Khẩn trương chống hạn cho lúa

Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam bơm nước chống hạn cho lúa tại xã Hòa Trị (huyện Phú Hòa) - Ảnh: TUYẾT HƯƠNG

Vụ lúa hè thu 2019, toàn tỉnh gieo sạ khoảng 24.000ha. Đến nay, hầu hết các diện tích lúa đã vào kỳ lấy nước sánh đầu tiên. Tuy nhiên, vì những ảnh hưởng của thời tiết nên lúc này hàng trăm hécta lúa vẫn chưa được cấp nước.

Nhiều diện tích thiếu nước sánh

Ông Thiều Văn Chín ở xã An Ninh Tây (huyện Tuy An) cho hay: 5 sào lúa gia đình tôi đã gieo sạ hơn 20 ngày nhưng vẫn chưa có nước sánh để vô phân đợt đầu. Hiện mặt ruộng khô khốc, nứt toác từng đường, cây lúa thì bắt đầu ngả vàng cháy lá, nếu trong nay mai mà không có nước chắc lúa chết yểu.

Cạnh khu đồng nhà ông Chín, những ngày qua, bà Nguyễn Thị Mai cũng đứng ngồi không yên khi 7 sào lúa của gia đình bà đang cần được giải hạn. Theo bà Mai, 7 sào lúa này tính đến nay đã chậm lấy lứa nước đầu hơn 10 ngày. Cây lúa giai đoạn này đang rất non yếu, nếu những ngày tới mà không có nước chắc không sống nổi.

Đây là tình trạng chung của nhiều xứ đồng tại huyện Tuy An hiện nay. Theo Phòng NN-PTNT địa phương này, vụ hè thu 2019, nông dân trong huyện trồng khoảng 2.200ha lúa. Hiện toàn huyện còn khoảng 400ha lúa chưa được cấp nước sánh, chậm hơn từ 10-15 ngày so với chu kỳ cấp nước cho lúa sinh trưởng thông thường. Trong đó, xã An Ninh Tây 220ha, An Ninh Đông 117ha, An Thạch 10ha, An Cư 21ha, An Dân 15ha và thị trấn Chí Thạnh 40ha.

Không riêng Tuy An, tình trạng thiếu nước sánh cũng xảy ra tại nhiều địa phương khác. Ông Lê Thành Danh, Trưởng Trạm thủy nông kênh Nam cho biết: Trong tổng số hơn 7.700ha lúa do trạm phụ trách cấp nước tưới hiện còn khoảng 286ha lúa chưa có nước sánh, tập trung tại thị trấn Hòa Vinh, Hòa Hiệp Trung, xã Hòa Hiệp Bắc (huyện Đông Hòa) và phường Phú Lâm (TP Tuy Hòa).

Trong khi đó, trên diện tích tưới của hệ thống kênh Bắc thủy nông Đồng Cam, tình trạng thiếu nước xảy ra gay gắt với khoảng 800ha lúa chưa có nước sánh lứa đầu; tập trung ở các khu đồng cuối các cấp kênh và xa kênh tưới như các xã Hòa Quang Nam, Hòa Trị, Hòa An (huyện Phú Hòa) và Bình Kiến, Hòa Kiến, An Phú (TP Tuy Hòa).

Theo các hộ dân canh tác tại khu đồng Quay, đồng Cát thuộc các thôn Phước Khánh và Long Phụng (xã Hòa Trị) thì toàn bộ diện tích lúa ở đây đã bị chậm nước từ 10-12 ngày. Trong tình hình nắng gắt và gió nam thổi nhiều như hiện nay, cây lúa bị cháy lá dần, nếu không có nước kịp chắc không vực dậy nổi.

Thiếu nước sánh nên nhiều khu đồng ở xã An Ninh Tây khô nứt - Ảnh: PHẠM VINH

Tổng lực giải hạn

Để giải hạn cho đồng ruộng, Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam đang tổng lực triển khai nhiều giải pháp để cấp nước sánh cho cây lúa. Ông Trình Nhu, Trưởng Trạm thủy nông Tuy An cho biết: Năm nay, thời tiết nắng gắt kéo dài khiến mực nước trên sông, suối hạ thấp. Tại đập Tam Giang, Hà Yến, nhiều ngày nay nước âm dưới ngưỡng tràn nên không thể tự chảy vào kênh.

