Khẩn trương khắc phục việc cấp bưởi giống kém chất lượng ở Ẳng Tở

Ông Tạ Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Mường Ảng chủ trì buổi làm việc với các đơn vị liên quan để giải quyết vụ việc cấp giống cây ăn quả tại bản Huổi Hỏm, xã Ẳng Tở.

Hiện trạng chương trình hỗ trợ năm 2017

Những năm qua, thực hiện Đề án “Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”, huyện Mường Ảng tích cực tuyên truyền, vận động và khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển đổi vườn tạp sang trồng cây ăn quả. Đồng thời, UBND huyện đã triển khai nhiều chương trình, dự án hỗ trợ người dân phát triển cây ăn quả theo hướng liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Đến nay, Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng đã đạt nhiều kết quả tích cực. Toàn huyện có khoảng 380ha cây ăn quả, trong đó nhiều diện tích đã cho thu hoạch, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng.

Trên cơ sở đó, tháng 7/2017, Trạm Khuyến nông – Khuyến ngư (nay là Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp) huyện Mường Ảng đã thực hiện chương trình cấp giống cây cam Vinh, bưởi da xanh và xoài Đài Loan cho 4 hộ dân tại 3 xã: Nặm Lịch, Ẳng Tở và Ẳng Cang theo hình thức: Nhà nước hỗ trợ 50% giá cây giống và người dân đối ứng 50% kinh phí. Bốn hộ dân được hỗ trợ cấp cây giống gồm: Lầu A Vàng, bản Cha Cuông (xã Ẳng Tở) 20 cây bưởi da xanh; Cà Thị Nghĩa (ban Huổi Hỏm, xã Ẳng Tở) 150 cây bưởi da xanh, 330 cây cam Vinh và 120 cây xoài Đài Loan; Lò Văn Dong (bản Ten, xã Nặm Lịch) 315 cây xoài Đài Loan; Nguyễn Tuấn Anh (bản Co Sản, xã Ẳng Cang) 100 cây cam Vinh. Tổng kinh phí thực hiện 41,7 triệu đồng, trong đó: Nhà nước hỗ trợ 20,85 triệu đồng và người dân đối ứng 20,85 triệu đồng.

Sau 4 năm trồng, chăm sóc, cơ bản số lượng cây ăn quả trên đều sinh trưởng, phát triển tốt và bắt đầu cho thu hoạch vụ quả đầu tiên, mang lại nguồn thu nhập cho các hộ dân. Ông Lầu A Vàng, bản Cha Cuông, xã Ẳng Tở cho biết: “20 cây bưởi mà tôi đăng lý mua giống tại Trạm Khuyến nông – Khuyến ngư huyện năm 2017 đều là giống bưởi da xanh. Những năm qua, tôi dày công chăm sóc nên vườn cây sinh trưởng, phát triển tốt. Đến nay, 20 cây bưởi da xanh đã cho thu hoạch, chất lượng quả bưởi tốt, tạo nguồn thu nhập cho gia đình”.

Tương tự, tại các hộ: Lò Văn Dong và Nguyễn Tuấn Anh, 100% cây giống đều được cấp đúng chủng loại cam Vinh và xoài Đài Loan. Năm 2020, vườn cây đã bắt đầu cho thu hoạch lứa quả bói và đến năm 2021 cho lứa thu hoạch quả đầu tiên. Tuy nhiên, chỉ có duy nhất hộ bà Cà Thị Nghĩa, vườn bưởi da xanh còi cọc, phát triển kém, ra quả nhỏ, mẫu mã không đẹp, chất lượng quả không ngon. Vừa qua, gia đình bà Nghĩa đã quyết định cắt, tỉa 100/150 cây bưởi da xanh để tạo ghép giống bưởi chất lượng hơn.

Thẳng thắn nhìn nhận trách nhiệm

Ngày 15/12 vừa qua, huyện Mường Ảng tiếp nhận thông tin phản ánh về việc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp cấp giống cây ăn quả theo hướng liên kết cho hộ Cà Thị Nghĩa nhưng không đúng chủng loại, chất lượng quả không như cam kết.

