Khắc phục khó khăn khi vải thiều mất mùa: Hỗ trợ nông dân chuyển đổi sản xuất

Dự báo nhiều khó khăn

Năm nay, tỷ lệ vải thiều chính vụ ra hoa của huyện Lục Ngạn đạt thấp. Sản lượng vải thiều giảm mạnh sẽ ảnh hưởng lớn đến thu nhập và đời sống của người dân, trực tiếp là hộ dân trồng vải hoặc sản xuất, kinh doanh mặt hàng phục vụ mùa thu hoạch vải. Nhiều năm qua, gia đình ông Ngô Văn Hùng ở thôn Cầu Đền, xã Thanh Hải trồng hơn 2 ha vải thiều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Nếu như những năm trước, bình quân vườn vải cho thu gần 200 triệu đồng/năm thì vụ này mất trắng, cây không ra hoa.

Gia đình anh Từ Bính Thìn, thôn Trại Mật, xã Tân Quang nuôi 2,5 nghìn con vịt thương phẩm để có thêm nguồn thu. Ảnh: Nguyễn Đoàn.

Ông Hùng bày tỏ, mấy chục năm qua chưa khi nào mất mùa toàn bộ vườn vải như năm nay, trong khi nguồn thu nhập chính của gia đình đều trông vào vụ vải... Đến thời điểm hiện tại, gia đình ông Hùng đã ngừng chăm sóc để chờ vụ mới. “Vải không ra quả nên chúng tôi chỉ thỉnh thoảng phát cỏ; dừng tưới nước, bón phân, phun thuốc. Để vượt qua giai đoạn khó khăn này, gia đình sẽ tập trung chăm sóc hơn 5 sào bưởi và chú trọng đến nuôi ngựa, gà, trồng ngô với hy vọng có thêm thu nhập trang trải cuộc sống”, ông Hùng nói.

Cũng như gia đình ông Hùng, năm nay, nhiều hộ trồng vải tại Lục Ngạn gặp tình trạng tương tự. Hiện bà con đã giảm chăm bón hoặc tạm ngưng hẳn. Ông Giáp Hồng Đăng, Chủ tịch UBND xã Sơn Hải cho biết: “Người dân trên địa bàn xã chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số với nguồn thu nhập chính từ sản xuất vải thiều, một phần nhỏ diện tích cấy lấn hồ Cấm Sơn và trồng ngô, rau màu, trồng rừng. Do vải mất mùa nên cuộc sống của bà con sẽ gặp nhiều khó khăn. Một bộ phận người dân đã chủ động tìm việc làm tại các nhà máy, xí nghiệp ở các khu công nghiệp. Chính quyền xã đã tuyên truyền vận động bà con tập trung trồng, chăm sóc cây ngắn ngày và chăn nuôi gia súc, gia cầm để có thêm thu nhập”.

Thực hiện các phương án hỗ trợ

Theo ông Nguyễn Văn Mạnh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn, mặc dù sản lượng vải đạt thấp song trên địa bàn huyện còn một số cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao như: Cam, bưởi (diện tích hơn 4 nghìn ha), ổi 300 ha, chuối 150 ha, na 85 ha và hơn 1,5 nghìn ha các loại cây trồng khác (bơ, nho, thanh long, mít, trám, hồng, xoài... với sản lượng khoảng 10 nghìn tấn/năm). Chưa kể, toàn huyện có hơn 4 nghìn con trâu, hơn 3,7 nghìn con bò, gần 15 nghìn con ngựa, dê; đàn lợn hơn 41 nghìn con và khoảng 1,4 triệu con gia cầm. Trên cơ sở đó, địa phương sẽ tập trung hỗ trợ phát triển đa dạng các hình thức sản xuất nông nghiệp để giúp người dân nâng cao thu nhập và tiếp tục ổn định đời sống.

Nhận định năm nay tình hình sẽ có nhiều khó khăn, UBND huyện Lục Ngạn chủ động định hướng, chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các xã, thị trấn tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng đa dạng và nâng chất lượng sản phẩm để bù đắp vào sản lượng vải thiều thiếu hụt.

Nhận định năm nay tình hình có nhiều khó khăn, UBND huyện chủ động định hướng, chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các xã, thị trấn tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng đa dạng và nâng chất lượng sản phẩm nhằm bù đắp vào sản lượng thiếu hụt. Theo đó, với những diện tích vải thiều đang trong giai đoạn phát triển quả non, cơ quan chuyên môn hướng dẫn, khuyến cáo người dân tập trung các biện pháp chăm sóc, tưới nước đủ ẩm, vệ sinh vườn đồi, tỉa bỏ cành bị sâu bệnh nhằm hạn chế sự lưu trú của sâu bệnh. Đồng thời bón phân cân đối giúp giảm rụng quả, phòng trừ kịp thời các đối tượng sâu bệnh giai đoạn đậu quả như: Bọ xít, sâu đo, rệp, bệnh sương mai.

Bên cạnh đó, cơ quan chuyên môn hướng dẫn người dân biện pháp chăm sóc diện tích cây ăn quả khác như: Cây có múi, táo, nhãn, na, ổi, chuối, hồng và một số cây lâm nghiệp (măng lục trúc, măng bát độ, trám...). Địa phương cũng chú trọng sản xuất các loại cây rau, màu gồm: Khoai lang, ngô, rau các loại, khoai tây...

Theo Trung tâm Dịch vụ- Kỹ thuật nông nghiệp huyện, do vải mất mùa nên nhiệm vụ xây dựng mô hình sản xuất vải theo hướng hữu cơ tại một số xã trên địa bàn không khả thi, huyện đã linh hoạt chuyển nguồn kinh phí đó sang thực hiện các mô hình hỗ trợ nông dân trồng ngô lai và nuôi gà trống thiến. Đặc biệt, Trung tâm đang thực hiện mô hình hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ rau an toàn (dưa chuột) quy mô 27 ha/vụ đối với 354 hộ thuộc địa bàn các xã: Cấm Sơn, Tân Sơn, Phong Vân, Hộ Đáp. Tổng kinh phí thực hiện hơn 3,1 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hơn 1,3 tỷ đồng để hỗ trợ giống, vật tư, còn lại là vốn đối ứng của bên tham gia liên kết. Sản phẩm được một đơn vị ký hợp đồng tiêu thụ ổn định và dự kiến nông dân sẽ thu lãi hơn 6,4 triệu đồng/sào.

UBND huyện Lục Ngạn đã chỉ đạo đơn vị chuyên môn sử dụng nguồn kinh phí sự nghiệp nông nghiệp triển khai hỗ trợ người dân các giống cây lương thực ngắn ngày chất lượng cao như: Ngô, lúa... Ngoài ra, tích cực lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững hay phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.

Về chăn nuôi, xây dựng mô hình nuôi dúi, ngựa và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh; tuyên truyền, hướng dẫn người chăn nuôi thường xuyên tiêu độc, khử trùng chuồng trại, kết hợp tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin. Địa phương sẽ tiếp tục quan tâm đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo nghề cho nông dân, hỗ trợ nông dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, xây dựng và chuyển giao các mô hình sản xuất, kinh doanh tiên tiến, gắn công tác đào tạo nghề với giải quyết việc làm, tạo sinh kế, thu nhập cho nông dân... Qua đó góp phần ổn định đời sống nhân dân cũng như bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội tại địa bàn.

Nguyễn Hưởng