Làm rõ nhu cầu sử dụng đất dự án sân bay Long Thành

Để kịp trình Quốc hội xem xét, thông qua F/S Dự án GPMB cảng HKQT Long Thành tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2017), 15 thành viên Hội đồng đến từ các bộ, ngành liên quan chỉ có khoảng chưa đầy 1 tháng để cho ý kiến, hoàn chỉnh báo cáo thẩm định với nhiều nội dung quan trọng. Được biết, trong Báo cáo kết quả thẩm định gồm 64 trang, có 16 nhóm hạn chế trong F/S Dự án GPMB cảng HKQT Long Thành cần được làm rõ, hoàn thiện thêm.

Một trong những điểm gợn lớn nhất nữa được nhiều thành viên Hội đồng đặt vấn đề trong quá trình thẩm định và chưa được chủ đầu tư làm rõ trong F/S Dự án GPMB cảng HKQT Long Thành tháng 8/2017 cũng như giải trình, tiếp thu của UBND tỉnh Đồng Nai (tháng 9/2017) là chưa làm rõ được sự cần thiết phải giải phóng mặt bằng (GPMB) toàn bộ diện tích đất của Dự án.

Nghị quyết số 94/2015/QH13 của Quốc hội mới xác định Giai đoạn 1 của Dự án cảng Hàng không quốc tế Long Thành chậm nhất trước năm 2025 hoàn thành đưa vào sử dụng, chưa xác định thời gian cho giai đoạn II và giai đoạn III. Trong khi đó, theo dự kiến của Bộ Giao thông – Vận tải thì phải đến tháng 10/2019 mới hoàn thành F/S Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn I, báo cáo Quốc hội và chưa xác định được thời gian, tiến độ khởi công, xây dựng các giai đoạn tiếp theo.

Trước đó, tờ trình báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành) do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Trương Quang Nghĩa ký vừa được Chính phủ gửi đến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến.

Theo tờ trình này, UBND tỉnh Đồng Nai được giao làm chủ đầu tư dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành. Dự án có tổng diện tích đất dự kiến thu hồi khoảng 5.585,14 ha (chưa bao gồm diện tích đất thu hồi để xây dựng các công trình giao thông kết nối của sân bay Long Thành - dự kiến khoảng 29,5 ha, diện tích này sẽ được xác định cụ thể khi có kết quả nghiên cứu của tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành).

Trong đó, diện tích đất thu hồi phục vụ xây dựng sân bay Long Thành là 5.000 ha, gồm diện tích đất dành cho xây dựng kết cấu hạ tầng cảng hàng không là 2.750 ha; diện tích đất dành cho mục đích quốc phòng là 1.050 ha; diện tích đất dành cho hạng mục phụ trợ công nghiệp hàng không và các công trình thương mại khác là 1.200 ha, thuộc địa bàn 6 xã, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai.

Chính vì vậy, theo Hội đồng, việc chủ đầu tư kiến nghị thực hiện thu hồi đất toàn bộ 5.585,14 ha là chưa phù hợp với quy định của Luật Đất đai (thu hồi đất là phải theo tiến độ sử dụng đất thực hiện dự án).

Ngoài ra, F/S Dự án GPMB cảng HKQT Long Thành nêu phương án thu hồi đất một lần theo Nghị quyết số 94/2015/QH13, nhưng phương án trình bày lại không phải là phương án GPMB một lần mà dự kiến sau năm 2020 sẽ bồi thường GPMB 2.250 ha và chưa xác định cụ thể thời điểm. Chính vì vậy, theo quan điểm của Hội đồng, việc dự kiến phương án GPMB tại thời điểm hiện nay để phục vụ cho công tác GPMB trong các năm tới là không khả thi do khung giá đất sẽ thay đổi theo từng năm. Theo phương án này sẽ gây lãng phí lớn cả về nguồn tài nguyên đất đai, nguồn lực tài chính nhà nước và có thể phát sinh khiếu kiện, khiếu nại.

Một điều đáng lưu ý được nhiều thành viên Hội đồng đặt ra là theo số liệu thống kê năm 2016 của Hội đồng Sân bay quốc tế (ACI), cảng HKQT Long Thành sau khi xây dựng sẽ có diện tích sân bay lớn thứ 4 trên thế giới (diện tích Việt Nam đứng thứ 65/193 quốc gia trên thế giới), trong khi công suất dự kiến giai đoạn I đến năm 2025 chỉ là 25 triệu lượt hành khách/năm, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm (sân bay quốc tế Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc có diện tích 2.330 ha, năm 2016 khai thác 86,13 triệu lượt hành khách), rất thấp so với công suất các sân bay khác có diện tích nhỏ hơn.

Đây là lý do trong Báo cáo kết quả thẩm định, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Giao thông - Vận tải chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan tiếp tục làm rõ tiến độ khởi công Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn I và các giai đoạn tiếp theo; rà soát quy mô diện tích sử dụng đất của Dự án, nhu cầu đất quốc phòng, đặc biệt là nhu cầu đất cho các hạng mục phụ trợ và công nghiệp hàng không, các công trình thương mại khác.

“Đặc biệt, phải đánh giá lại nhu cầu, xem xét điều chỉnh giảm diện tích đất dành cho quốc phòng và diện tích đất dành cho hạng mục phụ trợ và công nghiệp hàng không, các công trình thương mại khác”, Chủ tịch Hội đồng Thẩm định nhà nước nêu rõ.

Hoàng Thùy (t/h)