LUẬT BẢN DẠNG GIỚI ARGENTINA 2012

Một phiên họp của Thượng viện Argentina.

Ngày 30/11/2012, Quốc hội Argentina thông qua Luật Bản dạng giới - một trong những đạo luật tiến bộ nhất về quyền của người chuyển giới khi cho phép chuyển đổi giới tính về mặt pháp lý với thủ tục hành chính đơn giản, loại bỏ quy định về chẩn đoán y tế (tiền đề để đưa LGBT ra khỏi danh sách bệnh lý vào thời điểm đó); quy định mọi người đều có quyền được đối xử, được định danh theo đúng bản dạng giới. Trong mọi trường hợp, cá nhân không phải chứng minh giới tính của mình bằng việc đã trải qua quy trình phẫu thuật để thay đổi toàn bộ hoặc một phần bộ phận sinh dục, sử dụng liệu pháp hormone hoặc bất kỳ điều trị tâm lý, y tế nào khác để thực hiện thủ tục thay đổi giới tính. Luật gồm 15 Điều với những nội dung cơ bản sau:

Khái niệm “Bản dạng giới”: Luật quy định Bản dạng giới là cảm nhận nội tâm cá nhân của một người thuộc về giới tính nào, có thể trùng hoặc không trùng với giới tính của người khi sinh ra của người đó, bao gồm trải nghiệm cá nhân về cơ thể. Bản dạng giới có thể bao gồm việc điều chỉnh diện mạo hoặc chức năng của cơ thể thông qua việc: (1) tự do lựa chọn sử dụng hoóc-môn, phẫu thuật hoặc các biện pháp khác, (2) tự do về trang phục, cách nói và cử chỉ.

Quyền về bản dạng giới: Luật quy định tất cả mọi người có quyền: (1) được thừa nhận bản dạng giới của mình; (2) được phát triển tự do theo bản dạng giới của mình; (3) được đối xử theo bản dạng giới và đặc biệt là (4) được xác định trong các giấy tờ tùy thân có thể hiện tên gọi, hình ảnh và giới tính theo bản dạng giới của mình. Như vậy, một người giới tính sinh học là nam, nhưng bản dạng giới là nữ sẽ được điều chỉnh giới tính nữ trên các giấy tờ cá nhân, được đối xử như phụ nữ.

Tòa nhà Quốc hội Argentina.

Thủ tục thay đổi thông tin: Cá nhân có quyền yêu cầu điều chỉnh thông tin về giới tính tương tự như thay đổi tên gọi bất cứ khi nào cảm thấy không phù hợp với tự cảm nhận bản dạng giới của mình. Để thực hiện thay đổi thông tin, cá nhân phải là người đủ 18 tuổi. Công dân nộp đơn tới Cục Thống kê hộ tịch quốc gia hoặc các văn phòng khu vực tương ứng để đề nghị thay đổi giấy khai sinh và cấp căn cước công dân mới (số căn cước công dân không bị thay đổi); công dân có thể đề nghị thay đổi luôn tên gọi trong các giấy tờ nêu trên. Đối với người dưới 18 tuổi, thủ tục được thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp và phải có sự đồng ý rõ ràng của trẻ, có tính đến khả năng phát triển và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho trẻ.

Thủ tục thay đổi thông tin được thực hiện miễn phí. Cơ quan có thẩm quyền không được yêu cầu công dân thực hiện thêm thủ tục pháp lý hay hành chính về thay đổi giới tính và tên gọi.

- Giá trị pháp lý của việc thay đổi thông tin và bảo đảm quyền riêng tư cá nhân: Hiệu lực của việc thay đổi thông tin về giới tính và tên gọi sẽ tạo ra quyền với các bên thứ ba ngay khi được điều chỉnh. Quyền và nghĩa vụ của người đó trước và sau khi điều chỉnh thông tin trên các giấy tờ tùy thân là không thay đổi như: quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với gia đình theo Luật Gia đình, bao gồm cả việc nuôi con nuôi. Cục Thống kê dân số quốc gia sẽ cung cấp thông tin về việc thay đổi giấy tờ nhân thân tới Cơ quan đăng ký hồ sơ tội phạm quốc gia, Cơ quan đăng ký bầu cử tương ứng và các cơ quan khác có liên quan theo quy định.

Chỉ những người được ủy quyền hợp pháp mới được tiếp cận bản chính giấy khai sinh. Việc thay đổi thông tin giới tính và tên gọi không được công khai, trừ khi có sự cho phép của người được ủy quyền, được giao giữ giấy tờ.

- Quyền tự do phát triển cá nhân: để bảo đảm sức khỏe, người trên 18 tuổi được tự do lựa chọn can thiệp phẫu thuật hoặc sử dụng hoóc-môn để thay đổi cơ thể mà không yêu cầu phải có ủy quyền tư pháp hoặc ủy quyền hành chính nào. Khi có yêu cầu can thiệp phẫu thuật một phần hay toàn bộ của công dân, trong vòng 60 ngày kể từ thời điểm nhận được yêu cầu, cơ quan tư pháp có thẩm quyền phải thể hiện quan điểm của mình.

Luật quy định Bản dạng giới tự nhận của cá nhân phải được tôn trọng, đặc biệt trong trường hợp tên gọi của trẻ em, vị thành niên dùng tên gọi khác với tên trên giấy tờ nhân thân của họ. Khi được yêu cầu, tên gọi mới phải được sử dụng trong việc triệu tập, lưu trữ, trích lục hay khi thực hiện bất kỳ quy trình, thủ tục ở cả khu vực công và tư. Trường hợp cá nhân được nêu tên ra trước công chúng, chỉ được lựa chọn sử dụng tên gọi thể hiện sự tôn trọng bản dạng giới của công dân đó.

Điều khoản thi hành: Mọi quy tắc, quy định hay thủ tục phải tôn trọng quyền con người về bản dạng giới; không được phép giới hạn, ngăn cản, loại trừ hay làm vô hiệu việc thực hiện quyền về bản dạng giới. Tất cả các quy tắc phải luôn được giải thích và thực thi theo hướng có lợi, bảo vệ cho việc tiếp cận quyền con người về bản dạng giới./.

An Hà