Làm thế nào để thu hồi tài sản bị lừa đảo khi bị cáo tử vong?

Như Báo Gia Lai đã đưa tin, theo lịch phiên tòa hình sự Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai (TAND), Hội đồng xét xử sơ thẩm sẽ đưa bị cáo Dương Thị Thanh ra xét xử vào ngày 7-9 về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Tuy nhiên, chiều ngày 6-9, Công an tỉnh Gia Lai thông báo đối tượng Thanh đã tử vong vào lúc 16 giờ 45 cùng ngày tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai do những vấn đề về bệnh lý.

Bị cáo Dương Thị Thanh tử vong do bệnh lý trước ngày hầu tòa. Ảnh: Hạ Vy

Theo hồ sơ vụ án, trong quá trình sinh sống và buôn bán nhỏ ở Trung tâm Thương mại huyện Đak Đoa, đối tượng Dương Thị Thanh “nổ” rằng có một số người làm ăn lớn cần vốn đáo hạn ngân hàng nên đặt vấn đề với người quen để vay mượn tiền và hứa trả lãi suất cao. Trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 11-2021, bị cáo Thanh đã vay mượn tiền của 4 cá nhân trên địa bàn huyện Đak Đoa tổng cộng hơn 13,9 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi đến hạn trả nợ gốc Thanh không trả và bỏ trốn khỏi nơi cư trú tại tổ 7, thị trấn Đak Đoa. Ngày 15-2-2023, qua nắm thông tin Tổ công tác Văn phòng Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Gia Lai đã phối hợp với Công an huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa bắt giữ Thanh khi đối tượng đang lẩn trốn trên địa bàn huyện Cẩm Thủy.

Tuy nhiên, khi phiên tòa chưa diễn ra, bị cáo Thanh đã tử vong do bệnh lý. Để tìm hiểu về vấn đề: Nếu bị cáo chết và chưa biết số tiền lừa đảo ở đâu và chưa thu hồi được vì không biết số tiền lừa đảo sử dụng vào mục đích gì, các nạn nhân có cơ hội đòi lại được không? Có ai là người thay bị cáo trả lại tiền không? Luật sư Bùi Thanh Vũ-Trưởng Văn phòng Luật sư Vinh Phú kiêm Trưởng Chi nhánh Gia Lai-cho biết: Nếu bị cáo chết và chưa thu hồi được số tiền lừa đảo vì không biết số tiền ở đâu, sử dụng vào mục đích gì thì các nạn nhân có cơ hội đòi lại được số tiền bị chiếm đoạt từ các nguồn sau:

1. Nếu xác minh được số tiền lừa đảo ở đâu, sử dụng vào mục đích gì thì các nạn nhân có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thu hồi để trả cho nạn nhân (người bị hại) theo thủ tục tố tụng dân sự quy định tại Điều 30 Bộ Luật tố tụng hình sự năm 2015: “Trường hợp vụ án hình sự phải giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại, bồi hoàn mà chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự thì vấn đề dân sự có thể tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự”.

2. Nếu xác minh được tài sản khác của bị cáo (người chết) để lại thì các bị hại có quyền yêu cầu người thừa kế của bị cáo (người chết) thực hiện nghĩa vụ tài sản do bị cáo (người chết) để lại theo quy định tại các Điều 614 và 615 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cũng cần lưu ý thêm: Những người hưởng thừa kế chỉ có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp có tranh chấp thì các bị hại có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự để buộc những người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Nếu bị cáo chết mà không còn tài sản thì bị hại không có căn cứ để yêu cầu bồi thường, người thân của bị cáo không có trách nhiệm bồi thường thay bị cáo, trừ trường hợp họ tự nguyện bồi thường thay người đã chết.

LÊ ANH