Khủng bố IS chiếm 'pháo đài trên núi' của trùm khủng bố Osama Bin Laden

Một quân nhân Afghanistan đánh phiến quân Taliban ở vùng Tora Bora - Ảnh: EPA

“Pháo đài trên núi” của trùm Al-Qeada là những hang động liên kết với nhau trên núi Tora Bora ở tỉnh Nangarhar, phía đông Afghanistan. Chúng được cho là có cả hệ thống thông gió, kho trữ vũ khí, đạn dược và thậm chí là có cả một máy thủy điện.

Khủng bố IS đã kéo được pháo hạng nặng lên núi

Các báo Mỹ và Anh đều đưa tin quân khủng bố IS đã chiếm được núi Tora Bora từng do tàn quân Taliban kiểm soát.

Thông tin ban đầu cho rằng chỉ có những vùng xung quanh Tora Bora bị bao vây, nhưng ngày 14.6, một quan chức cảnh sát Afghanistan giấu tên đã xác nhận sào huyệt cũ của Bin Laden đã bị quân khủng bố IS chiếm. “Bọn chúng đã chiếm được Tora Bora và các vùng xung quanh. Những trưởng tộc đang trú ẩn trong văn phòng tôi sau khi họ trốn thoát đêm qua”, người này cho biết.

Shirin Agha Feaqiri, người phát ngôn của quân đội tỉnh Nangarhar nói với báo Guardian rằng quân khủng bố IS đã chiếm nhiều nơi trên núi Tora Bora, thậm chí đã đem được pháo hạng nặng lên vài đỉnh núi. Ông cho biết thêm rằng dân làng đã phải di tản tới những vùng đất khác trong tỉnh.

Người phát ngôn Zabihullah Mujahid của phiến quân Taliban tại khu vực, chối rằng Tora Bora chưa lọt vào tay IS và trận đánh một tuần qua vẫn tiếp tục với quân khủng bố Nhà nước Hồi giáo. Mujahid cũng cáo buộc máy bay Mỹ ném bom để hỗ trợ IS, nhưng quan chức địa phương và dân làng khẳng định không hề nghe thấy tiếng bom nổ.

Các dân làng nói phiến quân Taliban đã bỏ chạy, bỏ mặc phụ nữ và trẻ con vào tay quân khủng bố IS. Một trưởng tộc nói Taliban không hề chống cự lại quân khủng bố IS.

Vị trí chiến lược của quân khủng bố Nhà nước Hồi giáo

Hai năm qua, tàn quân Taliban tiếp tục cuộc nổi dậy ở Afghanistan. Nhưng một nhánh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo cũng nổi lên chiếm được đất ở miền đông nước này và đánh nhau với Taliban. Phiến quân Taliban đang lo ngại quân khủng bố IS sẽ thu hút được các tay súng trẻ, vốn đã mất kiên nhẫn với cuộc nổi dậy kéo dài 15 năm qua.

Ngày 14.6, người phát ngôn Attahullah Khogyani của tỉnh Nangarhar nói rằng quân khủng bố IS đã tập kết quanh vùng Tora Bora, khuya 13.6 đã mở những cuộc tấn công. Cuộc tấn công tiếp tục qua hôm sau, giữa quân khủng bố IS đánh với Taliban và một số dân làng trong khu vực. Tiếp đó, IS đã chiếm được vài vùng nhưng chưa thể chiếm chỗ trú ẩn của Bin Laden.

Trùm khủng bố Bin Laden trong "pháo đài trên núi" Tora Bora

Người phát ngôn Khogyani nói chưa rõ thương vong của cả hai phe IS và Taliban, và cho biết Tổng thống Ashraf Ghani đã lệnh cho Sư đoàn 201 đến đánh quân khủng bố IS ở các huyện gồm vùng Tora Bora. Nhưng ở vùng Tora Bora, dân làng than phiền chính phủ phớt lờ lời kêu gọi mở cuộc tấn công để bảo vệ họ.

Phó tỉnh trưởng Alim Eshaqzai nói các quan chức an ninh sẽ sớm triển khai bộ binh, không quân và pháo binh để đánh khủng bố IS.

Nghị sĩ Hazrat Ali ở tỉnh Nangarhar cho biết thông tin của dân địa phương cho biết ít nhất 12 tay súng Taliban đã bị tiêu diệt khi hàng trăm tên IS tấn công Taliban ở Tora Bora.

Ông Ali, từng là chỉ huy quân đội Afghanistan, cũng nói với báo New York Times rằng có khoảng 1.000 tay súng IS tập kết gần vùng Tora Bora để chiếm sào huyệt cũ của Bin Laden. Ông cũng đã báo quân chính phủ cần đánh quân khủng bố IS nhưng họ không nghe ông.

