Lược sử một biểu tượng của sự thanh lịch

Năm 1946, cái tên Vespa được ra đời sau khi ông chủ tịch của hãng Piaggio nhận xét rằng, hình dạng xe trông tương tự như con ong (Vespa trong tiếng I -ta-li-a nghĩa là con ong). Đến cuối năm 1949, 35.000 chiếc Vespa đã được sản xuất. Con số này tăng lên đến 2 triệu vào năm 1960 và đến năm 1996 là 16 triệu.

Một vài con số trên đã đủ để chứng minh, Vespa là nhãn hiệu xe mô -tô được ưa chuộng nhất thế giới. Vespa đã trở thành một hình ảnh quen thuộc mà bất cứ ai cũng có thể bắt gặp tại mọi ngõ phố và là một phần của cảnh quan đô thị. Vespa không chỉ đơn thuần cung cấp cho người tiêu dùng những sản phẩm thiết thực mà còn là biểu tượng cho sự thanh lịch trên toàn thế giới.

Au-đrây Hép -bơn và Grê -gô-ri Pếc dạo chơi trên đường phố Rô-ma bằng một chiếc Vespa. Nguồn: blogspot

Trải qua biết bao thăng trầm trong suốt hơn 6 thập kỷ qua, sức hút mãnh liệt của Vespa vẫn không hề suy giảm. Ngày nay, Vespa là biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa phong cách thanh lịch cổ điển và nhịp sống hiện đại. Bên cạnh đó, Vespa không chỉ đơn thuần thành công về mặt thương mại mà còn để lại những dấu ấn rất sâu đậm trong xã hội. Không một thương hiệu xe tay ga nào có khả năng so kè với Vespa về mặt hình tượng, vị thế cũng như mức độ được ngưỡng mộ.

Năm 1946, trước khi tiến vào lĩnh vực sản xuất xe scooter, Piaggio là nhà sản xuất tàu thủy hạng sang, xe lửa, máy bay, cũng như các loại động cơ. Truyền thống đó bắt đầu từ khi công ty được thành lập năm 1884 và kéo dài tới tận Thế chiến thứ hai. Chính vì thế, các nhà máy của họ trở thành mục tiêu không kích của quân Đồng minh trong giai đoạn này. Tuy nhiên, dường như đó lại là một bước ngoặt định mệnh. Chính các trận bom hủy diệt đó đã tạo ra cái cớ để Vespa ra đời.

Các nhà máy của Piaggio đã bị tàn phá khá nặng nề và khó có thể ngay lập tức khôi phục công việc sản xuất các loại máy móc quá phức tạp. Ngoài ra, những con đường trên đất nước I -ta-li-a lúc này có chất lượng rất thấp, mức sống của người dân thời hậu chiến cũng rất khó khăn. Vì vậy, ban lãnh đạo công ty quyết định chuyển hướng sang phát triển một loại phương tiện di chuyển cá nhân tiện dụng và có chi phí thấp để đáp ứng nhu cầu tức thời của thị trường.

Vespa ra đời bắt nguồn từ ý tưởng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các phương tiện vận chuyển hiện đại với giá cả thích hợp tại I -ta-li-a trong thời kỳ hậu chiến. Coóc -ra-đi-nô Đơ A -ca-ni-ô, kỹ sư hàng không, từng thiết kế thành công chiếc máy bay trực thăng đầu tiên, được giao nhiệm vụ thiết kế một loại xe tay ga với kiểu dáng đơn giản nhưng bền chắc, dành cho cả nam và nữ. Loại xe này trước hết phải có giá cả vừa phải và tiện lợi - một sản phẩm dành cho tất cả mọi người và phải có khả năng vực I -ta-li-a dậy sau sự tàn phá của Chiến tranh Thế giới thứ hai. Và, cũng chính những yếu tố ban đầu này - bộ khung kim loại, chỗ ngồi của hai người, động cơ đơn giản - đã trở thành những tính cách không thể thiếu của các sản phẩm Vespa về sau. Thậm chí, đã trở thành chuẩn mực để các loại xe tay ga khác hình thành.

