Liên Hiệp Quốc lên án vụ tập kích bằng tên lửa vào cảng Odessa

Ông Farhan Haq, người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, hôm nay cho biết ông Guterres "kịch liệt lên án" vụ tập kích bằng tên lửa nhắm vào cảng Odessa của Ukraine.

"Thực hiện đầy đủ thỏa thuận cần là ưu tiên hàng đầu đối với Nga, Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ", ông nhấn mạnh.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc tái khẳng định thỏa thuận vừa được ký kết ở Thổ Nhĩ Kỳ đảm bảo nguồn cung những sản phẩm "cấp thiết để giải quyết khủng hoảng lương thực toàn cầu và hỗ trợ hàng triệu người khắp thế giới".

Trong khi đó Ukraine tố Nga tập kích tên lửa Kalibr vào cảng Odessa, nơi hàng triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt, một ngày sau khi thỏa thuận với LHQ được ký kết.

Odessa là cảng quan trọng của Biển Đen, nơi khoảng 20 triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt trong các tháp chứa do chiến sự. Cả Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau rải thủy lôi phong tỏa Biển Đen, khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc bị đình trệ.

Vụ tấn công xảy ra chỉ một ngày sau khi Ukraine và Nga ký thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian và Liên Hợp Quốc hậu thuẫn, cho phép xuất khẩu hàng triệu tấn ngũ cốc từ các cảng ven Biển Đen.

"Vụ tấn công tên lửa là gáo nước lạnh Tổng thống Nga Vladimir Putin dội vào Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, những người đã nỗ lực rất nhiều để đạt thỏa thuận", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko tuyên bố.

"Nếu thỏa thuận không được thực hiện, Nga sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm việc làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu", ông Oleg Nikolenko nhấn mạnh.

Đại sứ Mỹ tại Kiev Bridget A. Brink cáo buộc Nga thực hiện vụ tập kích vào cảng Odessa, gọi đây là đòn tấn công "táo tợn" nhắm vào Ukraine ngay sau khi hai nước đạt thỏa thuận bỏ phong tỏa các cảng trên Biển Đen.

Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell chỉ trích Nga "đáng lên án" khi phóng tên lửa vào thành phố cảng phía nam Ukraine.

Ông cáo buộc Nga xem "cơ sở thiết yếu đối với xuất khẩu ngũ cốc" là mục tiêu tấn công, đồng thời lên án Nga không tôn trọng luật pháp và cam kết quốc tế.

Người phát ngôn quân đội Ukraine cho biết vụ tập kích không gây thiệt hại nghiêm trọng đến hạ tầng cảng. Danh sách địa điểm trúng tên lửa có một trạm xăng và một kho chứa ngũ cốc.

Ở một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ nói đã trao đổi với phía Nga về vụ tập kích ở cảng Odessa và cho biết phía Moscow bác bỏ cáo buộc này.

"Qua trao đổi, chúng tôi được Nga thông báo họ không liên quan đến vụ tập kích vừa qua. Phía Nga đang kiểm tra kỹ lưỡng và chi tiết sự kiện", Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusai Akar nói.

Ông Akar nhấn mạnh sự kiện ở Odessa xảy ra "ngay sau thỏa thuận các bên đạt được" hôm 22/7 và khiến Thổ Nhĩ Kỳ "vô cùng quan ngại".

Ngoài lời tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, thì hiện phía Nga vẫn chưa có tuyên bố chính thức nào về cáo buộc vụ tấn công bằng tên lửa vào cảng Odessa.

Các quan chức LHQ cho biết, thỏa thuận được ký ngày 22/7 sẽ thành lập nhóm gồm các nhân viên Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và LHQ giám sát hoạt động chất hàng lên tàu tại cảng của Ukraine, trước khi chúng đi qua tuyến đường được vạch sẵn trên Biển Đen.

Các hoa tiêu của Ukraine với bản đồ sẽ hướng dẫn tàu hàng chở ngũ cốc đi qua khu vực rải thủy lôi ven bờ biển.

Tàu hàng sau đó sẽ đi tới eo biển Bosphorus dưới sự giám sát chặt chẽ của trung tâm điều phối chung ở Istanbul, bao gồm các đại diện từ LHQ, Ukraine, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Trung tâm điều phối chung sẽ kiểm tra các tàu hàng tới Ukraine nhận ngũ cốc nhằm đảm bảo chúng không chở theo vũ khí hoặc những vật dụng có thể được dùng để tấn công Ukraine.

Nga và Ukraine cũng đồng ý không tấn công bất cứ tàu hàng hoặc cảng nào tham gia sáng kiến vận chuyển ngũ cốc thiết yếu, trong khi giám sát viên LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có mặt tại các cảng của Ukraine để phân định các khu vực được bảo vệ theo thỏa thuận.

Việt Hùng