Hồi tháng 4, sau khi quân Afghanistan mở nhiều cuộc tấn công nhưng bất thành, Mỹ đã ném quả bom phi hạt nhân có tên “Mẹ của các loại bom” (MOAB) để đánh quân khủng bố IS ở tỉnh Nangarhar. Quả bom được ném vào một tuyến hầm ngầm được đào trong một dãy hang động khác thuộc huyện Achin.

Quân đội Mỹ không cung cấp số thương vong chính thức từ vụ ném quả bom “khủng” này, nhưng từ đó nói đã tiêu diệt được hàng trăm tay súng cùng hàng chục chỉ huy IS, gồm tên Sheikh Abdul Hasib, chỉ huy IS ở Afghanistan. Tên này từng là chỉ huy của phiến quân Taliban ở Pakistan nhưng rồi nhảy qua tổ chức Nhà nước Hồi giáo.

Ông Ali nói chính vì Mỹ ném quả bom MOAB mà quân khủng bố IS quyết chiếm các hang động và hầm của Bin Laden để trú ẩn. Ông Ali còn nói vùng núi Tora Bora là một vị trí chiến lược cho IS, do nó là một vị trí khó tiếp cận và hẻo lánh. Vùng núi này cho phép quân khủng bố IS mở những cuộc tấn công chính phủ Afghanistan và Taliban, để chiếm đất ở những vùng khác.

Báo New York Times nói rằng ông Ali có kinh nghiệm đánh khủng bố Al-Qaeda ở đây, nhưng ông cũng bị cáo buộc giúp Bin Laden trốn khỏi Tora Bora hồi cuối năm 2001, tức phản bội các đồng minh Afghanistan và Mỹ khi họ sắp tóm được trùm khủng bố Al-Qaeda. Dĩ nhiên ông Ali phủ nhận cáo buộc này.

Mỹ chưa thể thắng trận ở Afghanistan

Theo báo Newsweek, quân khủng bố IS đã chiếm được vùng núi Tora Bora hôm 16.4, không những cho thấy thế lực đang lên của chúng mà còn vì quân Afghanistan có Mỹ “chống lưng” quá yếu kém. Phiến quân Taliban được cho là có 25.000 tay súng, quá đông so với 1.000 tay súng IS. Nhưng quân khủng bố IS gần đây có vài chiến tích, khoe công trạng đã giết tổng cộng 6 lính Mỹ ở Afghanistan.

Mỹ ước tính có từ 600 đến 800 tay súng IS ở Afghanistan, chủ yếu ở tỉnh Nangarhar. Mỹ tập trung đánh bọn này, đồng thời hỗ trợ quân đội Afghanistan chống lại phiến quân Taliban.

Hiện Mỹ chuẩn bị kỷ niệm 16 năm tham gia vào cuộc chiến ở Afghanistan. Quân đội Mỹ hiện đang phải đối mặt với mối đe dọa kép từ cả quân khủng bố IS lẫn Taliban. Cả hai tổ chức này đều đang muốn giành ảnh hưởng tại Afghanistan.

Việc quân khủng bố IS chiếm được Tora Bora diễn ra một ngày sau khi có tin Tổng thống Mỹ Donald Trump cho phép Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis có toàn quyền kiểm soát số quân Mỹ có thể triển khai đến Afghanistan.

Trước đó, Bộ trưởng Mattis giải trình trước Quốc hội Mỹ, nói rằng Mỹ “hiện không thể thắng trận ở Afghanistan”. Ông gợi ý cần tăng quân để xử lý mối đe dọa từ quân khủng bố IS và Taliban.

Tora Bora là nơi lẩn trốn cuối cùng của Bin Laden và cấp dưới trong tổ chức khủng bố Al-Qaeda.

Sau khi Al-Qaeda tấn công nước Mỹ ngày 11.9.2001, quân Mỹ thời Tổng thống George Bush đã truy quét và lật đổ chế độ Taliban hà khắc ở Afghanistan.

Vài tháng sau, Bin Laden kéo thuộc cấp tới Tora Bora để trốn những trận ném bom ồ ạt của quân đội Mỹ. Sau đó, hắn trốn qua Pakistan láng giềng rồi bị lực lượng đặc nhiệm SEAL của hải quân Mỹ bắn chết hồi tháng 5.2011 ở thị trấn biên giới Abbotabad.

Trong vụ đột kích tiêu diệt Bin Laden, nhiều người Pakistan cảm thấy chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của họ bị Mỹ xâm phạm.

Sau cái chết của Bin Laden, phó tướng Ayman al-Zawahri lên làm trùm Al-Qaeda.

Trung Trực (tổng hợp)