Lễ hội đền Tranh ở Hải Dương là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 1/3, tỉnh Hải Dương tổ chức Lễ hội đền Tranh và công bố Quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh Lễ hội này là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đền Tranh còn gọi là Đền thờ quan lớn Tuần Tranh. Đây là ngôi đền cổ, thờ vị thần sông nước cai quản khúc sông ở gần bến đò Tranh, thuộc xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy trao Quyết định công bố Lễ hội đền Tranh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho đại diện xã Đồng Tâm. Ảnh: Báo Hải Dương

Theo người dân trong vùng, đền được lập lên vào thời Trần, tại vùng ngã ba sông Tranh giao với sông Luộc, ban đầu chỉ là ngôi miếu nhỏ nằm sát bến sông. Do bờ sông thường bị xói lở nên đến năm 1935, người dân lập một đền thờ mới tại làng Tranh Xuyên và được dân chúng gọi là đền Tranh.

Quan lớn Tuần Tranh là hàng quan lớn trong hệ tứ phủ thuộc tín ngưỡng Đạo Mẫu. Các sự lệ và lễ hội trong năm tại Đền Tranh thể hiện ước vọng, năng lực sáng tạo văn hóa của cộng đồng nhân dân tại địa phương.

Năm 2009, đền Tranh đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Hàng năm, tại đền Tranh có hai kỳ lễ hội chính vào tháng 2 và tháng 8 âm lịch. Lễ hội chính diễn ra từ ngày 10 đến 20 tháng 2 âm lịch, ngày 14/2 là chính hội. Lễ hội thứ hai trong năm vào ngày 22/8 âm lịch cũng là kỷ niệm ngày mất của Đức thánh Trần Hưng Đạo, người có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thế kỷ thứ XIII.

Đặc sắc nhất của lễ hội đền Tranh là lễ rước nước. Đội hình rước nước khởi hành từ sân đền Tranh, đi đầu là đội múa tứ linh, đội cờ thần, đội chiêng, trống, đội hình chấp kích, bát bửu, kiệu bát cống rước bài vị Quan lớn Tuần Tranh, kiệu long đình rước chóe nước, đội tế nam, lực lượng tham gia các trò chơi dân gian và cuối cùng là nhân dân và du khách thập phương.

Lễ rước nước tại Lễ hội đền Tranh. Ảnh: Báo Hải Dương

Đoàn rước đến ngã ba sông Luộc lấy nước sau đó trở về đền

Kiệu bát cống rước bài vị Quan lớn Tuần Tranh

Lễ hội đền Tranh Xuân Quý Mão 2023 được tổ chức trong không khí hào hứng, vui tươi

Đoàn rước từ sân đền Tranh đi qua Nghi môn, qua nhiều tuyến phố của thị trấn Ninh Giang đến ngã ba sông Luộc lấy nước sau đó trở về đền. Ngoài rước nước, Lễ hội đền Tranh còn có hoạt động dâng hương, hát văn, hầu thánh và các hoạt động văn hóa dân gian.

Trong khuôn khổ lễ hội, ngày 13-14/2 âm lịch sẽ diễn ra các trò chơi đập niêu đất, bắt chạch trong chum, bịt mắt bắt lợn, vật dân tộc, đi cầu kiều trên cạn, chọi gà, bóng bàn, bóng chuyền, pháo đất…

T.Toàn