Muốn con thành công trong tương lai, hãy nói với con theo cách này

Bạn có thể thấy nhiều cách để hỗ trợ, giảng dạy và khuyến khích trẻ. Tuy nhiên, làm sao có thể nuôi dưỡng một “tư duy tăng trưởng” hay một “tư duy cố định”?

“Tăng trường tư duy” với “tư duy cố định”?

Trong mọi trường hợp, sự khác biệt giữa tư duy tăng trưởng hoặc một tư duy cố định ở một đứa trẻ là không dễ để mô tả. Cả hai hình thức tư duy này đều liên quan đến việc khen ngợi nhưng một hình thức tư duy được tạo nên giá trị từ quá trình học tập, còn hình thức tư duy kia được cố định vào kết quả học tập.

Một tư duy phát triển tạo ra niềm đam mê cho việc học, không giống như một tư duy cố định chỉ quan tâm đến những thành tựu. Điều này đặc biệt quan trọng với trẻ em vì việc nuôi dưỡng một tư duy tăng trưởng sẽ giúp trẻ hình thành khái niệm “không sợ thất bại”. Nói cách khác, một tư duy cố định sẽ khiến đứa trẻ luôn cảm thấy thất bại khi không đạt được mục tiêu. Còn một đứa trẻ sở hữu tư duy tăng trưởng, chúng sẽ không xem đó là thất bại mặc dù chúng cũng không đạt được mục tiêu.

Những ví dụ về cụm từ “tư duy tăng trường” và “tư duy cố định”

Tư duy tăng trưởng nhấn mạnh đến khả năng của một đứa trẻ hơn là đề cập đến việc chúng thông minh như thế nào. Dưới đây là một số cuộc hội thoại thông thường cho thấy sự khác biệt giữa hai loại tư duy:

Tư duy cố định: “Con đã trả lời chính xác, rất tốt! Con thật thông minh!”

Tư duy tăng trưởng: “Con đã trả lời chính xác, rất tốt! Con đã rất chăm chỉ và cố gắng để hiểu điều đó và con đã làm được!”

Tư duy cố định: “Con đã hoàn thành câu đố đó một cách nhanh chóng! Con đã làm rất tốt!”

Tư duy tăng trường: “Tốt lắm! Con có muốn thử một câu đố khó hơn chút không? Mẹ nghĩ rằng con có thể làm được đấy!”

Tại sao tư duy tăng trưởng lại quan trọng?

Tiến sĩ Carol Dweck là chuyên gia tiên phong hàng đầu trong nghiên cứu tư duy tại trường Đại học Stanford. Ông tin rằng, tư duy tăng trưởng là điều cần thiết để khuyến khích, nâng cao sự tự tin và thành coogn của trẻ. Khi một đứa trẻ cố gắng làm điều gì đó trong lần đầu tiên, suy nghĩ của chúng không liên quan đến việc cách chúng thực hiện nhiệm vụ hay chúng thông minh như thế nào. Điều quan trọng hơn là chúng hiểu đó không phải là tất cả hoặc không là gì, chúng hiểu luôn có cơ hội để cố gắng và thử lại.

Đó là phương pháp nuôi dưỡng tâm trí của trẻ, giúp trẻ tự kiểm soát cảm xúc của bản thân, cho phép chúng không sợ hãi sự thất bại, để tự tin hơn khi thực hiện việc gì đó.

Tiến sĩ Dweck và các đồng nghiệp đã tiến hành nghiên cứu những học sinh lớp 7 có số điểm thi gần giống hệt nhau. Tất cả các em được đánh giá các dấu hiệu của tư duy tăng trưởng và tư duy cố định. Trong suốt 2 năm, các chuyên gia đã phát hiện ra sự khác biệt giữa hai nhóm.

Những đứa trẻ sở hữu tư duy cố định và tư duy tăng trưởng có mục tiêu khác nhau: trẻ có tư duy cố định thường tránh những công việc chúng thất bại, còn trẻ có tư duy tăng trưởng tại tin rằng, sự thông minh có thể phát triển nên chúng luôn cố gắng học tát cả những điều mới.

Khi nào bạn nên bắt đầu nuôi dưỡng tư duy tăng trưởng cho con?

Theo nhiều nghiên cứu, không bao giờ là quá sớm hay quá muộn để khuyến khích tư duy tăng trưởng ở trẻ. Hầu hết trẻ em đều sở hữu tư duy tăng trưởng một cách tự nhiên nhưng cách nuôi dạy của cha mẹ, xã hội lại ảnh hưởng rất lớn đến việc chuyển hóa thành tư duy cố định. Với vai trò là cha mẹ, bạn rất háo hức và thích khuyến khích con nhưng đôi khi bạn không biết trẻ sẽ phản ứng với những lời khuyến khích đó như thế nào.

Rõ ràng, thời gian tối ưu để khuyến khích tư duy tăng trưởng là từ thời điểm một đứa trẻ phát triển sự hiểu biết về ngôn ngữ. Nhưng điều này không có nghĩa là nuôi dưỡng tư duy tăng trưởng không có tác dụng với trẻ lớn vì trẻ hoàn toàn có thể học hành và thực hiện tốt.

Hầu hết trẻ em lớn tuổi có sự kết hợp của tư duy tăng trường và tư duy cố định về một số vấn đề khác nhau, tùy thuộc vào kinh nghiệm. Tuy nhiên, với vai trò là bậc sinh thành, bạn nên khuyến khích tư duy tăng trưởng song hành cùng với sự phát triển ngôn ngữ và sự lạc quan của trẻ.

Bạn đọc có thể tham khảo thông tin chi tiết tại mục Văn hóa - đời sống

Ái Lê