Khoảng tối đấu thầu cây xanh (Bài 1): ''Trùm thầu'' lộ diện

Mới đây, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an đã có văn bản gửi tới nhiều tỉnh, thành phố, yêu cầu các địa phương này cung cấp thông tin, tài liệu liên quan tới các dự án trồng và chăm sóc cây xanh.

Không nghiễm nhiên Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an lại yêu cầu như vậy. Tuy nhiên, tới thời điểm này đưa ra bất cứ nhận định gì về sự việc đều là vội vàng. Tất cả phải chờ kết luận cuối cùng của Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an.

Trong loạt bài "Khoảng tối đấu thầu cây xanh" này, Báo Công Thương chỉ xin khái lược lại hoạt động đấu thầu của một công ty được xem là "trùm thầu" trong lĩnh vực này - đó là Công ty TNHH cây xanh Công Minh (mã số thuế: 3800430085; trụ sở tại số 362A, đường Phú Riềng Đỏ, phường Tân Bình, thị xã Đông Xoài, tỉnh Bình Phước) cùng một số đơn vị có liên quan.

Đấu thầu trực tiếp nhiều gói thầu giá trị lớn

Công ty TNHH Cây xanh Công Minh (Cây xanh Công Minh) khởi đầu là một cơ sở kinh doanh cây giống nhỏ tại tỉnh Đồng Nai. Năm 2008, công ty được thành lập và đi vào hoạt động chính trong lĩnh vực thi công, chăm sóc các công trình cây xanh, cảnh quan đô thị, duy tu, nạo vét, thoát nước ở trên 40 tỉnh, thành với tổng giá trị trúng thầu cho đến nay là hơn 1.991 tỷ đồng, trong đó trúng thầu độc lập hơn 1.200 tỷ đồng và trúng thầu liên danh gần 800 tỷ đồng. Các địa phương trúng thầu nhiều nhất là Bình Phước, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Tây Ninh…

Công ty Cây xanh Công Minh "một mình một ngựa" trúng thầu Gói thầu chăm sóc cây xanh ở quận 12. (Ảnh: Ngân Nga).

Cây xanh Công Minh ăn nên làm ra nhất trong giai đoạn từ 2016 đến 2022. Mỗi năm công ty này trúng hàng chục gói thầu lớn nhỏ. Cụ thể, năm 2016 trúng thầu 7 gói, năm 2017 trúng 22 gói, năm 2018 trúng thầu 27 gói thầu. Đỉnh điểm là 2 năm năm 2019 và 2020 Cây xanh Công Minh trúng tới gần 90 gói thầu.

Điều đáng nói, nhiều gói thầu xây lắp, trồng, chăm sóc cây xanh có giá trị hàng chục tỷ đồng nhưng được chủ đầu tư cho đấu thầu trực tiếp. Đơn cử như gói thầu “Cung cấp dịch vụ sự nghiệp công: Chăm sóc khuôn viên cây xanh, mảng xanh, cây xanh lề đường trên địa bàn quận 12 (TP. Hồ Chí Minh) năm 2021” do Ban quản lý dự án Đầu tư Xây dựng khu vực quận 12 làm chủ đầu tư. Giá gói thầu 15.629.923.713 đồng, Công ty Cây xanh Công Minh một mình tham gia và trúng thầu với giá trúng thầu là 15.422.696.365 đồng. Gói thầu này được ông Lê Trương Hải Hiếu, Chủ tịch UBND quận 12 ký quyết đinh phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu số 5703/QĐ-UBND-TC ngày 4/12/2020.

Một gói thầu xây lắp khác có giá trị hơn 25 tỷ đồng ở Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa) cũng được đấu thầu trực tiếp, đó là gói thầu “Duy trì, chăm sóc, bảo dưỡng cây xanh đô thị trong 3 năm (2016, 2017 và 2018) trong dải phân cách Đại lộ Nguyễn Tất Thành - Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh”. Gói thầu được phê duyệt tại Quyết định số 61/QĐ-BQLKDL ngày 02/12/2015 của Ban quản lý Khu du lịch Bán đảo Cam Ranh. Công ty Cây xanh Công Minh trúng thầu với giá 25.027.335.505 đồng. Thời gian thực hiện 3 năm theo đơn giá cố định.

Tại huyện Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi), một gói thầu khác cũng được chủ đầu tư thực hiện đấu thầu trực tiếp, đó là gói thầu “Thi công xây dựng thuộc dự án Trồng cây xanh khu vực trung tâm đô thị Đức Phổ và các trường học trên địa bàn” do Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi) làm chủ đầu tư. Liên danh Công ty Cây xanh Tây Nam Bộ - Công ty Cây xanh Công Minh trúng thầu với giá 12.187.412.763 đồng.

Tiếp tục, gói thầu Xây lắp thuộc dự án Trồng cây xanh đường Võ Nguyên Giáp (giai đoạn 1) tại TP. Đồng Hới (tỉnh Quảng Bình) cũng được công ty này đảm đương thông qua hình thức đấu trực tiếp. Bên mời thầu là Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất TP. Đồng Hới, chủ đầu tư là UBND TP. Đồng Hới. Giá gói thầu 13.555.290.000 đồng, Liên danh Công ty Cây xanh Công Minh - Công ty Cây xanh Kiên Giang trúng thầu với giá 13.545.671.000 đồng.

