Hướng dẫn cách bảo quản thực phẩm, tránh ngộ độc

Chuyên gia khuyến cáo người dân đừng coi chiếc tủ lạnh là một “bảo bối” tích trữ thực phẩm. Tùy từng loại thực phẩm mà thời gian bảo quản khác nhau.

Ảnh minh họa.

Ngăn tủ lạnh chứa quá nhiều thực phẩm sẽ chặn luồng khí lạnh lưu thông khiến nhiệt độ bảo quản không được như mong muốn, dễ gây hư hỏng thực phẩm, dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Hơn nữa, khi thực phẩm được bảo quản sai cách hoặc để thực phẩm sống - chín lẫn lộn có thể khiến thực phẩm bị nhiễm khuẩn, lây nhiễm chéo hoặc lên men, hư thối, nhiễm các loại vi khuẩn... làm tăng nguy cơ gây tổn thương về đường tiêu hóa, gây ngộ độc cấp tính.

Nhiều người có thói quen cất giữ nhiều đồ ăn trong tủ lạnh, khiến khí lạnh không thể lưu thông, tủ lạnh sẽ bị nóng lên, và các vi khuẩn không thể nhìn thấy bằng mắt thường sẽ bắt đầu phát triển nhanh hơn.

Khi tích trữ quá nhiều thực phẩm, do không có chỗ chứa trong tủ lạnh nên người dân thường để nhiều loại củ, quả bên ngoài, dưới tác động của không khí, nhiệt độ, độ ẩm, nhiều loại củ, quả mọc mầm hoặc nhanh hỏng. Nếu người dân vì tâm lý tiếc mà vẫn sử dụng sẽ gây hậu họa khôn lường tới sức khỏe.

Với thực phẩm khô như các loại hạt như đậu nành, lạc, hạt điều, ngô... nếu tích tữ nhiều rất dễ bị nấm mốc nếu không được bảo quản đúng cách.

Chẳng hạn, lạc rất dễ bị sâu mọt, vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập nếu không được xử lý và bảo quản đúng cách. Hơn nữa, do thói quen tiết kiệm của người dân nên khi thực phẩm bị mốc không hủy bỏ mà một số gia đình rửa và phơi nắng các hạt mốc để sử dụng lại đều tiềm ẩn nguy cơ với sức khỏe.

Do vậy, chuyên gia khuyến cáo người dân chỉ mua lượng thực phẩm vừa đủ, ưu tiên thực phẩm tươi sống, đặc biệt rau, củ, quả.

Với thịt cá, khi trữ đông thịt cá nên chia nhỏ thành từng phần đủ ăn, tránh rã đông một lượng lớn rồi đông lạnh trở lại phần thừa, làm tăng nguy cơ nhiễm vi sinh.

Trong tủ đông, ngăn đá tủ lạnh, nên sắp xếp thực phẩm hợp lý, thực phẩm chín để trên, thực phẩm sống để dưới và khác ngăn, tầng để tránh nhiễm chéo. Nên bảo quản thực phẩm trong hộp có nắp đậy kín, ghi ngày để sử dụng theo thứ tự ưu tiên, đông trước dùng trước, đông sau dùng sau.

Việc mua sắm, tích trữ quá nhiều thực phẩm dẫn đến tình trạng không bảo đảm an toàn khi sử dụng, có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm.

Các chuyên gia khuyên mỗi gia đình nên trữ thực phẩm ở trong tủ lạnh không quá 5 ngày, kể cả các thực phẩm đông đá như là các loại thịt, hải sản…, các loại rau xanh và hoa quả chỉ nên lưu lại ở trong ngăn mát tủ lạnh từ 3 đến 4 ngày.

Cũng cần lưu ý đến nhiệt độ trong tủ lạnh. Nhiệt độ thích hợp ở trong ngăn mát tủ lạnh nên duy trì ở dưới 4 độ C, còn ngăn đá tủ các bạn nên để dưới -18 độ C. Ngoài ra, thực phẩm chứa quá nhiều trong tủ lạnh cũng làm cho chúng chóng bị hỏng, mất đi độ tươi ngon và gây mất an toàn khi sử dụng.

