Khuyến khích xen ghép, sắp xếp dân cư gắn với phát triển sản xuất

Khu tái định cư tập trung ở bản Lở, xã Nam Động, huyện Quan Hóa.

Đề án đặt mục tiếp sắp xếp, ổn cư cho 2.846 hộ khỏi khu vực nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi ở Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025. Đến nay các huyện vùng thượng du Thanh Hóa thực hiện sắp xếp, bố trí tái định cư xen ghép cho 131/1.122 hộ, đạt tỷ lệ 11,7%, hoàn thành 4 khu tái định cư tập trung, bố trí nơi ở mới cho 151 hộ. Ngoài được hỗ trợ kinh phí di chuyển, các hộ dân huy động nguồn lực của gia đình để chỉnh trang nhà cửa, sớm ổn định được cuộc sống.

Dù vậy, số lượng hộ xen cư đạt tỷ lệ còn thấp. Với 17 dự án tái định cư tập trung, liền kề đã phê duyệt chủ trương đầu tư được hơn một năm nhưng mới có 3 dự án đang thi công san lắp mặt bằng, 14 dự án vẫn đang triển khai thực hiện giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Thêm nữa, còn 18 dự án chưa phê duyệt được chủ trương đầu tư do vị trí bố trí tái định cư chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất phải chờ điều chỉnh, các huyện phải cam kết vốn đối ứng kinh phí giải phóng mặt bằng nhưng gặp khó khăn, không bố trí được kinh phí đối ứng. Khu vực này có địa hình đồi núi cao, độ dốc lớn, chia cắt bởi nhiều sông, suối nên khó khăn trong tìm chọn được vị trí bảo đảm an toàn; nhiều khu dự kiến bố trí tái định cư cho các hộ dân cách xa trung tâm xã, huyện, cơ sở hạ tầng chưa được xây dựng đồng bộ ...

Thung lũng canh tác lúa nước ở vùng thượng du Thanh Hóa.

Nét nổi bật của Chương trình bố trí sắp xếp, ổn định dân cư trong thời gian qua là đã gắn việc di dân với thực hiện các chương trình phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương; điều chỉnh, cơ cấu lại các điểm dân cư gắn với quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình phúc lợi cộng đồng. Từ đó, nhiều bản làng mới hình thành, diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi; đời sống của các hộ dân dần ổn định, yên tâm phát triển sản xuất, không còn tình trạng di cư tự do, chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy.

Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa phát biểu tại hội nghị.

Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Đỗ Trọng Hưng lưu ý, trong điều kiện quỹ đất như hiện nay cần hạn chế xây dựng các khu tái định cư tập trung quy mô lớn; khuyến khích các xã nhận hộ dân ở xen ghép nhằm giảm suất đầu tư, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước. Các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn các chủ đầu tư, đơn vị có liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công; tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo Hội đồng nhân dân tỉnh giao kế hoạch vốn cho các dự án tái định cư thuộc Đề án sau khi có đủ hồ sơ theo quy định. Các cấp ủy, tổ chức đảng, các ban, sở, ngành, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và các tầng lớp nhân dân phải xác định “chính sách bố trí dân cư nông thôn nên lấy nhu cầu phát triển sản xuất làm điểm xuất phát”; tiếp tục đẩy mạnh phát triển sản xuất theo hướng cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn miền núi theo chiều sâu và phát triển bền vững.

Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa đề nghị các cấp, các ngành thực hiện tốt quy chế dân chủ, huy động tối đa nguồn lực, nhất là nguồn lực trong nhân dân để tập trung xây dựng các khu tái định cư nhằm sớm ổn định đời sống người dân vùng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi thiên tai; kết hợp lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại các xã, thôn, bản, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế-xã hội khu vực nông thôn miền núi.