Kiểm soát chặt việc thu gom cá Hồ Tây

Sáng 5-10, lực lượng chức năng vẫn đang thu gom cá chết ở Hồ Tây. (Ảnh: Đ.H)

Trong những ngày qua, trong khi người dân quanh khu vực quanh Hồ Tây đang khổ sở vì mùi hôi thối do cá chết bốc lên thì người tiêu dùng lại lo ngại cá chết ở đây bị thu, vớt trộm đem ra chợ bán hoặc đưa vào các quán cơm bình dân. Theo phản ánh của nhiều người dân khu vực quanh Hồ Tây, trong những ngày qua bên cạnh lực lượng chức năng thu vớt cá chết, đã có một số người đến Hồ Tây vớt cá đóng vào các bao tải và chở đi đâu thì không ai biết.

Giáo sư Trần Hồng Côn - Giảng viên Hóa học - Trường Đại học Khoa học tự nhiên Hà Nội:

Về mặt lý thuyết, suy luận khoa học, cá chết có thể do 2 nguyên nhân. Thứ nhất là do nước Hồ Tây bị nhiễm một lượng hữu cơ tương đối cao do chất thải sinh hoạt của người dân hoặc các cơ sở quanh hồ hoặc trên mặt hồ. Hàm lượng chất hữu cơ cao kết hợp với thời tiết mùa Thu nắng nóng bất thường nên có thể một dạng sinh vật đã phát triển bùng phát, ví dụ như tảo. Sau đó, khi sinh vật này chết, lượng hữu cơ trong hồ tăng lên đột ngột, tạo điều kiện cho các vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ hoạt động mạnh, tiêu thụ hết Oxy trong nước. Oxy giảm đến mức bằng 0 dẫn đến tình trạng các sinh vật không thở được và chết. Đây là hiện tượng nhiều người đặt vấn đề nhất.

Thứ hai, rất có thể xảy ra là sự tích lũy lâu ngày của khí CH4 (Metan) và H2S (Hydro Sunfua) là loại khí khử của bùn ở dưới đáy hồ. Ở điều kiện mùa Thu nắng nóng, đến một thời điểm, sinh vật yếm khí hoạt động mạnh lên, giải phóng đồng loạt làm lượng Oxy giảm đột ngột, gây chết cá. Hiện tượng này dẫn đến 2 khả năng cá chết là ngạt và ngộ độc. Hai nguyên nhân này có thể xảy ra 1 trong 2 hoặc đồng thời.

Ngoài ra, không ngoại trừ trường hợp khác như ai đó cho thuốc trừ sâu hoặc chất thải độc vào hồ.
Mặt khác, để hạn chế việc cá chết chỉ có cách duy nhất, tốt nhất là sục khí và bơm hoàn lưu. Cụ thể là bơm nước hồ phun lên không khí giống như mưa; vì nước bay lên không khí sẽ hòa tan Oxy quay trở lại hồ, làm như vậy càng nhiều thì càng tốt.

Quang Tấn (ghi)

Bác Nguyễn Thị Ngân (phố Trích Sài- đây là con phố nằm ven Hồ Tây) cho biết: Khi thấy có người đến thu gom cá đóng vào các vật dụng cá nhân như túi nilon, bao tải, người dân chúng tôi đến hỏi thì họ bảo thu gom để bán cho những người trồng đào làm phân bón và làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, chúng tôi cũng chỉ biết vậy, còn số cá đó được sử dụng làm gì thì chỉ có họ mới biết được.

Nhiều người lo ngại cá chết ở Hồ Tây sẽ được thu gom về làm mắm hoặc tuồn vào các chợ, các quán cơm bình dân… Bác Nguyễn Thị Lan (phố Trích Sài) lo lắng: “Hiện cá chết trên mặt hồ đã bị thối sẽ không thể bán ở chợ nhưng vẫn còn nhiều con còn yếu, chưa chết nhưng nổi lên mặt nước vào ban đêm nên có người ra hồ để vớt”. Theo bác Lan, diện tích Hồ Tây rộng nên các cơ quan chức năng cũng không thể kiểm soát hết được việc một số người dân vớt cá trái phép.