Mẫu xe mới rất tiện dụng và phù hợp với mọi người. Nó ngăn được bùn đất bắn lên chân người điều khiển xe, các nút điều khiển được tập trung lên tay lái và tư thế ngồi của người lái cũng được tính toán kỹ. Xe cũng được trang bị lốp dự phòng và người lái có thể dễ dàng thay thế khi cần. Thiết kế với phần vỏ ít bao phủ toàn bộ các kết cấu cơ khí bên trong của nó là một sự đi trước thời đại. Ngay khi nhìn thấy mẫu xe này, En-ri-cô Pi -a-giô đã thốt lên: “Trông nó giống con ong quá!”. Trong tiếng I -ta-li-a, con ong chính là Vespa và cái tên này đã trở thành bất tử. Sự cá tính, độc lập và nhanh nhẹn của loài ong quả là phù hợp với xe Vespa một cách lạ lùng.

Lần đầu tiên, Vespa được cả thế giới biết đến là khi xuất hiện cùng Au -đrây Hép -bơn và Grê -gô-ri Pếc - hai thần tượng điện ảnh - dạo chơi trên đường phố Rô -ma trong bộ phim “Roman Holiday” (tạm dịch: Kỳ nghỉ ở Rô -ma) năm 1953. Thế là sau nhiều năm vô danh, Vespa bỗng chốc trở thành “ngôi sao” thật sự trong thập niên 50. Hình ảnh cặp tình nhân nổi tiếng cùng nhau dạo khắp phố phường trên chiếc Vespa đã cuốn hút trí tưởng tượng của biết bao khán giả yêu màn bạc. Và khi Vespa trở thành sự lựa chọn của Mods (những thanh niên Anh thích cưỡi xe gắn máy và ăn mặc hợp thời trang trong thập niên 60), hình ảnh Vespa mang những nét cứng rắn hơn, với một chút mạo hiểm và nổi loạn. Kể từ đó, phong cách lãng mạn từ “Roman Holiday” và sự ngang ngạnh của trào lưu văn hóa Mod kết hợp với phong cách cổ điển của I -ta-li-a đã tạo nên một phong cách Vespa đặc trưng được ưa chuộng cho đến ngày nay.

Tính tiện dụng và mức giá dễ chịu của Vespa đã giúp nó nhanh chóng thành công. Tới năm 1950, Piaggio đã bán được 50.000 xe và mở rộng sản xuất với các nhà máy ở Đức. Sau đó, trong suốt những năm 50, Vespa “xâm chiếm” cả châu âu và nước Mỹ. Các câu lạc bộ hâm mộ được mở ra khắp nơi. Sự lớn mạnh của Vespa tiếp tục trong các thập niên sau đó. Cột mốc 2 triệu xe được vượt qua vào năm 1960, sau đó là con số 4 triệu vào năm 1970. Tới cuối những năm 80, 10 triệu chiếc Vespa đã đem lại niềm vui cho nhân loại. Vespa đã trở thành một hình mẫu của sự tự do và óc tưởng tượng của con người. Nổi bật nhất trong giai đoạn này là mẫu xe PX. Ra đời năm 1977, với thiết kế hiện đại và công nghệ tiên tiến, PX là đỉnh cao thành công của Vespa trong giai đoạn thành công cho tới cuối những năm 80. Piaggio đã tôn vinh PX bằng một mô hình bằng gỗ cao tới 3, 6m đặt ở bảo tàng Piaggio tại I-ta-li-a. Rất nhiều kỷ lục đã được lập ra với mẫu xe PX. Nhà văn người I -ta-li-a Gioóc -giô Bê -ti-nen-li đã thực hiện một cuộc hành trình dài tới 254.000km qua nhiều địa danh trên toàn thế giới bằng chiếc Vespa PX của mình. Vào năm 1980, nó còn được vinh danh một lần nữa khi có tới 2 chiếc PX cán đích trong cuộc đua đường trường khắc nghiệt nhất thế giới Pa -ri - Đắc-ca.

