HTX vận tải trước nỗi lo sụt giảm lượng khách dịp nghỉ lễ 2/9

Qua số lượng người gọi điện đặt chỗ, đặt lịch, ông Ngô Đức Lán, Giám đốc HTX Vận tải hành khách Lý Nhân (Hà Nam), cho biết lượng khách những ngày nghỉ này cũng chỉ tăng khoảng 15-25% so với những ngày cuối tuần nên sẽ không tạo được sự đột phá trong doanh thu.

Cung lớn hơn cầu

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Giám đốc HTX vận tải hàng hóa, hành khách Mạnh Thắng (Hải Dương), chia sẻ HTX có các tuyến cố định đi Lạng Sơn, Thái Nguyên, Nam Định, Thanh Hóa, Phú Thọ. Nhu cầu đi lại dịp lễ 2/9 này đối với các tuyến của HTX dự tính cao hơn 40% so với ngày thường, nhưng so với đợt nghỉ lễ 30/4-1/5 thì chỉ bằng khoảng 30%.

Điều này được các HTX căn cứ vào tình hình khách đặt vé, đặt chỗ và những dự báo về thị trường du lịch dịp lễ 2/9 năm nay không còn được sôi động do người dân trước đó đã đi du lịch cùng người thân vào 30/4-1/5 và dịp nghỉ hè. Đồng thời, nhiều người lựa chọn đi máy bay cho những quãng đường xa. Chính vì vậy, hoạt động vận tải liên tỉnh hay HTX làm dịch vụ chở khách đi du lịch cũng sẽ không thực sự sôi động.

Thậm chí, có HTX làm dịch vụ cho thuê xe dù giá không tăng giá nhưng vẫn còn khá nhiều xe chưa có người thuê. Ông Nguyễn Anh Lèo, Giám đốc HTX Xe du lịch và Vận tải du lịch số 4 (TP HCM), cho biết dù vẫn có người thuê nhưng dịp này không xảy ra tình trạng "cháy xe".

Đặc biệt, đối với những HTX vận tải có tuyến cố định nhưng không đi theo đường cao tốc cũng khó hút khách vì quãng thời gian di chuyển bị kéo dài, không đáp ứng được mong muốn của người dân.

Nhiều dự báo của các doanh nghiệp vận tải hành khách đường bộ cũng cho thấy, dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, nhu cầu đi lại của người dân có chiều hướng ổn định, thậm chí không bằng lượng xe, lượng khách trong dịp nghỉ lễ 30/4-1/5 nên không vượt quá khả năng đáp ứng của các HTX, doanh nghiệp. Thậm chí, nhiều HTX, doanh nghiệp vận tải vẫn đang tích cực tìm khách thông qua chương trình ưu đãi về giá vé…

Nguồn cung lớn hơn cầu khiến các HTX vận tải hành khách phải cạnh tranh khốc liệt.

Ngay như Sở GTVT TP HCM cũng dự báo, trong dịp nghỉ lễ 2/9, lượng hành khách thông qua các bến xe khách liên tỉnh tại địa bàn thành phố chỉ tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm trước, tương đương khoảng 83.600 hành khách/ngày, giảm 18% so với ngày thường trước dịch COVID-19. Còn theo Tổng công ty Vận tải Hà Nội, đợt nghỉ lễ này, lượng khách đến các điểm, bến xe vào các đợt trước và sau kỳ nghỉ lễ (31/8, 1/9 và 4/9) cũng chỉ tăng 1,5 - 2 lần so với các dịp cuối tuần.

Muốn cạnh tranh cũng khó

Dù là dịp lễ lớn trong năm, nhưng với những dự báo trên cho thấy tình trạng khó khăn của các HTX làm dịch vụ vận tải hành khách trong kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 năm nay. Vì thực chất, loại hình vận tải này chỉ thực sự “bội thu” vào những dịp nghỉ lễ.

Hiện, để thu hút khách hàng, nhiều HTX đã không tăng giá vé, chủ động đổi mới phương tiện để nâng chất lượng phục vụ. Tiêu biểu như HTX Vận tải Du lịch 27/7 (TP HCM) gần đây đã tiến hành thanh lý bớt các xe cũ, đã thu đủ khấu hao và đầu tư mua xe mới, trang bị đầy đủ các thiết bị cần thiết như camera, hộp đen, định vị... đảm bảo đủ điều kiện kinh doanh. Đặc biệt, HTX chỉ đầu tư vào dòng xe ngoại nhập cao cấp đang được nhiều người ưa chuộng.

