho biết mục đích của quyết định trên là tạo điều kiện khơi thông hoạt động vận tải biển quốc tế ở vùng phía Tây Bắc của Biển Đen.
Trong lá thư, phía Ukraine cũng cho biết tuyến vận tải được đề xuất đi qua vùng lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế của Romania, một trong những nước láng giềng của Ukraine ven Biển Đen.
Trong khi đó, các công ty bảo hiểm cũng đang xem xét lại về việc cung cấp hợp đồng bảo hiểm tàu đến Ukraine. Hãng tin Reuters (Anh) dẫn nguồn thạo tin cho biết một cơ chế bảo hiểm hàng hóa cho các hoạt động vận chuyển qua những tuyến đường thuộc Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen đã tạm dừng.
Phí bảo hiểm rủi ro xung đột, được áp dụng khi tàu thuyền đi vào vùng Biển Đen, được cập nhật sau mỗi 7 ngày. Chi phí này đã lên đến hàng nghìn USD và dự kiến sẽ còn tăng trong khi các chủ tàu hiện cũng do dự trước quyết định đưa tàu vào vùng biển có xung đột.
Chia sẻ trên Twitter ngày 19/4, Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock cho biết Berlin sẽ hỗ trợ Ukraine khi nước này xem xét mọi phương án xuất khẩu ngũ cốc khác để thay thế những tuyến đường đã bị tạm đóng sau khi thỏa thuận trên hết hiệu lực.
Bà Baerbock đề xuất một số tuyến đường "đoàn kết" của Liên minh châu Âu (EU) bằng đường bộ, đường sắt và đường thủy để thay thế những tuyến đường cũ. Bà nêu rõ thông qua sáng kiến này, EU cam kết tiếp tục vận chuyển nông sản từ Ukraine ra thị trường quốc tế.
Hiện một tuyến đường thay thế được đánh giá khả thi là tuyến đường thủy qua sông Danube chạy dọc biên giới Tây Nam Ukraine và Romania. Tuy nhiên, một số nước láng giềng lại đang kêu gọi châu Âu gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc Ukraine do lo ngại tăng tính cạnh tranh với nông sản trong nước.
Ngày 19/7, những người đứng đầu ngành nông nghiệp 5 quốc gia láng giềng của Ukraine tại khu vực Trung Âu gồm Bulgaria, Hungary, Slovakia, Romania và Ba Lan, đã tham dự cuộc họp tại Vacsava thảo luận về lệnh cấm nêu trên.
Phát biểu sau cuộc họp, Bộ trưởng Nông nghiệp chủ nhà Robert Telus cho biết các quốc gia này muốn gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine ít nhất cho đến cuối năm 2023. Theo đó, các bên tham gia cuộc họp đã chuẩn bị và ký kết một biên bản nhất trí lập trường chung liên quan đến việc gia hạn lệnh cấm nhập khẩu 4 loại ngũ cốc Ukraine vào thị trường các nước này sau ngày 15/9. Tuy nhiên, quan điểm chung của các nước vẫn cho phép quá cảnh các loại ngũ cốc kể trên.
Trước đó vào tháng 5, EU đã cho phép 5 quốc gia thành viên kể trên cấm bán lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương nhập khẩu từ Ukraine trên thị trường nội địa, đồng thời cho phép trung chuyển các mặt hàng này tới các khu vực khác để phục vụ xuất khẩu. Lệnh cấm này sẽ hết hiệu lực vào ngày 15/9 tới.
