Làm chủ công nghệ tẩy xạ hóa học

Đây là tổ hợp các thiết bị tẩy xạ được đồng bộ trên xe cơ giới, cơ động nhanh, hoạt động trên nhiều địa hình, khả năng tẩy xạ bề mặt theo diện rộng, linh hoạt ở nhiều vị trí. Trạm sử dụng phương pháp tẩy xạ bằng phun áp lực cao giúp tăng tốc độ tẩy xạ và tẩy được trên diện rộng.

Thượng tá Lã Xuân Thảo, Phó viện trưởng Viện Hóa học môi trường Quân sự, Chủ nhiệm đề tài, cho hay: Đây là đề tài thuộc chương trình khoa học và công nghệ cấp Bộ Quốc phòng về nghiên cứu kỹ thuật, an toàn hạt nhân phục vụ phòng, chống và ứng cứu sự cố bức xạ, hạt nhân trong Quân đội giai đoạn 2016-2020 và định hướng những năm tiếp theo.

Sau thời gian triển khai nghiên cứu, chế tạo, trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn đã ứng dụng trong thực tiễn rất hiệu quả, nhất là khi tham gia tiêu độc tại Công ty Cổ phần bóng đèn, phích nước Rạng Đông, cuối tháng 8-2019; phun khử trùng chống dịch Covid-19 hay tham gia diễn tập ứng phó sự cố hóa chất độc, phóng xạ và môi trường TN-19 của Binh chủng Hóa học...

Các tính năng kỹ thuật của trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn đều đạt yêu cầu so với thuyết minh kỹ thuật được phê duyệt. Đặc biệt, modul tẩy xạ cho phương tiện cơ giới có thể làm việc 8-12 xe/giờ; modul có thể tẩy xạ cho 25-30 người/giờ; hệ thống xử lý sơ bộ nước thải sau tẩy xạ có công suất 1.000 lít/giờ.

Trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn do Viện Hóa học môi trường Quân sự chế tạo.

Theo đại diện nhóm tác giả, để nghiên cứu, chế tạo trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn, các thành viên trong nhóm ở nhiều đơn vị khác nhau, như: Viện Hóa học môi trường Quân sự; Học viện Kỹ thuật Quân sự; Trường Sĩ quan Phòng hóa; Viện Kỹ thuật cơ giới Quân sự (Tổng cục Kỹ thuật); Viện Công nghệ mới (Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự)... đã phối hợp nghiên cứu, chế tạo thử nghiệm và hoàn thiện sản phẩm trong thời gian gần 3 năm.

Trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn được cải tiến, chế tạo trên cơ sở xe Kamaz 43265 của Nga. Theo đó, cải tạo cabin kép, tích hợp các thiết bị động lực, trang thiết bị tiêu tẩy cỡ trung, hệ thống lều tắm và các trang bị, chi tiết đi kèm, đặc biệt là hệ thống cẩu gập để tăng cường tính năng tẩy xạ ở các vị trí địa hình khó khăn, phức tạp. Một thành phần quan trọng của trạm tẩy xạ là modul tẩy xạ cho phương tiện xe cơ giới.

Modul sử dụng cẩu gập được kết nối với giá nâng công tác, kết hợp hệ thống bơm cao áp, bộ phối trộn dung dịch, vòi phun và súng phun để tẩy xạ cho các phương tiện cơ giới, các công trình, đường sá... Trong đó, hệ thống bơm cao áp được coi là trái tim của trạm tẩy xạ, sử dụng nguyên lý trích công suất như các khí tài tiêu tẩy hiện đại khác trên thế giới.

Modul tẩy xạ cho người là một trong 3 modul chính của trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn, gồm 3 bộ phận chính: Thiết bị tẩy xạ cỡ trung DECON-VN01, lều tắm tẩy xạ và bể chứa nước. Riêng thiết bị DECON-VN01 là sản phẩm của đề tài đã được nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng từ năm 2019. Cùng với đó là hệ thống thu gom xử lý sơ bộ nước thải sau tẩy xạ.

Đây là một dây chuyền được lắp ghép với nhiều loại thiết bị hoạt động đồng bộ để xử lý nước thải phát sinh sau quá trình tẩy xạ, công suất xử lý đối với nước thải đạt 1.000 lít/giờ. Hệ thống bao gồm thiết bị lọc đĩa, lọc túi, lọc áp lực, thiết bị trao đổi ion và máy bơm thu gom nước thải công suất lớn.

Ngoài ra, trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn tích hợp hệ thống thông tin liên lạc được xây dựng với các phần mềm thông tin liên lạc kết nối giữa trạm với sở chỉ huy trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ: Nhận mệnh lệnh, nhiệm vụ tẩy xạ của cấp trên; báo cáo vị trí triển khai, điều kiện khí hậu, thời tiết; dự kiến các đối tượng nhiễm, dự đoán báo cáo số lượng công trình, phương tiện, con người và phương án xử lý; báo cáo kết quả số lượng người, phương tiện, công trình đã tiêu tẩy, tẩy xạ sau khi kết thúc nhiệm vụ...

Việc nghiên cứu, chế tạo thành công trạm tẩy xạ cơ động cỡ lớn hiện đại, tương đương với các thiết bị của một số nước tiên tiến trên thế giới đã đáp ứng nhu cầu thiết thực của Quân đội nói chung và Bộ đội Hóa học nói riêng; đồng thời, khẳng định trình độ làm chủ khoa học, công nghệ và sự chủ động về vật tư, kỹ thuật để sản xuất hàng loạt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bài và ảnh: SƠN BÌNH