Để làm rõ sự việc, lãnh đạo UBND huyện, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cùng lãnh đạo UBND xã Ẳng Tở đã đến trực tiếp vườn bưởi nhà bà Cà Thị Nghĩa để kiểm tra, xác minh. Sau khi kiểm tra từng gốc bưởi, đoàn công tác kết luận: Trong 150 cây bưởi hiện có tại vườn nhà bà Cà Thị Nghĩa có 105 cây bưởi da xanh, 25 cây bưởi diễn và 20 cây bưởi đường. Hiện trạng, bà Nghĩa đã cắt tỉa 100 cây để chuẩn bị lai ghép giống bưởi chất lượng hơn.

Là đơn vị trực tiếp cung ứng giống cây ăn quả cho hộ bà Cà thị Nghĩa, ông Hoàng Mạnh Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường Ảng cho biết: Toàn bộ cây giống cấp cho các hộ dân năm 2017 đều được trung tâm mua tại Viện Cây nông nghiệp I – Hà Nội. Đối với 150 cây bưởi giống cấp cho hộ bà Nghĩa đều là giống bưởi ghép. Giống cây ghép có đặc điểm là cành ghép sẽ phát triển kém hơn cành cây thực sinh. Do đó, có thể trong quá trình chăm sóc, hộ dân đã cắt tỉa đi cành ghép và giữ lại cành thực sinh nên mới cho ra quả bưởi không như mong muốn. Để xảy ra sự việc trên là trách nhiệm của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện. Trong đó, tôi là người đứng đầu Trạm Khuyến nông – Khuyến ngư (cũ) đã không chỉ đạo cán bộ tổ chức kiểm tra, theo dõi, phối hợp chặt chẽ với UBND xã Ẳng Tở và hộ gia đình trong công tác hướng dẫn, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại. Đặc biệt là việc kiểm tra, hướng dẫn hộ dân cách phân biệt giữa mắt ghép và mắt thực sinh chưa cụ thể, rõ ràng từ khâu cấp giống dẫn đến công tác chăm sóc cây trồng sai kỹ thuật. Do đó, khi ra quả, một số cây không phải là bưởi da xanh.

Ông Hoàng Mạnh Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp giải trình vụ việc.

Tại buổi kiểm tra, bà Cà Thị Nghĩa cũng đã nêu rõ quan điểm, mong muốn của gia đình đối với đoàn công tác của huyện. Bà Nghĩa cho biết: Mong muốn của gia đình tôi là cải tạo vườn bưởi để có giống bưởi ngon về chất lượng, đẹp về mẫu mã, từ đó nâng cao giá trị, tăng thu nhập cho gia đình. Đến nay, gia đình tôi đã cắt đi khoảng 100 cây bưởi sinh trưởng, phát triển kém, chất lượng quả không ngon để chuẩn bị lai ghép với các giống bưởi chất lượng. Qua sự việc này, tôi đề nghị Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện hỗ trợ gia đình ghép giống bưởi ngon, chất lượng vào những cây bưởi mà gia đình đã cắt tỉa. Bên cạnh đó, trong thời gian tới, Trung tâm cử cán bộ thường xuyên hỗ trợ, hướng dẫn tôi kỹ thuật chăm sóc cây và biện pháp phòng trừ các loại sinh vật gây hại.

Sau khi trực tiếp đi kiểm tra, lắng nghe giải trình của đơn vị cấp cây giống và tâm tư, nguyện vọng của hộ dân, ông Tạ Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện đánh giá: Những năm qua, thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp trên địa bàn huyện Mường Ảng đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu nhập và mở ra hướng thoát nghèo bền vững cho người dân. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn có xảy ra một vài sự việc đáng tiếc. Đơn cử như việc cấp cây giống cho hộ bà Cà Thị Nghĩa, bản Huổi Hỏm (xã Ẳng Tở). Qua kiểm tra, đoàn công tác của UBND huyện đã thẳng thắn nhìn nhận, phân tích và chỉ ra những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân. Trong việc này, nguyên nhân chính là do sự thiếu trách nhiệm của ông Hoàng Mạnh Hùng - người đứng đầu Trạm Khuyến nông - Khuyến ngư (cũ) đã không sát sao, đôn đốc, hỗ trợ người dân trong giai đoạn kiến thiết của cây bưởi ghép. Tuy nhiên, bên cạnh đó có một nguyên nhân khách quan đến từ việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho vườn cây của hộ bà Cà Thị Nghĩa chưa đúng, chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn đối với giống bưởi da xanh. Cụ thể, diện tích bưởi của bà Nghĩa trồng trên đất đồi khô, độ ẩm thấp, cây không được tưới đủ nước; để quả quá nhiều trên một cây nên quả nhỏ, không mọng nước; đồng thời công tác phòng trừ các sinh vật gây hại không kịp thời dẫn đến thối quả, quả rụng...

