Nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở cơ sở
Ban Thanh tra nhân dân (TTND) và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng (GSĐTCCĐ) là 2 mô hình hoạt động của Mặt trận cơ sở trên địa bàn xã, phường, thị trấn được thực hiện theo Luật đầu tư, Luật Thanh tra, Luật thực hiện Dân chủ ở cơ sở. Chức năng của Ban TTND là nhằm bảo đảm quyền giám sát, kiểm tra của quần chúng đối với mọi tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật ở phạm vi xã, phường, thị trấn. Riêng Ban GSĐTCCĐ là nhằm theo dõi, đánh giá việc chấp hành các quy định về quản lý đầu tư; phát hiện, kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về các việc làm vi phạm các quy định về quản lý, các việc làm sai quy định, gây lãng phí, thất thoát vốn và tài sản của nhà Nước, xâm hại đến lợi ích của cộng đồng.
Thông qua giám sát của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng cho thấy, phần lớn các công trình trên địa bàn xã, phường, thị trấn đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng
Những năm gần đây, hoạt động của các Ban TTND và Ban GSĐTCCĐ trong toàn tỉnh ngày càng nâng cao về chất lượng, được các cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan chức năng và Nhân dân ghi nhận. Đồng thời thông qua việc giám sát Ban TTND đã có nhiều ý kiến, kiến nghị với chính quyền cơ sở trong việc ban hành và tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định phù hợp với thực tiễn của địa phương; chưa phát hiện dấu hiệu vi phạm gây lãng phí thất thoát vốn, tài sản Nhà nước, xâm hại đến lợi ích cộng đồng.
Ban GSĐTCCĐ xây dựng chương trình giám sát theo chuyên đề, dự án và công trình xây dựng trên địa bàn của xã, phường, thị trấn (gọi là cấp xã). Ban GSĐTCCĐ có trách nhiệm định kỳ báo cáo hoặc báo cáo khi có yêu cầu về kết quả giám sát đầu tư của cộng đồng với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) cấp xã. Trưởng ban GSĐTCCĐ được mời tham dự cuộc họp của Hội đồng nhân dân, UBND, Ủy ban MTTQVN cấp xã có nội dung liên quan đến chương trình, dự án mà Ban GSĐTCCĐ chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát.
Hầu hết UBND các xã đều thực hiện tốt việc cung cấp các thông tin về các quy hoạch có liên quan đến việc quyết định đầu tư dự án để đảm cho việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của giám sát Ban GSĐTCCĐ. Khi cần xác minh các vụ việc, Ban GSĐTCCĐ yêu cầu các bên liên quan cung cấp hồ sơ và tài liệu cần thiết để thực hiện tốt nhiệm vụ. Các kiến nghị của Ban GSĐTCCĐ đều được chính quyền địa phương, chủ đầu tư, nhà thầu tiếp thu xem xét và thông báo kết quả giải quyết.
Hoạt động của 143 Ban thanh tra nhân dân xã, phường, thị trấn và 211 Ban giám sát đầu tư của cộng đồng ngày càng hiệu quả; vai trò, nhiệm vụ và quyền hạn của Ban TTND và Ban GSĐTCCĐ thông qua giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, thực hiện dân chủ cơ sở... liên quan đến các dự án đầu tư, công trình từ nguồn vốn do Nhân dân đóng góp đã góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, chống tham ô, lãng phí, tiêu cực, tăng cường dân chủ ở cơ sở, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN cấp huyện phối hợp với Thanh tra, Phòng Kinh tế hạ tầng thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời củng cố, kiện toàn, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng cho thành viên Ban TTND và Ban GSĐTCCĐ. Hàng năm, căn cứ vào tình hình thực tế của mỗi địa phương, Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ xây dựng kế hoạch giám sát cụ thể, chi tiết trên các lĩnh vực: thu, chi, sử dụng các loại quỹ do Nhân dân đóng góp xây dựng nông thôn mới; việc quản lý, sử dụng đất; thực hiện quy chế dân chủ cơ sở; bình chọn các đối tượng nghèo đề nghị hỗ trợ xây nhà đại đoàn kết; việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân...
Trong năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, các Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ trên địa bàn tỉnh đã giám sát được 743 vụ, việc, trong đó đã kiến nghị các cơ quan chức năng xem xét được 46 vụ việc góp phần làm minh bạch quản lý vốn, tài sản của Nhà nước và phòng, chống tiêu cực, thất thoát, lãng phí, tiêu cực của các công trình, dự án đầu tư tại cộng đồng. Ban TTND và Ban GSĐTCCĐ ở nhiều xã, phường, thị trấn đã phát huy vai trò của mình, tham gia giám sát nhiều vụ việc có hiệu quả, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cộng đồng, công dân, hạn chế những sai sót, tiêu cực trong quá trình triển khai các dự án đầu tư tại địa phương.
