Lầu Năm Góc thất thoát một triệu phụ tùng của chiến đấu cơ F-35

Chiếc F-35A Lightning II của Lực lượng Không quân Mỹ hạ cánh tại Căn cứ Không quân Buckley, Colorado, tháng 5/2023. Ảnh: Air & Space Forces Magazine

Theo báo cáo của GAO, các phụ tùng F-35 bị thất thoát bao gồm bulong, lốp xe, càng hạ cánh máy bay – với tổng giá trị khoảng 85 triệu USD.

GAO cho biết, Văn phòng Chương trình chung F-35 (JPO) của Bộ Quốc phòng Mỹ không giám sát hoặc tính toán các phụ tùng thay thế toàn cầu đã được chính phủ tiếp nhận, cũng như tại hơn 50 cơ sở không thuộc nhà thầu chính.

Trong khi đó, Lầu Năm Góc và các nhà thầu F-35 không đạt được thỏa thuận về việc liệu các linh kiện có nên được phân loại là tài sản của chính phủ Mỹ hay không dẫn tới việc xử lý linh kiện tồn kho bị thất thoát gặp trở ngại.

“Nếu Bộ Quốc phòng không có các động thái để đảm bảo rằng các phụ tùng thay thế này chịu trách nhiệm theo đúng hợp đồng, JPO sẽ không thể đạt được hoặc hoặc duy trì trách nhiệm giải trình đối với các phụ tùng thay thế này và sẽ không có dữ liệu về địa điểm, chi phí và số lượng cần thiết cho báo cáo tài chính hoặc để để đảm bảo rằng lợi ích của chính phủ được bảo vệ”, GAO nhấn mạnh.

Nhân viên bảo trì của Lực lượng Không quân Mỹ đang sửa chữa một chiếc F-35A tại Căn cứ Không quân Hill, bang Utah. Ảnh: USAF

Theo báo cáo, các phụ tùng thay thế để sử dụng cho chiến đấu cơ F-35 của quân đội Mỹ và các quốc gia đồng minh đã mua máy bay này được lưu trữ trên khắp thế giới. Nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin là bên sản xuất các phụ tùng. Tuy nhiên, việc JPO thiếu quy trình theo dõi tổn thất, Lockheed Martin đã không báo cáo về hơn 900.000 phụ tùng thay thế bổ sung trị giá hơn 66 triệu USD để đánh giá.

Bộ trưởng Không quân Mỹ Frank Kendall cho biết trong tuần này tuyên bố "sai lầm nghiêm trọng" khi cho phép Lockheed Martin được sở hữu cơ sở kỹ thuật của máy bay F-35, từ đó kiểm soát vòng đời của JPO và gây ra "sự độc quyền vĩnh viễn" về khả năng duy trì, sửa đổi, nâng cấp phụ tùng.

Báo cáo của GAO là bê bối mới nhất của Chương trình F-35 - trị giá lên tới 1,7 nghìn tỷ USD, trong bối cảnh dự án này đang gặp một số khó khăn bởi các vấn đề động cơ dẫn đến lệnh thu hồi toàn cầu vào tháng 3. Hiện tại, chỉ khoảng 30% phi đội F-35 của Mỹ “có đầy đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ” ngay lập tức.

Hồi tháng 4, Trung tướng Không quân Mỹ Michael Schmidt cảnh báo rằng sự thiếu hụt nguồn cung cấp phụ tùng thay thế có thể gây ảnh hưởng đến khả năng duy trì hoạt động của F-35 trong trường hợp Mỹ xảy ra cuộc chiến lớn.

Vào tháng 5/2018, một nhà thầu chính của F-35 đã chịu tổn thất hơn 1 triệu phụ tùng thay thế với tổng giá trị hơn 85 triệu USD, nhưng Lầu Năm Góc chỉ xem xét và xác định 2% bị mất trong đó.

Tính đến tháng 10/2022, Lầu Năm Góc có hơn 19.000 phụ tùng thay thế trong kho dự trữ toàn cầu đang chờ hướng dẫn xử lý từ JPO trong thời gian chờ từ vài tháng đến 5 năm. GAO cho biết thêm, Lầu Năm Góc đã nhất trí với 4 khuyến nghị hành động của cơ quan này về việc tăng cường kiểm đếm đối với nhóm phụ tùng của F-35.

Đỗ Thảo