Để phòng tránh ngộ độc thực phẩm ngay tại bếp ăn của mỗi gia đình, theo khuyến cáo, cần chọn lựa thực phẩm tươi, sạch, không dập nát, có nguồn gốc rõ ràng; thực hiện “ăn chín, uống chín”; ngâm rửa sạch rau, quả tươi, nhất là loại rau dùng ăn sống, rửa rau dưới vòi nước chảy, ngâm nước muối;

Che đậy bảo quản cẩn thận thức ăn đã được nấu chín, ăn ngay sau khi vừa nấu xong, đun kỹ thức ăn đã qua bữa trước khi dùng lại;

Không để lẫn thức ăn sống và thức ăn chín; không dùng chung dụng cụ chế biến thức ăn sống và thức ăn chín; rửa tay trước khi chế biến thực phẩm, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;

Giữ bếp, dụng cụ và nơi chế biến luôn sạch sẽ, gọn gàng và khô ráo; không ăn thức ăn ôi thiu, mốc hỏng và dùng nước sạch để chế biến thức ăn, đồ uống.

Các chuyên gia y tế lưu ý, người tiêu dùng khi lựa chọn các loại thực phẩm cho bữa ăn gia đình nên mua những thực phẩm còn tươi, có nhãn mác ở những cửa hàng cố định, đặc biệt lưu ý hạn sử dụng của sản phẩm.

Ngoài ra, với những thức ăn thừa nên để ở ngăn mát của tủ lạnh. Trước khi cất vào tủ lạnh cần đun lại để diệt hết vi khuẩn, sau đó để nguội, cất riêng vào từng hộp có nắp đậy.

Thức ăn đã để ở ngăn mát, muốn ăn cần phải nấu lại, tuyệt đối không ăn ngay. Cùng với đó, không sử dụng lại các món ăn để dành trong tủ lạnh quá 1-2 ngày.

Nhóm thực phẩm dễ gây ngộ độc khi để qua đêm, gồm: Rau xanh, trứng, nước trà, các loại nấm nấu chín, các loại canh, các món gỏi, nộm, cá và hải sản các loại…

Với các vụ ngộ độc thực phẩm vừa diễn ra, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế đưa ra khuyến cáo, người dân tuyệt đối không thu hái, đánh bắt, sử dụng các loại nấm độc, côn trùng lạ, cá nóc, trứng cóc, so biển, ốc lạ, cây, quả lạ… để làm thức ăn. Ngoài ra, tuyệt đối không sử dụng gia súc, gia cầm chết bệnh, chết không rõ nguồn gốc.

Các chuyên gia y tế đều đưa lời khuyên, người dân không nên mua những loại thực phẩm như mực khô, bò khô, chè, hoa quả dầm... bày bán ở những nơi bụi bặm mà không có nắp đậy cẩn thận. Nên chọn mua thức ăn ở những địa chỉ quen thuộc, tin cậy...

Đối với các quán ăn trên đường phố, chúng ta nên chọn mua thức ăn tại quán có dụng cụ bảo quản như tủ kính, các loại thực phẩm được bảo quản trong cốc, hộp sạch sẽ...

Để giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai lưu ý, người dân cần ăn chín (thức ăn không ôi, thiu, không để quá 2 giờ sau chế biến) và uống nước đã được đun sôi.

Tuyệt đối không ăn thức ăn chưa nấu chín như tiết canh, nem chua, gỏi, thực phẩm đóng hộp quá hạn hoặc có hiện tượng phồng (có vi khuẩn sinh hơi, có thể là Clostridium botulinum).

Các loại quả tươi phải được ngâm vào nước sạch và rửa thật sạch trước khi ăn. Người dân không nên ăn rau sống, kể cả các loại rau ăn kèm trong nhân bánh mì, phở, bún chả, thịt nướng. Không nên ăn hoặc uống các loại thực phẩm nghi ngờ không đảm bảo vệ sinh như nước đá cây, nước mía bán vỉa hè, kem bán dạo.

Các loại thực phẩm cần phải nấu chín. Thực phẩm chưa dùng đến hoặc thực phẩm thừa trong các bữa ăn nếu muốn giữ lại, thì chỉ để ở nhiệt độ phòng không quá 2 giờ, sau đó cần bảo quản trong tủ lạnh. Những loại thực phẩm hoặc thức ăn chín khi nghi ngờ không đảm bảo chất lượng và vệ sinh thì tuyệt đối không mua.

D.Ngân