Hồi sinh 'rừng vàng, biển bạc' - Bài 4: Không thể chần chừ

Hồi sinh “rừng vàng, biển bạc”
Hồi sinh “rừng vàng, biển bạc” - Bài 2: Cá đồng kêu cứu
Hồi sinh “rừng vàng, biển bạc” - Bài 3: Hồi chuông cảnh báo

Thống nhất ý chí và hành động

Chỉ thị số 10/CT-UBND, ngày 15/11/2023 (Chỉ thị 10) của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý các hoạt động khai thác thủy sản có tính chất hủy diệt trên địa bàn tỉnh Cà Mau cho thấy quyết tâm chính trị lớn để bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên của địa phương, coi đây là công việc hệ trọng, cấp bách.

“Bảo vệ, khôi phục và tái tạo nguồn lợi thủy sản cần được quán triệt sâu sắc, tạo nên sự chuyển biến đồng bộ, toàn diện trong toàn hệ thống chính trị, toàn dân, coi đây là trách nhiệm và cũng là quyền lợi của mỗi người”, đồng chí Huỳnh Quốc Việt, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, nhấn mạnh.

Các lực lượng: Vùng Cảnh sát biển 4, Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh, tuần tra, kiểm tra hoạt động khai thác trên vùng biển Tây Nam Cà Mau. Ảnh: Thanh Minh

Huyện U Minh là một trong những địa phương sớm triển khai tinh thần của Chỉ thị 10 bằng những giải pháp, hành động cụ thể. Ông Huỳnh Minh Nguyên, Chủ tịch UBND huyện U Minh, thông tin: “Ngay từ cuối năm 2023, huyện đã phát động giao nộp các thiết bị, vật liệu, dụng cụ, ngư cụ khai thác thủy sản có tính hủy diệt, tận diệt trong toàn địa phương, lấy đơn vị xã Khánh Thuận làm điểm chỉ đạo. Không chỉ tăng cường tuyên truyền, vận động, huyện U Minh quyết liệt nắm địa bàn, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo đúng quy định".

Nghị quyết bảo vệ cá đồng của xã Khánh Thuận là nghị quyết đầu tiên cấp xã ở U Minh và của cả tỉnh Cà Mau, nhằm cụ thể hóa quyết tâm bảo vệ, khôi phục nguồn lợi thủy sản. Ông Hồ Tương Lai, Phó chủ tịch UBND xã Khánh Thuận, cho biết: “Nghị quyết bảo vệ cá đồng đã được ban hành 2 năm nay, nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của người dân. Cao điểm phát động giao nộp các ngư cụ khai thác hủy diệt, trái phép, toàn xã đã có hàng trăm hộ dân hưởng ứng, tự giác giao nộp. Cũng từ ý thức người dân, nhiều vụ việc vi phạm đã được phát hiện, xử lý”.

Tại huyện Ngọc Hiển, Ðảng bộ huyện đã ban hành 2 chỉ thị liên quan đến hoạt động khai thác thủy sản trên địa bàn huyện. “Ðặc biệt, Chỉ thị số 12-CT/HU, ngày 27/11/2023 của Ban Thường vụ Huyện ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với hoạt động khai thác thủy sản đã khẳng định quyết tâm của địa phương, nhất là nói không với các hình thức khai thác hải sản theo kiểu tận diệt, hủy diệt. Công việc này cần sự đồng lòng, chung sức, với quyết tâm đủ lớn, giải pháp hiệu quả, hành động thiết thực của toàn hệ thống chính trị và Nhân dân”, ông Phạm Chí Hải, Bí thư Huyện ủy Ngọc Hiển, khẳng định.

Ông Nguyễn Văn Ðấu, ấp Rạch Gốc, xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển tiếc nhớ thời “rừng vàng, biển bạc” nay đã không còn nữa.

Các địa phương khác trong tỉnh Cà Mau cũng đồng loạt phát động cao điểm để hướng đến việc bảo vệ, khôi phục nguồn lợi thủy sản, mà điểm mấu chốt chính là ngăn chặn, phát hiện và xử lý triệt để các vi phạm khai thác có tính chất hủy diệt, tận diệt.