Tuy nhiên, tới đầu những năm 90, Vespa và cả Piaggio lâm vào một cuộc khủng hoảng lớn. Kiểu dáng xe trở nên kém hấp dẫn và không còn thu hút được sự chú ý của công chúng trong khi động cơ 2 thì bị chê trách vì lý do môi trường. Doanh số của Vespa sụt giảm mạnh và các nhà máy ở châu âu cũng bị đóng cửa. Vespa thu mình về mảnh đất hình chiếc ủng và nhiều người đã bi quan nghĩ về hồi kết cho một huyền thoại.

Thế rồi, đúng vào dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 50 của mình, Vespa đã trở lại với Vespa ET. Được thiết kế với hình mẫu con ong truyền thống, tuy nhiên, ET vẫn có những cải tiến rất đáng kể. Nó có trọng lượng nhẹ hơn các mẫu xe cũ, sở hữu thân xe đậm tính khí động học và đặc biệt có khả năng sử dụng rất nhiều loại động cơ từ 50cc cả 2 thì và 4 thì cho tới 150cc 4 thì. Kích thước bánh xe nhỏ khiến cho ET rất phù hợp với giao thông tại các thành phố lớn ở châu âu và Mỹ, những nơi đang bị nạn tắc nghẽn giao thông hoành hành. Chính Vespa ET đã giúp Piaggio quay lại thị trường Mỹ với một làn sóng tươi trẻ hơn.

Tuy vậy, khó khăn chưa hoàn toàn qua đi. Tới cuối năm 2003, Piaggio suýt lâm vào cảnh phá sản. Cung cách quản lý kém cỏi, tiền vốn ứ đọng trong các dự án kém hiệu quả đã khiến hãng xe này lâm vào cảnh nợ nần. Họ cũng không thể cạnh tranh với các đối thủ tới từ châu á với các sản phẩm có giá rẻ hơn. May mắn thay, Piaggio đã nhận được khoản đầu tư 100 triệu Euro rất kịp thời của Rô -béc-tô Cô -la-ni-nô, một người luôn có niềm tin vào sức sống của thương hiệu Vespa và Piaggio. Sau khi trở thành Chủ tịch kiêm CEO của Piaggio, ông đã tái cơ cấu công ty theo hướng hiện đại hóa, học theo mô hình các công ty Nhật Bản. Giờ đây, tất cả các loại xe Vespa đều có thể sản xuất theo công nghệ dây chuyền để giảm tối đa các chi phí không cần thiết.

Năm 2005, Piaggio giới thiệu mẫu xe LX và nó nhanh chóng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng toàn thế giới. Thiết kế của Vespa LX thiên về những đường cong nhịp nhàng. Nó tạo cho cả chiếc xe một vẻ mềm mại và gợi cảm. Tất nhiên, những yếu tố truyền thống như khung thép liền khối vẫn không thay đổi nhưng tất cả đều được chăm chút tối đa để làm nổi bật sức trẻ của xe. Vespa LX là có sức mạnh và sự năng động bên trong một dáng vẻ mềm mại pha chút cổ điển. Vespa LX rất được ưa chuộng tại Việt Nam và là một nhãn hiệu cho sự sành điệu của giới trẻ.

Tới năm 2010, Piaggio lại tung ra một “chú ong” mới của gia đình Vespa. Được tạo ra từ cảm hứng của các mẫu xe ra đời trong những năm 70 đầy sôi động, Vespa S là chiếc xe nhỏ gọn mang đậm chất thể thao, sự năng động và sáng tạo. Tạm xa rời những đường cong mềm mại của LX, Piaggio đã thiết kế nên một Vespa S mạnh mẽ đầy phong cách. Cảm hứng của Vespa S đến từ các mẫu xe mang khát khao chinh phục của tuổi trẻ trong những năm 70, thập kỷ của sự khám phá. Vespa S là một nét hoài cổ nhưng vẫn đầy sự mạnh mẽ.

Từ những mẫu xe cổ điển ra đời cách đây hơn 60 năm tới những cái tên mới nhất, Vespa vẫn luôn làm những người yêu sự lãng mạn, nét tinh tế và tính tiện dụng trên toàn thế giới say mê. Đó cũng chính là các giá trị vượt qua mọi giới hạn về khoảng cách địa lý và thời gian mà Vespa ra sức gìn giữ.

Phạm Hữu Toàn