“Lãnh chúa” Gulbuddin Hekmatyar trở lại Afghanistan

(Cadn.com.vn) - Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani và thủ lĩnh Gulbuddin Hekmatyar của nhóm phiến quân lớn thứ hai nước này Hezb-i-Islami, người bị gọi là “phần tử khủng bố toàn cầu” đã chính thức ký thỏa thuận hòa bình hôm 29-9. Sự kiện này giúp Hekmatyar được quyền miễn truy cứu pháp lý, cho phép thủ lĩnh phiến quân này trở lại chính trường bất chấp quá khứ nhiều tranh cãi.

Hekmatyar là một trong những lãnh chúa khét tiếng nhất trong lịch sử Afghanistan, được nhớ đến bởi vai trò trong cuộc nội chiến đẫm máu trong những năm 1990.

Vị cựu thủ tướng Afghanistan này bị cáo buộc giết chết hàng ngàn người dân ở Kabul trong giai đoạn 1992-1996, thời kỳ mà các phe phái thánh chiến đấu tranh giành quyền lực tối cao và chỉ chấm dứt khi Taliban giành chiến thắng. Với biệt danh “đồ tể của Kabul”, ông được cho là đang sống lẩn trốn ở Pakistan, mặc dù Hezb-i-Islami tuyên bố ông đang sống tại Afghanistan.

Sau cuộc xâm lược do Mỹ đứng đầu ở Afghanistan năm 2001 dẫn tới sự sụp đổ của Taliban, Bộ Ngoại giao Mỹ liệt Hekmatyar vào danh sách các phần tử khủng bố, cáo buộc ông tham gia và hỗ trợ Al-Qaeda và Taliban. Tuy nhiên nhóm phiến quân Hezb-i-Islami của ông đã ngừng các vụ tấn công trong những năm gần đây. Vụ tấn công gần nhất của nhóm là vào năm 2013, khiến 15 người, trong đó có 5 người Mỹ thiệt mạng. Nhiều người Afghanistan nhớ đến Hekmatyar bởi ông đã ra lệnh thực hiện các vụ pháo kích lớn tại Kabul trong những năm 1990 nhằm đạt được sự ủng hộ cho một chính phủ liên minh mong manh, dù lúc đó ông đã là thủ tướng.

Là thủ lĩnh lực lượng thánh chiến, Hekmetyar nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ Pakistan và Saudi Arabia, nhưng cuối cùng ông từ bỏ Islamabad, chuyển sang hỗ trợ và ủng hộ Taliban. Nhưng cuối cùng, Taliban buộc Hekmetyar phải rời khỏi Kabul vào năm 1996. Ông cũng được cho là có liên quan đến sự biến mất của nhiều đối thủ chính trị.

Gulbuddin Hekmatyar Ảnh: Macleans

...quay trở lại

Với thỏa thuận lần này, Hekmatyar sẽ được miễn truy tố các tội ác chiến tranh ông đã gây ra trong những năm 1990, cũng như được loại khỏi danh sách đen của Mỹ và LHQ, tái hòa nhập vào nền chính trị đất nước.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền thế giới (HRW) đã phản ứng một cách giận dữ, cáo buộc các nhà chức trách Afghanistan “xoa dịu lãnh chúa” vì lợi ích chính trị ngắn hạn, trong khi cần có những cải cách “cần thiết nhằm xây dựng các tổ chức chính phủ vì điều này rất quan trọng cho một nền hòa bình lâu dài”.

Tuy nhiên, một số người chào đón thỏa thuận, coi đây là một cơ hội để Afghanistan thay đổi. Đây là thỏa thuận đầu tiên giữa các bên tham chiến trong lịch sử gần đây của Afghanistan. Đại sứ quán Mỹ ở Kabul khuyến khích chính phủ Afghanistan theo đuổi “một tiến trình hòa bình nhằm chấm dứt bạo lực với các nhóm vũ trang, phá vỡ mối quan hệ với các nhóm khủng bố quốc tế, và chấp nhận Hiến pháp”.

An Bình

(Theo Dailymail, Macleans)