Hiện các cơ quan chức năng vẫn chưa công bố nguyên nhân cá chết, trong khi đó, nhiều người lại lo ngại cá ở Hồ Tây sẽ được bán ở chợ do đó nhiều bà nội trợ tạm thời không mua cá ở chợ. Chị Trần Thị Tuyết (Xuân La- Tây Hồ) cho biết: “Mua cá ở chợ rất khó xác định nguồn gốc, từ khi có thông tin cá Hồ Tây chết tôi cũng e dè hơn khi mua cá ở chợ. Vì tôi cũng sợ sẽ mua phải những con cá được vớt từ Hồ Tây lên bán từ những kẻ hám lợi không quan tâm đến sức khỏe, tính mạng người mua”. Chị Nguyễn Thị Thuận, một nhân viên văn phòng cho biết: “Mình thường xuyên phải ăn các suất cơm hộp tại văn phòng được các nhà hàng mang đến và hầu như không được chọn món. Có cá thì ăn cá, có thịt thì ăn thịt, nếu thức ăn không an toàn cũng phải ăn chứ biết làm sao”.

Theo chị Nguyễn Thị L., một tiểu thương ở chợ Xuân La (Tây Hồ), trong những ngày qua cá ở Hồ Tây chết nên việc kinh doanh của chị cũng có phần ế hơn, một số khách hàng mua cũng đặt câu hỏi "có phải cá Hồ Tây không" nhưng chị đã giải thích giữa cá tươi và cá chết khác nhau ra sao nên khách quen vẫn mua bình thường.

Chị L cũng cho biết, trong những ngày đầu tiên cá ở Hồ Tây chết cũng có người mang đến cửa hàng một ít cá mè khoảng từ 3 đến 4 kg/con để bán rẻ. Do nghi cá đó được vớt lên từ Hồ Tây nên chị L đã không mua. Theo kinh nghiệm của chị L, cá ở Hồ Tây vẫn có thể được trà trộn bán với cá lành nếu người bán cố tình tham lam, thiếu ý thức. “Những con cá mới chết, mang cá vẫn còn đỏ thì người tiêu dùng khó thể biết được là cá đó vớt ở Hồ Tây lên. Do đó, người tiêu dùng không nên mua cá ở những người bán nhỏ lẻ, bán với số lượng ít, có nhiều nghi ngờ. Người tiêu dùng nên tìm đến những điểm bán cá có uy tín và chọn những con cá còn khỏe mạnh để mua”, chị L cho biết.

Mặc dù, UBND TP. Hà Nội đã cảnh báo người dân không vớt, sử dụng cá chết tại Hồ Tây làm thực phẩm khi chưa có kết luận chính xác của cơ quan chức năng về việc có hay không các chất độc hại, tuy nhiên, vẫn có một số người dân cố tình lén lút vớt cá. Do đó, để an toàn cho người tiêu dùng và thị trường cá bị ảnh hưởng, cơ quan chức năng của Hà Nội cần kiểm soát chặt chẽ việc thu gom cá chết cũng như việc người dân lén lút bắt những con cá còn lại trong hồ.

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ chiều ngày 4-10, trước câu hỏi của phóng viên về việc cá ở Hồ Tây chết hàng loạt, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết: Cá chết tại Hồ Tây là sự kiện trước nay chưa từng có. Một diện tích hơn 500 ha xảy ra sự cố, với 24 cửa xả xuống Hồ Tây. Ngay sau khi có hiện tượng thì Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã trực tiếp xuống kiểm tra. Thủ tướng Chính phủ giao cho Hà Nội kiểm tra và xác định nhanh nguyên nhân. Sáng 4-10, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã chỉ đạo cơ quan chức năng, giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học môi trường, đặc biệt là Bộ Công an tiến hành kiểm tra, rà soát nguyên nhân tại sao cá chết. Khi nào có kết quả, chúng tôi sẽ thông báo tới cơ quan báo chí. Thủ tướng đã yêu cầu kiểm tra rõ nguồn xả thải, xem nguồn nước có vấn đề gì không. Có thông tin là do nước thiếu oxy, nếu như vậy phải tìm hiểu rõ tại sao thiếu oxy. Khi có kết quả, các cơ quan chức năng sẽ chia sẻ thông tin cụ thể.