Lãi suất tăng cao tác động mạnh tới người vay thế chấp ở Canada

Trụ sở Ngân hàng trung ương Canada tại Ottawa. Ảnh: AFP/TTXVN

Vài giờ sau quyết định này, các ngân hàng thương mại của Canada đã đồng loạt hành động để bắt kịp với động thái của suất cơ bản, với việc nâng lãi suất cho vay tối thiểu lên tới 6,95%.

Theo một ước tính nhanh, việc tăng lãi suất lần này sẽ làm tăng thêm khoảng 1.000 CAD (746,02 USD) vào tài khoản thanh toán cho khoản vay thế chấp 500.000 CAD và sẽ khiến cuộc sống của người dân có thế chấp trở nên khó khăn hơn.

Tờ "Globe and Mail" ngày 9/6 dẫn lời các chuyên gia tài chính cho rằng đợt tăng lãi suất mới nhất có thể khiến tình trạng người tiêu dùng nợ quá hạn gia tăng và ảnh hưởng đến sự phục hồi của giá nhà đất. Nó cũng có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền trên thị trường nhà cho thuê, buộc chủ nhà phải bán tài sản đầu tư do chi phí thế chấp cao.

Những người đầu tiên cảm nhận rõ việc tăng lãi suất của Ngân hàng trung ương Canada (BoC) là những người vay thế chấp có lãi suất biến động và thanh toán linh hoạt.

Theo Ratehub.ca, một trang mạng chuyên so sánh đánh giá các sản phẩm tài chính, một chủ nhà có khoản vay thế chấp khoảng 664.000 CAD trong 25 năm, với tỷ lệ điều chỉnh 5,55% và đang thanh toán lãi hàng tháng khoảng 4.100 CAD sẽ nhận thấy tỷ lệ trả lãi của họ tăng thêm 5,8%, lên hơn 100 CAD mỗi tháng.

Giám đốc điều hành trang mạng này James Laird nhận xét mặc dù số tiền trả lãi tăng thêm không nhiều, nhưng tác động tích lũy của các đợt tăng lãi suất kể từ tháng 3/2022 đang đè nặng lên những người vay thế chấp bởi BoC đã điều chỉnh tăng lãi suất thêm 4,5 điểm phần trăm kể từ năm ngoái.

Nhiều người vay thế chấp có lãi suất biến động từng hy vọng đợt điều chỉnh gần đây nhất vào tháng 1/2023 là lần cuối trong chiến dịch thắt chặt tín dụng trong năm. Nhưng giờ đây, họ sẽ phải tiếp tục điều chỉnh ngân sách gia đình để phù hợp với các khoản thanh toán bị tăng lên.

Trả lời qua email, chuyên gia về thế chấp và bất động sản Victor Tran cho rằng lãi suất thế chấp cao hơn sẽ gây tổn thương các nhà đầu tư bất động sản có vay thế chấp với lãi suất biến động. Đặc biệt những người không thể trang trải bằng thu nhập cho thuê nhà sẽ buộc phải bán tài sản do áp lực chi phí tăng cao.

Ngoài những người vay thế chấp, những người có nợ tích lũy thông qua hạn mức tín dụng cũng sẽ thấy các khoản trả lãi của họ bị tăng lên. Đây là những người đi vay theo kiểu tín chấp bằng hạn mức tín dụng và không có tài sản đảm bảo.

Theo nhà phân tích Rebecca Oakes từ Equifax, việc các khoản trả lãi của những người vay tín chấp bị tăng lên sẽ làm tăng nguy cơ nợ quá hạn. Những người mắc nợ kiểu này thường trẻ tuổi, có thu nhập thấp hơn và dễ bị tổn thương hơn về tài chính.

Đối với những người vay thế chấp có lãi suất cố định và sắp phải đáo hạn, các khoản thanh toán lãi cũng có thể sẽ cao hơn sau đợt điều chỉnh lãi suất cố định này của BoC. Bà Oakes cho rằng một số chủ nhà sẽ phải xử lý các khoản lãi cao hơn bằng cách cắt giảm chi tiêu. Nhưng điều tồi tệ hơn là việc không có khả năng trả lãi tăng cao sẽ khiến các khoản vay thế chấp này bị kéo dài thời hạn hơn.

Giải thích về nguyên nhân tăng lãi suất, Phó Thống đốc BoC Paul Beaudry nói rằng các dữ liệu kinh tế gần đây cho thấy nguy cơ lạm phát kéo dài đang gia tăng khiến BoC phải đưa ra quyết định trên. Các yếu tố như tăng trưởng mạnh hơn, thị trường lao động bị thắt chặt hơn và lạm phát gia tăng trong tháng trước cho thấy lãi suất cơ bản chưa đủ cao. Mục tiêu kiềm chế lạm phát của BoC sẽ không thể đạt được nếu không có hành động thắt chặt tiền tệ này.

BoC từng tuyên bố tạm dừng có điều kiện việc tăng lãi suất hồi đầu năm 2023 khi cho rằng chi phí đi vay đủ cao để hạ nhiệt nền kinh tế và giảm lạm phát sau 8 lần tăng liên tiếp. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế trong quý 1/2023 ở mức 3,1%, vượt trên mọi dự đoán, tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức thấp dưới 5%, trong khi hoạt động thị trường nhà đất bắt đầu hồi phục khiến mọi tính toán chính sách bị đổ bể.

Giáo sư Luis Silva thuộc Đại học Toronton cũng giải thích rằng việc tăng lãi suất là để giảm thiểu việc vay mượn và chi tiêu, dẫn tới giảm cầu để có thể cân bằng với nguồn cung đang bị căng thẳng. Khi cầu tăng và cung giảm sẽ tạo ra tình huống mà theo đó chúng ta có lạm phát, nhưng khi cân bằng được nguồn cung và cầu thì sự ổn định sẽ xuất hiện và đây là kế hoạch tổng thể mặc dù sẽ phải mất thời gian.

Lạm phát ở Canada đã có xu hướng giảm, với chỉ số mới nhất là 4,4% so với mức 8,1% hồi tháng 6/2022, nhưng nhiều dự báo về việc nó sẽ chỉ xuống mức 3% trong những tháng cuối năm nay và có thể bị mắc kẹt ở đó. Mục tiêu lạm phát của của BoC ở mức 2%./.

Hà Linh (P/v TTXVN tại Ottawa)