Trong khi đó, hầu hết các xứ đồng tại địa phương đều sạ đồng loạt nên cùng vào kỳ lấy nước sánh một lượt khiến công tác cấp nước căng thẳng. Để giải quyết tình trạng khô hạn hiện nay, đơn vị đang tổng lực bơm hỗ trợ tưới. Ngoài ra, các xã, thị trấn cũng đã huy động tất cả máy bơm hiện có ở HTX, trong dân để bơm nước từ ao, hồ, sông, giếng giải khát cho đồng ruộng.

Còn theo Trưởng Trạm thủy nông kênh Nam Lê Thành Danh, trước tình trạng khô hạn hiện nay, đơn vị đã cho khởi động nhiều trạm bơm chống hạn. Đến nay, trên toàn hệ thống đã chạy 18 máy bơm và huy động thêm trong dân 10 máy bơm nữa để bơm hỗ trợ cứu lúa. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất lúc này là lượng nước nguồn bị thiếu hụt.

Ông Danh cho hay: Năm nay khô hạn kéo dài nên nguồn nước ngầm bị suy kiệt. Nếu như mọi năm, mỗi khi khô hạn, đơn vị sẽ cho bơm nước từ bầu Hương (xã Hòa Mỹ Đông, huyện Tây Hòa) hỗ trợ cho các cấp kênh. Còn năm nay, lượng nước ở bầu Hương giảm mạnh, hiện trạm chỉ có thể chạy từ 1-2 máy bơm chứ không thể cùng chạy 4 máy như trước. Ngoài ra, vì thiếu nước nên hầu hết các kênh tiêu vụ này đều không có nước, do vậy nguồn nước chống hạn từ các kênh này cũng không còn. Hiện đơn vị phải khoan thêm 4 giếng mới để tìm thêm nguồn nước tưới.

Trong khi đó, trên hệ thống kênh Bắc, toàn hệ thống có khoảng 800ha lúa thuộc đồng ở cuối các cấp kênh chưa được cấp nước lần nào nên những ngày qua, cán bộ công nhân của trạm phải trực bơm 24/24 giờ để có thể đẩy nhanh tốc độ cấp nước.

Tại xi phông Bến Lội (xã Hòa Trị), một trạm bơm điện đã được lắp đặt bơm nước từ sông bổ sung vào kênh N3. Tại kênh N5 cũng lắp 2 máy bơm để bơm nước từ kênh tiêu bổ trợ cho các tuyến kênh nhánh dẫn vào ruộng. Đơn vị còn điều tiết nước từ hồ Lỗ Ân cho chảy vào suối dẫn xuống bầu Ngừa để tạo nguồn bơm cấp nước cho 69ha ruộng thuộc đồng Tây An Phú (TP Tuy Hòa).

Đồng thời, trạm phối hợp với các HTX cho chạy 15 máy bơm bơm nước từ các nguồn có sẵn trên địa bàn để tưới lúa. “Trạm đang cố gắng điều tiết nước tưới hợp lý để phấn đấu trong khoảng 10 ngày tới toàn bộ diện tích đồng còn lại sẽ được phủ nước sánh cho bà con vô phân.

Để thực hiện đạt kế hoạch này, người dân cần tuân thủ đúng lịch tưới của đơn vị, không được tự ý tháo nước, gây trở ngại cho công tác ép tưới, kéo dài thời gian cấp nước”, ông Huỳnh Quốc Việt, Trưởng Trạm thủy nông kênh Bắc nói.

Ngoài những nỗ lực của đơn vị, các địa phương thì cần sự vào cuộc rất lớn của các nhà máy điện ở đầu nguồn tưới. Vừa qua, các nhà máy này ngưng vận hành đã gây nên tình trạng nước về đầu mối đập Đồng Cam bị âm tràn trong hơn 4 tiếng (từ 9-13 giờ 30 trong ngày 24/6) khiến tốc độ nước về hạ lưu chậm, công tác tưới bị trễ 8 tiếng, ảnh hưởng đến lịch cấp nước của toàn hệ thống.

Ông Nguyễn Minh Huệ,

Chủ tịch Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam

THỦY TIÊN