Kết nối TP. Hồ Chí Minh với 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long - Tạo hiệu ứng lan tỏa lớn để phát triển

Quang cảnh phiên toàn thể diễn đàn Mekong Connect, sáng 16/11. Ảnh: Sơn Nam

Hiệu ứng cánh bướm – hiệu ứng lan tỏa

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đề cập đến “hiệu ứng cánh bướm” khi nhắc tới TP. Hồ Chí Minh và nghị quyết Quốc hội ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng đất này để phát triển. Ông Hoan kỳ vọng, sự phát triển của TP. Hồ Chí Minh sẽ tạo ra hiệu ứng lan tỏa tới cả vùng, thậm chí ra tới Cà Mau và cả phía Bắc. Theo ông, đây cũng là mong muốn của trung ương, Quốc hội khi ban hành cơ chế đặc thù này.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Sơn Nam

Dẫn chứng câu chuyện khi đi châu Âu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, những hệ thống phân phối, siêu thị có đến 80% là những nhãn hàng gắn mác sinh thái - một dấu hiệu cho thấy hàng hóa và tâm thức nhà sản xuất, người tiêu dùng đã chuyển qua tăng trưởng xanh, doanh nghiệp xanh, tiêu dùng xanh, ăn sâu vào tâm thức của họ. Do đó, Bộ trưởng cho rằng, TP. Hồ Chí Minh là một nơi dẫn dắt câu chuyện này, bởi vì, đây là hệ thống phân phối lớn khi mà người tiêu dùng cảm nhận điều đó.

Cũng tại Diễn đàn Mekong Connect 2023, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan nhận định, năm 2023, sau những biến động lớn trên phạm vi toàn thế giới, những xu hướng mới đã hình thành và phát triển nhanh chóng; trong đó, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững là yêu cầu tất yếu, không thể đảo ngược.

Trước thực tiễn đó, năm 2023, TP. Hồ Chí Minh cùng 38 tỉnh, thành trên cả nước đã tổng kết, ký thỏa thuận và xây dựng kế hoạch triển khai Chương trình hợp tác phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn đến năm 2025 với mục tiêu phát huy thế mạnh của từng địa phương, đóng góp vào sự phát triển chung của kinh tế cả nước.

Đến nay, TP. Hồ Chí Minh cùng 13 tỉnh, thành đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tiếp tục đối thoại về kết nối chuỗi cung ứng hướng tới nền kinh tế xanh và bền vững. Điều này cho thấy, thành phố xác định tầm quan trọng và mối tương quan liên kết vùng chặt chẽ giữa TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành trong nhiệm vụ phát triển kinh tế hướng đến nền kinh tế xanh và bền vững.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan phát biểu tham luận. Ảnh: Sơn Nam

Trung tâm liên kết “một điểm đến đa dịch vụ”

Theo TS. Trần Việt Trường - Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ, cơ chế đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ đã tác động đến liên kết, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng ĐBSCL và TP. Hồ Chí Minh…

Ông Trường cho hay, thời gian qua, ĐBSCL đã hình thành đa dạng các liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, như: liên kết theo chuỗi giá trị; liên kết ngành, cụm ngành hàng chủ lực; liên kết theo chuỗi sản xuất và chế biến; liên kết hướng đến thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước; liên kết vận tải - logistics; liên kết công nghệ thông tin. Tuy nhiên, chủ yếu nhất là liên kết theo ngành, cụm ngành hàng chủ lực: thủy sản, lúa gạo, cây ăn trái, rau màu nhưng hiệu quả không cao, thiếu tính bền vững, vẫn còn tình trạng “bẻ kèo” hợp đồng khi giá cả thị trường thay đổi.

Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho rằng, các hình thức liên kết còn lại chỉ dừng ở giai đoạn thử nghiệm. Do vậy, việc hình thành các chuỗi liên kết giá trị có tính chuyên nghiệp cao là rất cần thiết, khắc phục tính dễ bị tổn thương, gây đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa.

Lãnh đạo TP. Cần Thơ nhận định, trong sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL luôn thiếu hụt nguồn cung ứng giống cây trồng chất lượng, thiếu năng lực kỹ thuật, quản lý của người nông dân, cơ sở hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp chưa được đầu tư đồng bộ. Chế biến và gia công sản phẩm nông nghiệp là khâu yếu nhất. Các nhà máy chế biến chưa đáp ứng được nhu cầu của nguồn nguyên liệu đến từ nông dân, gây lãng phí và giảm giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Đại diện các tỉnh vùng ĐBSCL cũng cho rằng, các địa phương trong vùng hiện đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường tiêu thụ. Các kênh phân phối chưa được phát triển, rất khó tiếp cận các kênh bán lẻ. Đặc biệt hơn, ĐBSCL thiếu cơ chế chính sách để thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ chế biến nông sản nên chưa tạo được động lực phát triển vùng, vốn có lợi thế về sản xuất nông nghiệp.

Các địa phương trong vùng cũng đề nghị, trong sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL luôn thiếu hụt nguồn cung ứng giống cây trồng chất lượng, thiếu năng lực kỹ thuật, quản lý của người nông dân, cơ sở hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp chưa được đầu tư đồng bộ. Chế biến và gia công sản phẩm nông nghiệp là khâu yếu nhất. Các nhà máy chế biến chưa đáp ứng được nhu cầu của nguồn nguyên liệu đến từ nông dân, gây lãng phí và giảm giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Do đó, việc xây dựng trung tâm liên kết thành “một điểm đến đa dịch vụ” góp phần hình thành chuỗi sản xuất liên kết gắn với 3 nhà: nhà nông, nhà sản xuất và doanh nghiệp xuất, nhập khẩu; khuyến khích thiết lập mối liên kết giữa vùng sản xuất nguyên liệu với công nghiệp chế biến sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường, góp phần gia tăng lượng hàng hóa xuất nhập khẩu và giá trị gia tăng của sản phẩm.

TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đã ký thỏa thuận hợp tác đến năm 2025 với 6 lĩnh vực trọng tâm: phát triển hạ tầng giao thông; phát triển du lịch; kết nối cung - cầu, xúc tiến đầu tư - thương mại; hợp tác thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số; phát triển lĩnh vực giáo dục, y tế, đào tạo nguồn nhân lực. Trên cơ sở đó, TP. Hồ Chí Minh đã ban hành kế hoạch triển khai thỏa thuận với các nội dung công việc cụ thể trong năm 2023 và giai đoạn 2024-2025.

Gia Cư