“Ông trùm” trúng loạt dự án cây xanh ở Bình Phước

Trong danh sách các địa phương Công ty Cây xanh Công Minh trúng thầu, Bình Phước là tỉnh doanh nghiệp này trúng thầu nhiều nhất. Chỉ tính riêng trong 3 năm từ 2020 đến 2022 Công ty Cây xanh Công Minh trúng hàng chục gói thầu khắp các huyện, thị ở tỉnh này.

Đơn cử, gói thầu “Chăm sóc cây xanh, thảm cỏ trên địa bàn thị xã Bình Long năm 2020” do Ban quản lý dự án Đầu tư Xây dựng thị xã Bình Long làm chủ đầu tư. Giá gói thầu 7.605.833.213 đồng, Công ty Công Minh chỉ một mình tham gia và trúng thầu 7.565.696.000 đồng.

Một gói thầu được Công ty Cây xanh Công Minh trúng thầu tại Bình Phước (Ảnh: Ngân Nga)

Tại huyện Bù Đốp (Bình Phước), tháng 5 và tháng 6/2020 Ban quản lý dự án Đầu tư Xây dựng huyện Bù Đốp đã phê duyệt 3 gói thầu với giá trị gần 10 tỷ đồng. Đáng chú ý, các gói thầu này chỉ một mình Công ty Cây xanh Công Minh tham gia và trúng thầu.

Đến tháng 9/2020 Công ty Công Minh cũng “đơn độc” trúng nhiều gói thầu tại các huyện, thị xã của tỉnh Bình Phước, như: Bù Gia Mập, Phú Riềng, Phước Long, Chơn Thành.

Tại TP. Đồng Xoài, Công ty Cây xanh Công Minh bao trọn gói việc duy trì, chăm sóc cây xanh, thảm cỏ hàng năm với số tiền khá lớn đối với các gói thầu cây xanh. Điển hình năm 2021, Công ty Cây xanh Công Minh đã trúng gói thầu “Duy trì, chăm sóc cây xanh và thảm cỏ trên địa bàn TP. Đồng Xoài năm 2021” với giá gói thầu 19.759.708.303 đồng, giá trúng thầu: 19.652.278.553 đồng; tiết kiệm được hơn 100 triệu đồng, tỷ lệ tiết kiệm khoảng 0,6%. Gói thầu này được UBND TP. Đồng Xoài giao cho Xí nghiệp Công trình công cộng thành phố Đồng Xoài làm chủ đầu tư.

Dự án cây xanh ở Bình Phước chết khô nhiều ngày nhưng chưa được thay thế (Ảnh: Ngân Nga).

Cũng tại địa phương này, Công ty Cây xanh Công Minh trúng gói thầu “Duy trì, chăm sóc cây xanh và thảm cỏ trên địa bàn TP. Đồng Xoài năm 2022” với giá trị hơn 24 tỷ đồng. Gói thầu này có giá 24.788.358.355 đồng, giá nhà thầu trúng thầu là 24.680.680.343 đồng, tương tự gói thầu năm 2021, gói thầu này cũng có giá trị tiết kiệm hết sức khiêm tốn.

Ngoài Công ty Cây xanh Công Minh, tại tỉnh Bình Phước các gói thầu cây xanh còn được nhà thầu khác đảm đương, đó là Công ty Công Minh Cây Xanh (trụ sở tại 233/8, Đặng Thùy Trâm, Phường 13, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh). Công ty này được thành lập ngày 25/11/2014, năm 2016 bắt đầu tham gia đấu thầu và trúng nhiều gói thầu tại các huyện, thị, thành phố trên địa bàn tỉnh Bình Phước và phủ sóng khắp các tỉnh, thành ở phía Nam.

Có thể thấy, trong thời gian ngắn Công ty Cây xanh Công Minh trúng hàng trăm gói thầu, có tỷ lệ tiết kiệm khiêm tốn, hầu hết “một mình một ngựa” tham gia đấu thầu, nhiều gói thầu có giá trị lớn nhưng được chủ đầu tư tổ chức đấu thầu trực tiếp không qua mạng.

Luật sư Trần Khánh Ly - Công ty Luật Glaw cho biết, tại khoản 1 Điều 29 Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT, lộ trình đấu thầu qua mạng năm 2020 như sau: Tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với toàn bộ (100%) các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng, trừ trường hợp đối với các gói thầu chưa thể tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng hoặc các gói thầu có tính đặc thù.

Ngày 30/1/2020, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có Văn bản số 579/BKHĐT-QLĐT về việc tăng cường hiệu quả công tác đấu thầu và thúc đẩy áp dụng đấu thầu qua mạng đáp ứng chỉ tiêu tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2020 của Chính phủ và Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT ngày 16/12/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Hướng dẫn tại Khoản 2 Mục I Văn bản số 579/BKHĐT-QLĐT đã nêu rõ các gói thầu có thể tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng.

Như vậy, đối với những gói thầu thuộc hạn mức nêu trên (trừ gói thầu có tính chất đặc thù chưa thể áp dụng đấu thầu qua mạng như gói thầu chia làm nhiều phần, gói thầu hỗn hợp, gói thầu mua sắm hàng hóa áp dụng loại hợp đồng đơn giá, gói thầu dịch vụ tư vấn có loại hợp đồng hỗn hợp...) phải áp dụng đấu thầu qua mạng.

Đối với hàng loạt gói thầu nêu trên, Công ty Cây xanh Công Minh được chủ đầu tư tổ chức đấu thầu trực tiếp, không qua mạng là không đảm bảo tính khách quan, minh bạch…

Ngân Nga