Kéo dài giảm 2% VAT sẽ làm ngân sách giảm thu 25.000 tỷ

Chiều 20/11, Quốc hội sẽ thảo luận việc xem xét kéo dài thời gian giảm 2% thuế VAT tới tháng 6/2024, sau khi Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền Chính phủ đọc tờ trình. Theo dự thảo nghị quyết Chính phủ trình, mức thuế này sẽ không áp dụng với các lĩnh vực, dịch vụ như viễn thông, ngân hàng, bất động sản, chứng khoán..., và các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo Bộ Tài chính tính toán, nới thời hạn giảm 2% thuế VAT tới giữa năm 2024 sẽ khiến ngân sách giảm thu khoảng 4.175 tỷ đồng mỗi tháng. Như vậy, ngân sách giảm tương ứng 25.000 tỷ đồng (khoảng 1 tỷ USD) khi áp dụng trong 6 tháng.

Tuy nhiên, thuế VAT có đặc điểm quan trọng là gánh nặng thuế được chia sẻ giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, nên khi giảm, cả hai đối tượng này sẽ cùng được hưởng lợi. Cụ thể, người dân sẽ hưởng lợi trực tiếp do góp phần hạ giá bán, từ đó giảm trực tiếp chi phí trong chi tiêu. Với doanh nghiệp, việc kéo dài thời gian giảm 2% thuế VAT cũng giúp họ bớt chi phí sản xuất, giá thành và tăng cạnh tranh, doanh số bán hàng.

Thẩm tra, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính đồng tình kéo dài thực hiện chính sách này để nền kinh tế phục hồi nhanh hơn trong bối cảnh khó khăn. Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về khả năng đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng khi ban hành và thực thi chính sách vì mặc dù đã áp dụng chính sách giảm thuế GTGT trong các tháng cuối năm 2023 song tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng quý III/2023 (là thời gian áp dụng chính sách) mức tăng chỉ là 7,3%, thấp hơn so với mức tăng của các quý trước. Đồng thời, đề nghị Chính phủ có giải pháp để chỉ đạo, điều hành chủ động, kịp thời, bảo đảm nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước năm 2024.

Có ý kiến cho rằng, đánh giá tác động giảm thu khoảng 25.000 tỷ đồng chưa có cơ sở tính toán chính xác, chưa dự báo được mức độ, lĩnh vực, ngành hàng sẽ có chuyển biến tích cực khi thực hiện chính sách. Vì vậy, đề nghị Chính phủ bổ sung đầy đủ đánh giá tác động của việc thực hiện chính sách.

Một số ý kiến tại cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc mở rộng phạm vi đối tượng được giảm thuế GTGT theo hướng áp dụng thuế suất 8% đối với tất cả các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%.

Theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề nghị sau ngày 30/6/2024 - thời điểm chính sách giảm thuế hết hiệu lực, giữa hai kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc giảm thuế VAT tiếp hay không trên cơ sở đề xuất của Chính phủ.

Giải trình của Chính phủ, việc này để đảm bảo linh hoạt trong điều hành chính sách tài khóa. Nhưng khi thẩm tra Ủy ban Tài chính ngân sách không đồng ý, bởi theo Hiến pháp 2013, Quốc hội là cơ quan quy định, sửa đổi hoặc bỏ các loại thuế. Vì thế, việc quyết định chính sách giảm thuế VAT thuộc thẩm quyền của Quốc hội, theo cơ quan thẩm tra.

Như vậy, trường hợp đến giữa năm 2024, Chính phủ thấy rõ nhu cầu cần tiếp tục giảm thuế VAT cho nửa cuối năm, sẽ thực hiện theo quy trình thủ tục văn bản pháp luật, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 7.