Kinh tế khởi sắc

Theo công bố mới nhất của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2024 tăng 5,66%, cao hơn tốc độ tăng của quý I các năm từ 2020 - 2023.

Xuất khẩu tăng mạnh

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh, Vụ trưởng Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia, nói tăng trưởng 5,66% là mức tích cực, phù hợp với diễn biến kinh tế 3 tháng đầu năm. "Tuy mức tăng GDP chưa bằng cùng kỳ giai đoạn 2018 - 2019 nhưng đây là sự nỗ lực lớn. Điều này đặt trong bối cảnh kinh tế Việt Nam tiếp tục đối diện với nhiều bất ổn, suy thoái từ các nền kinh tế lớn" - bà Hạnh nói.

Sản xuất bánh kẹo xuất khẩu tại Công ty CP Bánh kẹo Á Châu, TP HCMẢnh: AN NA

Về cơ cấu nền kinh tế quý I, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỉ trọng 11,8%; công nghiệp và xây dựng là 35,7%; còn dịch vụ 43,5%. Theo kịch bản của Nghị quyết 01 của Chính phủ, mục tiêu tăng trưởng năm 2024 đạt từ 6% - 6,5%. Trong đó, quý I có mức tăng trưởng tương ứng 5,2% (kịch bản thấp) và 5,6% (kịch bản cao). Như vậy, nhìn tổng thể bức tranh kinh tế, kết quả tăng trưởng quý I đạt 5,66% đang sát với kịch bản cao (5,6%).

Cơ quan thống kê nhấn mạnh trong quý I, hoạt động xuất nhập khẩu khởi sắc, nhộn nhịp ngay từ những tháng đầu năm. Theo đó, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt hơn 178 tỉ USD trong 3 tháng qua. Mức này tăng 15,5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó xuất khẩu thêm 17% (đạt 93,06 tỉ USD), nhập khẩu gần 14%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 8,08 tỉ USD.

Chuyên gia kinh tế - TS Võ Trí Thành đánh giá kinh tế Việt Nam có nhiều điểm sáng trong những tháng đầu năm, minh chứng từ tăng trưởng GDP, đặc biệt là hoạt động xuất nhập khẩu đã tăng rõ rệt, với 17%.

Theo ông Thành, nguy cơ suy thoái của các đối tác thương mại lớn của Việt Nam đã xuống rất thấp, cùng với thị trường tài chính, tiền tệ ở nhiều quốc gia đã tốt lên, là cơ sở quan trọng thúc đẩy hoạt động thương mại. "Nông nghiệp ổn định, khi 3 tháng qua khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,98%. Cùng với đó, công nghiệp chế biến, chế tạo cũng dần quay trở lại làm động lực cho nền kinh tế" - ông Thành nhấn mạnh.

Nói về điểm sáng xuất khẩu, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết tình hình phục hồi sản xuất khá tốt đã góp phần vào sự phục hồi của tăng trưởng xuất khẩu.

Đặc biệt, nhiều thị trường xuất khẩu lớn có sự phục hồi, vượt qua giai đoạn suy thoái. Để tiếp tục đà xuất khẩu, theo ông Hải, Bộ Công Thương sẽ triển khai nhiều giải pháp, trong đó sẽ mở rộng đàm phán các hiệp định thương mại tự do (FTA), phổ biến để hiện thực hóa các ưu đãi từ FTA đã ký kết và đi vào thực thi. Đồng thời đổi mới hoạt động xúc tiến thương mại; giúp doanh nghiệp (DN) khơi thông xuất khẩu hàng hóa; đơn giản hóa thủ tục xuất nhập khẩu.

Trong quý I/2024, cả nước có hơn 36.200 DN thành lập mới, tổng vốn đăng ký là 332.200 tỉ đồng. Số quay lại hoạt động là 23.600, tăng nhẹ 2,4% so với cùng kỳ. Như vậy, mỗi tháng có gần 20.000 DN thành lập mới, quay lại hoạt động. Tuy nhiên, DN đóng cửa, giải thể vẫn tăng, bình quân một tháng có gần 24.700 DN rút lui khỏi thị trường.

Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho biết kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của DN ngành chế biến, chế tạo cho thấy trên 22% nói tình hình sản xuất - kinh doanh tốt hơn so với quý cuối năm 2023. Gần 43% đơn vị kinh doanh nhìn nhận ổn định, còn lại đánh giá khó khăn.

Còn nhiều thách thức

Trong 3 tháng đầu năm, kết quả thu hút vốn FDI cũng là điểm sáng trong bức tranh kinh tế của Việt Nam, đạt hơn 6,17 tỉ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm 2023. Bà Nguyễn Thị Hương cho biết trong tổng vốn FDI đăng ký quý I/2024 thì vốn đăng ký cấp mới chiếm 77,3%, tăng rất cao so với cùng kỳ năm 2023, tương ứng tăng 57,9%. "Số liệu này khẳng định niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài, tiếp tục đưa ra các quyết định đầu tư mới và mở rộng dự án hiện hữu tại Việt Nam" - bà Hương nhấn mạnh.

Năm 2024, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2024 đạt từ 6% - 6,5%. Vụ trưởng Nguyễn Thị Mai Hạnh nhìn nhận mặc dù kết quả tăng trưởng của một số lĩnh vực đã có dấu hiệu tích cực nhưng trong nước vẫn hiện hữu nhiều khó khăn, thách thức. Bên cạnh đó, diễn biến phức tạp khó lường của kinh tế toàn cầu, phục hồi tăng trưởng chậm cùng với những áp lực từ giá cả, lạm phát và xu hướng giảm cầu tiêu dùng, thương mại trong nước và quốc tế vẫn là những trở ngại, thách thức lớn trong điều hành và phát triển kinh tế.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, cho rằng những rủi ro từ bên ngoài sẽ tác động đến tình hình trong nước thời gian tới như kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại. Cùng với đó, DN còn nhiều khó khăn về pháp lý, nghĩa vụ tài chính và chi phí đầu vào còn cao, đơn hàng phục hồi còn chậm.

"Rủi ro thị trường trái phiếu DN và bất động sản cần thời gian xử lý, lành mạnh hóa. Thể chế cho các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, tuần hoàn... còn chậm ban hành" - ông Lực đánh giá.

Để khắc phục các khó khăn này, ông Lực khuyến nghị DN cần cơ cấu lại hoạt động kiểm soát rủi ro dòng tiền, lãi suất, tỉ giá; chủ động tìm hiểu, tiếp cận các chương trình, gói hỗ trợ tài khóa, thuế - phí. Đặc biệt, cần đa dạng hóa nguồn vốn, thị trường, đối tác, nguồn cung; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng…

Theo bà Nguyễn Thị Hương, cần nhanh chóng khơi thông dòng vốn cho DN, tạo động lực cho thị trường bất động sản phát triển bền vững. Bên cạnh đó, bảo đảm cung ứng điện tiêu dùng và sản xuất, đặc biệt trong những tháng cao điểm của quý II và III, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án trọng điểm, quốc gia, đường cao tốc, liên vùng, ven biển và các chương trình mục tiêu quốc gia.

"Chính phủ cần tiếp tục thực hiện hiệu quả chính sách tài khóa, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Đồng thời, phát huy nội lực của thị trường dân số hơn 100 triệu dân để kích cầu tiêu dùng" - bà Hương đề nghị.

MINH CHIẾN