Hồn Việt trong từng nghi thức tri ân mừng thọ

Ông Trần Văn Truyền, Bí thư Chi bộ thôn Lam Sơn (Minh Cường,Thường Tín, Hà Nội) tặng quà chúc thọ cụ Phạm Thị Lậy 103 tuổi.

Trong không gian rộn ràng của những ngày đầu năm mới, lễ mừng thọ tại các làng quê Việt Nam không chỉ là dịp để tri ân những bậc trưởng lão, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần hiếu thảo, gìn giữ văn hóa truyền thống. Cùng khám phá lễ mừng thọ diễn ra ngay sau Tết Nguyên đán ở huyện ngoại thành Hà Nội, để thấy hồn Việt trong từng nghi thức, từng nụ cười, ánh mắt và lời chúc.

Tại thôn Văn Khê, xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội, ngày mùng 5 Tết hằng năm, không khí trở nên nhộn nhịp và trang trọng bởi lễ mừng thọ. Các gia đình có người cao tuổi chuẩn bị từ rất sớm, với niềm tự hào và hạnh phúc, để tổ chức một buổi lễ kỷ niệm quan trọng trong đời người. Những bộ áo dài được may kỹ lưỡng, những chiếc khăn xếp tinh xảo, cùng với đó là mâm cỗ truyền thống, đầy đủ các món ăn không chỉ ngon miệng, mà còn thể hiện lòng thành kính.

Các bậc cao niên được con cháu mời vào ngồi ở vị trí trang trọng, nơi họ sẽ nhận được những lời chúc tụng và sự kính trọng từ mọi người trong thôn. Một phần không thể thiếu trong lễ mừng thọ là việc cúng tổ tiên, một nghi thức thể hiện sự liên kết giữa thế hệ này với thế hệ trước, như một lời nhắc nhở về nguồn cội và sự biết ơn sâu sắc.

Ông D.V.Q - Trưởng Ban các cụ, tổ chức lễ mừng thọ chia sẻ: “Lễ mừng thọ ngày 5 Tết tại thôn chúng tôi không chỉ là một phong tục, mà còn là dịp để thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng của thế hệ trẻ đối với người cao tuổi. Đây là cơ hội để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn, tri ân đến những người đã có công sinh thành và dưỡng dục. Cả thôn chúng tôi bắt đầu chuẩn bị từ 5h sáng. Mọi người đều hăng hái, tôi chuẩn bị bài phát biểu từ mấy hôm trước Tết Nguyên đán, các bà, các cô trong thôn chuẩn bị 3 tiết mục văn nghệ trước đây cả 2 tháng.

Năm nay thôn chúng tôi 26 cụ được mừng thọ, trong đó có cụ Bùi Thị Mưu 95 tuổi, đã hơi yếu nên các con cháu cho đi xe lăn ra nhà văn hóa dự lễ.

Chương trình văn nghệ mừng thọ các cụ cao niên thôn Văn Khê, Tam Hưng, Thanh Oai, Hà Nội.

Cụ ông Nguyễn Văn Lồ 90 tuổi, chia sẻ: "Ở làng tôi có quan điểm, người có tuổi thọ và gia đình có người cao tuổi được coi là một cái phúc lớn, có phúc nên mới sống lâu, mới có con cháu đề huề. Mừng thọ cũng chính là mừng cái phúc ấy.

Khi tôi còn trẻ, thấy ông tôi 40 tuổi đã được người trong làng, trong họ quý như lão ông. Thời điểm đó, 50 tuổi đã được làm lễ lên lão. Dẫu không phải các nhà chức sắc trong làng, nhưng những dịp hội hè, đình đám, các cụ lão ra chốn đình trung, ngồi riêng cỗ trên chiếu cạp điều. Phong tục trọng lão ấy đến bây giờ vẫn được gìn giữ.

Ngày nay, trong gia đình khi có ông bà, cha mẹ ở tuổi 70, 80, 90... thì con cháu thường tổ chức mừng thọ. Hôm nay tôi rất vui, được sống đến tuổi này mà con cháu đuề huề, đầy đủ và lại được tổ chức mừng thọ như thế này”.

Tiếp nối không khí ấy, tại thôn Lam Sơn, xã Minh Cường, huyện Thường Tín, Hà Nội, ngày mùng 7 Tết, lễ mừng thọ lại mang một sắc thái riêng. Mỗi gia đình, mỗi ngõ xóm đều rộn ràng tiếng cười, tiếng chúc tụng, như một bản giao hưởng của yêu thương và kính trọng.

Ở thôn Lam Sơn, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và Hội Người cao tuổi sẽ tổ chức chúc thọ, mừng thọ. Năm nay, trên địa bàn thôn Lam Sơn có 58 cụ được mừng thọ và chúc thọ, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng đối với người cao tuổi.

Tại buổi lễ mừng thọ, không gian đình làng Lam Sơn trở nên trang trọng, ấm cúng với sự hiện diện của các cụ cao niên. Niềm vui của họ khi được con cháu đưa đến tham dự là minh chứng cho tình thân ái, sự kính trọng giữa các thế hệ trong gia đình.

Tại buổi lễ mừng thọ, không gian đình làng Lam Sơn trở nên trang trọng, ấm cúng với sự hiện diện của các cụ cao niên. Niềm vui của họ khi được con cháu đưa đến tham dự là minh chứng cho tình thân ái, sự kính trọng giữa các thế hệ trong gia đình. Mở đầu buổi lễ là chương trình văn nghệ sôi nổi, ca ngợi Đảng, mừng Xuân và mừng đất nước đổi mới; tiếp theo là phần phát biểu chúc thọ và trao Bằng chúc thọ cho các cụ, qua đó khẳng định sự tri ân và mong muốn thực hiện tốt hơn nữa việc chăm sóc người cao tuổi.

Đặc biệt, trong lễ mừng thọ năm nay, cụ Đặng Thị Gối, tròn 85 tuổi, rất xúc động khi được địa phương tổ chức mừng thọ. Lời chia sẻ của cụ Gối và những lời chúc của con cháu, chắt không chỉ là niềm vui cá nhân mà còn là động lực giúp cụ "sống vui, sống khỏe, sống có ích" cho gia đình và xã hội.

Ông Trần Văn Truyền, Bí thư Chi bộ thôn Lam Sơn, nhấn mạnh: "Mừng thọ không chỉ là nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, mà còn là hoạt động thiết thực nhằm động viên người cao tuổi sống vui, sống khỏe, sống có ích. Đây cũng là tấm gương để giáo dục thế hệ trẻ chấp hành tốt chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước."

Lễ mừng thọ tại thôn Văn Khê và Lam Sơn không chỉ là sự kiện văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, mà còn là minh chứng cho tình thương và lòng kính trọng các con cháu dành cho bậc trưởng lão. Nó khẳng định giá trị của truyền thống hiếu thảo, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của xã hội Việt Nam, nối dài những giá trị tốt đẹp từ quá khứ đến tương lai.

Kim Quyên