Giải quyết vấn đề từ gốc

Ông Ðỗ Chí Sĩ, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Cà Mau, cho biết: “Nhằm bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, đơn vị đã tham mưu Sở NN&PTNT xây dựng Chương trình bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản tỉnh Cà Mau giai đoạn 2007-2010 và định hướng đến năm 2020. Gốc của vấn đề là giải quyết sinh kế cho ngư dân”.

Năm 2017, UBND tỉnh thống nhất chủ trương cho Sở NN&PTNT thí điểm mô hình chuyển đổi nghề khai thác thủy sản ven bờ cho ngư dân tỉnh Cà Mau, với 3 mô hình/10 hộ dân (2 mô hình chuyển đổi từ nghề te sang nghề lưới rê và 1 mô hình chuyển đổi từ nghề te sang nghề bẫy ốc mực) tại 5 xã, thuộc các huyện: Phú Tân, Trần Văn Thời, U Minh. Qua thời gian triển khai thực hiện, đánh giá kết quả thí điểm mô hình chuyển đổi nghề, bước đầu các mô hình chuyển đổi nghề (từ các nghề khai thác sát hại nguồn lợi thủy sản sang nghề ít sát hại nguồn lợi, thân thiện với môi trường) đã mang lại hiệu quả tích cực.

Mô hình làm câu kiều cũng là một trong những mô hình chuyển đổi nghề đạt hiệu quả tại xã Tân Hải, huyện Phú Tân.

Ông Võ Quốc Thống, Bí thư Ðảng ủy thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời, cho biết: “Bên cạnh vận động, tuyên truyền ngư dân đánh bắt gần bờ chuyển đổi hình thức đánh bắt và đánh bắt có chọn lọc, thị trấn Sông Ðốc bố trí điểm hướng dẫn đào tạo nghề cho người lao động có nhu cầu đi biển tại UBND thị trấn. Mở nhiều lớp đào tạo thuyền trưởng, máy trưởng cho lao động trên địa bàn, để đáp ứng nhu cầu của các chủ phương tiện”.

Tuy nhiên, thị trấn Sông Ðốc còn gặp một số khó khăn trong vấn đề này, do cơ chế, nguồn lực hỗ trợ người dân chuyển đổi ngành nghề chưa đảm bảo. “Về lâu dài, chúng tôi đề xuất tỉnh có chính sách chuyển đổi nghề kịp thời, hiệu quả với nguồn lực tương xứng cho các phương tiện khai thác gần bờ”, ông Thống đề xuất.

Nhìn nhận thực tế, ông Châu Minh Ðảm, Chủ tịch UBND xã Khánh Hội, huyện U Minh, kiến nghị: “Ðể nguồn lợi thủy sản phục hồi cần thời gian rất lâu. Việc cần làm là kiến nghị ngành chức năng, nhất là lực lượng tuần tra trên biển tăng cường tuần tra kiểm soát, nhất là đối với các phương tiện đánh bắt có tính chất hủy diệt nguồn lợi thủy sản. Song song đó, ngành chức năng phân loại kích cỡ ngư cụ khai thác và cấm tuyệt đối những phương tiện khai thác có tính tận diệt hoạt động. Quan trọng nhất vẫn là hỗ trợ sinh kế, nghề nghiệp chuyển đổi cho ngư dân ven biển”.

Tuy nhiên, ghi nhận từ thực tế, có khá nhiều mô hình chuyển đổi ngành nghề cho cư dân ven biển ở Cà Mau vẫn loay hoay không thể nhân rộng vì nhiều lý do khác nhau. Nhiều địa phương lúng túng về mô hình chuyển đổi, thiếu nguồn lực thực hiện.

“Triển khai chuyển đổi ngành nghề cho ngư dân sớm ngày nào, nguồn lợi thủy sản sẽ được cứu sớm ngày đó. Bên cạnh các giải pháp căn cơ từ ngành chức năng, thì ý thức, sự tự giác của chính ngư dân trong khai thác bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo tồn nguồn tài nguyên biển, gìn giữ cuộc sống của chính mình là yếu tố mấu chốt”, ông Ðảm chia sẻ.

“Nơi nào để xảy ra tình trạng khai thác thủy sản theo kiểu tận diệt, hủy diệt, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền ở đó phải chịu trách nhiệm”, đồng chí Nguyễn Tiến Hải, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Cà Mau, nhấn mạnh.

Kim Cương - Hải Nguyên

Bài cuối: Những gợi ý khả thi