Hay như HTX giao thông vận tải Trường Thịnh (An Giang) đã kết nạp những người có đủ trình độ, năng lực để điều hành và làm việc trong HTX. Để tăng khả năng cạnh tranh, HTX thực hiện quy trình kinh doanh khép kín. Trong vận chuyển hành khách đi du lịch, HTX sẽ thực hiện dịch vụ trọn gói, vừa vận chuyển vừa lo dịch vụ ăn uống, ngủ nghỉ cho khách nhằm tăng doanh thu.

Tuy nhiên, đa số HTX gặp khó khăn trong đầu tư, nâng cấp phương tiện và dịch vụ. Chẳng hạn như HTX Vận tải thủy bộ 2/9 Cái Bè (Tiền Giang). Theo ông Nguyễn Văn Hậu, Giám đốc HTX, do chi phí đầu tư phương tiện lớn, lượng hành khách thời gian gần đây giảm mạnh, mặt khác việc cạnh tranh với các xe hợp đồng đưa đón khách tận nhà, xe cá nhân nên thành viên HTX không dám mạnh dạn đầu tư phương tiện mới hiện đại.

Tốc độ phát triển nhanh chóng của các phương tiện dẫn đến tình trạng cạnh tranh gay gắt giữa các HTX, doanh nghiệp vận tải. Vì thế, để nâng cao chất lượng, dịch vụ, HTX cần có năng lực nội tại tốt hoặc tiếp cận được các chính sách hỗ trợ một cách thuận lợi. Nhiều HTX thực sự muốn chuyển đổi sản xuất nhưng rất khó. Một số HTX dự tính chuyển sang hình thức đưa, đón khách tại nhà để cạnh tranh với xe hợp đồng, vậy nhưng việc này lại vi phạm pháp luật (Nghị định số 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 12/2020/TT-BGTVT của Bộ GTVT).

Ông Ngô Đức Lán cho biết những ngày thường, xe khách cũng chỉ phục vụ được khoảng chục khách. Hiện, nhiều hãng xe mới đi vào hoạt động trên cùng tuyến, thêm vào đó, phương tiện ô tô cá nhân cũng ngày càng nhiều nên lượng khách đi xe giảm.

Ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội nhận định, tình trạng ít khách cả ngày thường lẫn ngày lễ cho thấy tình trạng không mấy dễ thở của ngành vận tải nói chung và vận tải khách liên tỉnh nói riêng. Nhiều HTX đã đầu tư xe đẹp, hiện đại nhưng vẫn rơi vào cảnh xe không hoặc rất ít khách khi xuất bến. Điều này khiến nhiều nhà xe buộc phải bỏ bến, hay có HTX có thời điểm hoạt động tại bến xe với tỷ lệ là 0, tức là bỏ trắng bến.

Điều này có thể bất ngờ với nhiều người nhưng thực chất là hậu quả tất yếu khi công tác quản lý không theo kịp thực tiễn phát triển của ngành vận tải. Bởi, dịch vụ vận tải hành khách hiện khá đa dạng, có thêm nhiều loại hình mới như xe ghép, xe đưa, đón khách tại nhà (gọi chung là xe hợp đồng)... nhưng không được kiểm soát chặt chẽ. Thực tế này khiến các HTX, doanh nghiệp chạy xe theo tuyến cố định phải cạnh tranh khốc liệt.

Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, thiết lập cơ chế cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các loại hình dịch vụ vận tải hành khách. Bên cạnh đó, cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề là hệ thống đường cao tốc với lộ trình qua nhiều tỉnh, thành phố du lịch trong cả nước, nhưng đến nay, ngành chức năng vẫn chưa cập nhật nhiều hệ thống đường cao tốc vào lộ trình các tuyến cố định nên không đảm bảo sự công bằng cho các HTX, doanh nghiệp vận tải.

Do đó, trước mắt, khi chưa cập nhật kịp hệ thống đường cao tốc vào lộ trình các tuyến cố định, ngành chức năng nên tạm thời chưa xử phạt các HTX, doanh nghiệp vận tải tuyến cố định sử dụng lộ trình đường cao tốc trong thời gian chờ công bố lộ trình mới.

Huyền Trang