Khẩn trương khắc phục

Trên cơ sở ý kiến của đơn vị chủ đầu tư, hộ gia đình thụ hưởng và các cơ quan chuyên môn liên quan, ông Tạ Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Mường Ảng đã yêu cầu các cơ quan chuyên môn rút kinh nghiệm sâu sắc trong công tác chỉ đạo, nâng cao trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn người dân về kỹ thuật chăm sóc khi cấp hỗ trợ giống, không để xảy ra tình trạng tương tự. Đồng thời, cử cán bộ thường xuyên hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho bà con nông dân trong quá trình chăm sóc cây ăn quả, để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Đối với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, ông Cường yêu cầu tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân đối với vụ việc này để xử lý theo quy định. Riêng ông Hoàng Mạnh Hùng phải có trách nhiệm cải tạo, ghép giống bưởi có chất lượng hoặc trồng lại những cây phát triển kém cho hộ bà Cà Thị Nghĩa. Giai đoạn kiến thiết lứa cây mới khoảng 3 năm, trong thời gian đó, ông Hùng phải đền bù thiệt hại về năng suất, sản lượng của số cây bưởi đường, bưởi diễn cho gia đình bà Cà Thị Nghĩa theo đúng thỏa thuận của 2 bên.

Ông Hoàng Mạnh Hùng cho biết: Tôi hoàn toàn đồng ý với đề nghị của hộ bà Cà Thị Nghĩa, đồng thời thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của UBND huyện Mường Ảng. Đến nay, tôi đã tiến hành ghép giống bưởi mới được 25 cây; rà soát trồng lại 20 cây kém phát triển. Số cây còn lại được gia đình cắt về sau đợi khi cây nảy mầm, tôi sẽ tiến hành ghép hoàn chỉnh. Sau khi trồng và ghép lại cây, tôi sẽ thường xuyên theo dõi, kiểm tra và hướng dẫn bà Nghĩa kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh để cây bưởi cho quả đạt năng suất, chất lượng. Giai đoạn kiến thiết của lứa cây mới kéo dài khoảng 3 năm, trong 3 năm đó, tôi sẽ bồi thường cho bà Nghĩa về sản lượng bưởi theo mức sản lượng thu hoạch năm 2020. Hình thức bồi thường bằng tiền mặt hoặc quy đổi ra phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sẽ thực hiện theo nhu cầu, mong muốn của bà Nghĩa.

Sự việc trên là một sự cố nhỏ, là “hạt sạn” trong quá trình tái cơ cấu lại nghành Nông nghiệp của huyện Mường Ảng. Tuy sự cố gây thiệt hại kinh tế không lớn, song có thể để lại hậu quả là người dân sẽ giảm lòng tin vào cơ chế, chính sách tái cơ cấu nông nghiệp của huyện, vào các dự án liên kết do huyện Mường Ảng triển khai. Do đó, thời gian tới, để tránh những sự cố đáng tiếc tương tự xảy ra, UBND huyện Mường Ảng cần chỉ đạo quyết liệt hơn, các cơ quan chuyên môn cần quan tâm, sát sao hơn trong việc thực hiện các cam kết đối với các dự án liên kết sản xuất. Từ đó, xây dựng mối liên kết bền vững, hiệu quả, góp phần giúp người dân tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững và đóng góp vào thành công chung của Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp huyện Mường Ảng.

Bài, ảnh: Phạm Trung