Khai thác giá trị kinh tế từ các sản phẩm làng nghề

Xuất khẩu tới hơn 40 quốc gia

Hà Nội được biết đến với 1.350 làng nghề và làng có nghề, hội tụ 47/52 nghề trong tổng số nghề truyền thống của cả nước. Thành phố hiện có 322 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận thuộc địa bàn 24 quận, huyện, thị xã, bao gồm 274 làng nghề, 48 làng nghề truyền thống. Mỗi làng nghề đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Bằng những sản phẩm độc đáo, các làng nghề Hà Nội đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Thủ đô và đất nước. Phần lớn, các sản phẩm đều có mẫu mã đẹp và chất lượng rất tốt, một số sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước như: sản phẩm may mặc; gốm sứ; dệt và thêu, ren truyền thống; đồ gỗ phục vụ tiêu dùng và xây dựng, sản phẩm cơ khí, chế biến nông sản, thực phẩm… Đáng chú ý, các sản phẩm làng nghề tại Hà Nội đã xuất khẩu tới hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Tại Vạn Phúc (quận Hà Đông) hiện có tới 400 hộ dân tham gia sản xuất lụa.

Coi trọng giá trị kinh tế do làng nghề truyền thống đem lại cho người dân địa phương, ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho biết: “Không chỉ có thế mạnh về nghề và sản phẩm làng nghề, các làng nghề còn là nguồn lực kinh tế lớn tại các địa phương. Theo tổng hợp báo cáo từ 24 quận, huyện, thị xã, tổng doanh thu của làng nghề, làng nghề truyền thống và các làng có nghề đạt trên 22.000 tỷ đồng/năm”.

Những năm qua, các làng nghề đã có sự tăng trưởng cả về doanh thu, giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu. Xuất hiện ngày càng nhiều những làng nghề nghìn tỷ như làng nghề điêu khắc mỹ nghệ thôn Sơn Đồng đạt 2.850 tỷ đồng; làng nghề chế biến nông sản thực phẩm Dương Liễu đạt 1.600 tỷ đồng; làng nghề cơ khí nông cụ Phùng Xá doanh thu đạt 1.209 tỷ đồng…

Thu nhập bình quân của người lao động ở các làng nghề cao hơn nhiều so với lao động thuần nông, bình quân phổ biến ở mức 4 - 5,5 triệu đồng/người/tháng. Tại một số quận, huyện, lao động làng nghề có thu nhập bình quân đạt từ 50 triệu đồng/người/năm trở lên như: Nam Từ Liêm, Tây Hồ, Hà Đông, Hoài Đức, Thạch Thất…

Điển hình, tại Vạn Phúc (quận Hà Đông) hiện có tới 400 hộ dân tham gia sản xuất lụa và 244 hộ sản xuất tại cụm công nghiệp làng nghề. Sản lượng lụa hằng năm đạt 1,7 triệu mét lụa các loại, doanh thu ước đạt 115 tỷ đồng/năm. Ngoài dệt lụa, còn có 150 cửa hàng của các hộ gia đình kinh doanh các mặt hàng liên quan đến lụa. Mỗi năm, Vạn Phúc còn thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài nước đến tham quan và mua sắm.

Phát triển theo hướng bền vững

Mặc dù mang lại giá trị kinh tế lớn, song các làng nghề của Hà Nội vẫn được nhìn nhận là chưa phát huy được hết thế mạnh. Theo ông Nguyễn Xuân Đại, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, một trong những hạn chế lớn nhất của làng nghề truyền thống của Thủ đô nói riêng và Việt Nam nói chung là chưa cải tiến mạnh về mẫu mã, thiết kế; có nơi chưa đạt tiêu chuẩn về môi trường, số lượng, nguồn gốc, thương hiệu sản phẩm.

“Để tìm hướng giải quyết vấn đề mẫu mã, thiết kế cho sản phẩm làng nghề, vừa qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đã làm việc với thành viên Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ thế giới, chuyên gia trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo đến từ Italia để trao đổi, tìm kiếm cơ hội hợp tác”, ông Nguyễn Xuân Đại thông tin.

Thực hiện chỉ đạo của UBND Thành phố Hà Nội, hiện nay, Sở Công Thương đang chủ trì phát triển 9 trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch. Cùng với đó, Sở Du lịch đẩy nhanh tiến độ xây dựng thí điểm 6 mô hình du lịch nông thôn, du lịch làng nghề tại các huyện Thường Tín, Đan Phượng, Thanh Trì, Mỹ Đức, Thạch Thất và thị xã Sơn Tây.

UBND Thành phố Hà Nội cũng đang chỉ đạo các sở ngành hoàn thiện, phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500 bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống kết hợp du lịch đối với 2 làng nghề dệt lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông) và làng nghề gốm sứ Bát Tràng (huyện Gia Lâm).

Đặc biệt, UBND Thành phố đã thống nhất chủ trương xây dựng Đề án phát triển tổng thể làng nghề trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2024 - 2030, định hướng đến 2050 nhằm đánh giá thực trạng, phân tích các lợi thế, nguồn lực cũng như các khó khăn, thách thức; từ đó đưa ra các mục tiêu và giải pháp, các kế hoạch, đề án đầu tư phát triển làng nghề bền vững, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội chung của Thủ đô.

Phương Linh