Kiến nghị kết nối đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào ga Hà Nội

Cục Đường sắt Việt Nam đang có cuộc khảo sát ý kiến về quy hoạch các tuyến, ga đường sắt khu vực đầu mối TP Hà Nội. Điểm mới trong quy hoạch là đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam tiếp cận tới ga Hà Nội, thay vì ga Ngọc Hồi.

Đây là một trong những tâm điểm đáng chú ý có trong báo cáo đầu kỳ quy hoạch các tuyến, ga đường sắt khu vực đầu mối TP. Hà Nội của liên danh tư vấn Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) và Trung tâm Tư vấn đầu tư phát triển giao thông vận tải (CCTDI) vừa công bố. Các quy hoạch, dự án liên quan hầu hết đều định hướng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có kết nối vào trung tâm TP. Hà Nội (tại vị trí ga Hà Nội hiện tại).

Các chuyên gia trong lĩnh vực đường sắt cho rằng, việc chuyển ga điểm đầu tuyến đường sắt tốc độ cao từ ga Ngọc Hồi về ga Hà Nội sẽ tối ưu hơn.

Đơn vị tư vấn đã đề xuất ga Hà Nội phục vụ hành khách đường sắt đô thị và đường sắt tốc độ cao. Ga Ngọc Hồi vẫn được quy hoạch là đầu mối, nơi tập kết tàu, bảo dưỡng, sửa chữa tàu và các tác nghiệp kỹ thuật cho tàu tốc độ cao.

Quy hoạch mạng lưới đường sắt (QH1769) đã định hướng chuyển đổi công năng toàn bộ đoạn tuyến đường sắt quốc gia hướng tâm và xuyên tâm (phía trong đường sắt vành đai) đồng thời xác định ga Ngọc Hồi là ga đầu cuối của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Một số ý kiến cho rằng, bên cạnh sự tiện lợi cho hành khách khi đặt ra đầu tiên ở nội đô thì cũng cần tính đến việc mặt bằng có đáp ứng hay không? việc đặt ga xuất phát tại ga Hà Nội sẽ gặp nhiều bất cập về cơ sở hạ tầng. Nếu không có đủ mặt bằng thì phải làm ngầm, làm nổi lên cao. Nếu áp dụng những phương pháp kỹ thuật này thì chi phí dự án sẽ bị đội lên rất nhiều. Theo đó, nếu đặt điểm đầu tại ga Ngọc Hồi thì sẽ kéo giãn mật độ dân số, giúp phát triển kinh tế phía Nam Hà Nội, hạn chế dân cư tập trung đông trong trung tâm thủ đô.

Tuy nhiên, theo đơn vị tư vấn: “Những kinh nghiệm phát triển đường sắt trên thế giới cho thấy đối với loại hình dịch vụ tàu đường sắt tốc độ cao thường được bố trí tiếp cận sâu trong trung tâm tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Berlin, Tokyo, Paris… Còn đối với Việt Nam, tư vấn cho rằng việc bố trí ga đầu cuối của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam tại Ngọc Hồi cách xa trung tâm TP Hà Nội khoảng 10km sẽ làm giảm tính hấp dẫn trong việc thu hút hành khách đi tàu, đặc biệt là các khu vực phía Bắc sông Hồng”.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia trong lĩnh vực đường sắt cũng nêu quan điểm rằng, việc chuyển ga điểm đầu tuyến đường sắt tốc độ cao từ ga Ngọc Hồi về ga Hà Nội sẽ tối ưu hơn. Cụ thể, vẫn giữ nguyên ga Hà Nội là ga trung tâm của Thủ đô và ga đó cũng là ga đầu tiên của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam.

Việc chuyển ga này sang ga khác là rất tốn kém. Nếu vẫn giữ ga Hà Nội mà chuyển điểm đầu của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam bằng ga Ngọc Hồi thì ga này phải xây dựng hàng chục nghìn tỷ đồng.

Chính vì thế nếu quy hoạch vẫn lấy ga Hà Nội làm ga chính, là điểm đầu tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam thì sẽ giảm chi phí. Từ đó, chỉ tập trung quy hoạch khu vực ga Hà Nội, sẽ hợp lý hơn.

Nắm bắt được tình hình chung, liên danh tư vấn Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) và Trung tâm Tư vấn đầu tư phát triển giao thông vận tải (CCTDI) đã có kiến nghị kết nối đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam vào tới ga Hà Nội. Trong khi đó, ga Ngọc Hồi vẫn được quy hoạch là đầu mối, nơi tập kết tàu, bảo dưỡng, sửa chữa tàu và các tác nghiệp kỹ thuật cho tàu tốc độ cao.

Theo quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt năm 2021, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm dài 1.545km, đường sắt đôi khổ 1.435mm. Trong đó, ga Ngọc Hồi là điểm đầu của tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị. Ga Hà Nội sẽ trở thành ga đường sắt đô thị, phục vụ tuyến đường sắt đô thị Ngọc Hồi - Yên Viên.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa có ý kiến về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Theo đó, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải trước ngày 5/8/2023, hoàn thành việc đề xuất thành lập Ban chỉ đạo xây dựng đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt tốc độ cao khác kết nối liên vùng và quốc tế trong hệ thống đường sắt quốc gia theo đúng quy định.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu:“Thành lập tổ tư vấn giúp việc cho Ban chỉ đạo, làm việc chuyên trách (không kiêm nhiệm), bao gồm các chuyên gia đầu ngành, tâm huyết về giao thông vận tải đường sắt, kể cả chuyên gia đã nghỉ hưu cũng sẽ tham gia”.

Bộ Giao thông Vận tải sẽ phải bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị và các văn bản khác có liên quan đến định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam. Trên cơ sở đó, nghiên cứu rất kỹ lưỡng, thấu đáo, toàn diện, đề xuất phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, bảo đảm hiệu quả, khả thi và bền vững.

Thu Trang