Hiệu quả mô hình Câu lạc bộ 'Cùng em khám phá công viên địa chất'

Câu lạc bộ “Cùng em khám phá CVĐC Non nước Cao Bằng” được thực hiện thí điểm vào đầu năm 2020 tại 6 trường THCS và THPT trên địa bàn Thành phố do Ban Quản lý CVĐC phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Mỗi CLB do 2 - 3 giáo viên phụ trách cùng với 15 - 20 học sinh thành viên của CLB có khả năng hội họa, đam mê tìm hiểu về văn hóa, lịch sử, di sản địa chất, khả năng sử dụng tiếng Anh. CLB nhằm xây dựng đội ngũ học sinh nòng cốt (các học sinh có khả năng hoặc yêu thích các bộ môn Ngữ văn, Lịch sử, Hóa học, Địa lý, Sinh học,…) để nghiên cứu tìm hiểu về CVĐC dưới sự hướng dẫn của Ban quản lý CVĐC và các chuyên gia địa chất. Trên cơ sở hiểu biết và những kiến thức đã nghiên cứu, các thành viên của CLB sẽ xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động tuyên truyền, phổ biến về CVĐC cho các bạn học sinh khác ở trong trường học.

Tham gia mô hình, học sinh được trải nghiệm thực tế và lồng ghép, vận dụng những kiến thức của CVĐC để minh họa, bổ sung kiến thức cho các bộ môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội; đồng thời tổ chức tuyên truyền, tập huấn cho các học sinh khác. Triển khai các hoạt động làm bản tin, báo tường CVĐC học đường với nội dung do các học sinh viết và thiết kế trên cơ sở kiến thức mà học sinh được cung cấp, trải nghiệm thực tế, dựng clip hoặc sân khấu hóa…, phục vụ công tác tuyên truyền, ngoại khóa tìm hiểu về CVĐC tại trường học.

Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Nặm Nhũng (Hà Quảng) tổ chức tham quan thực tế tuyên truyền Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.

Sau khi CVĐC Non nước Cao Bằng được công nhận là CVĐC Toàn cầu, các trường tăng cường lồng ghép các kiến thức về CVĐC vào các môn học liên quan. Dựa trên các văn bản, hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng, nhà trường đẩy mạnh giáo dục nhận thức cho học sinh. Những thông tin, kiến thức về CVĐC Non nước Cao Bằng được tích hợp vào giảng dạy trong các môn Lịch sử, Địa lý, Toán, tiếng Anh và các tiết học ngoại khóa, chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp với hình thức phong phú, sinh động để thu hút học sinh tham gia. Trên cơ sở những tài liệu, tranh, ảnh của các cơ quan chuyên môn cung cấp, căn cứ vào kế hoạch giảng dạy cụ thể của nhà trường, giáo viên phụ trách CLB xây dựng giáo án phù hợp về CVĐC và tổ chức các cuộc thi.

Đến nay, 100% trường THPT, THCS trong tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai lồng ghép các nội dung tuyên truyền, giáo dục về CVĐC Non nước Cao Bằng theo hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo. Năm 2023, các cơ sở giáo dục tổ chức 192 buổi ngoại khóa với 15.580 học sinh trải nghiệm tại các điểm di sản; các trường học tổ chức 110 buổi dọn vệ sinh môi trường, bảo vệ cảnh quan tại các điểm di sản gần trường học trong vùng CVĐC; xây dựng “Góc thông tin về CVĐC Non nước Cao Bằng” tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh…

Hằng tuần, các CLB phối hợp với các trường và Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng tổ chức ngoại khóa, trải nghiệm các khu di tích tại địa phương để học sinh được tìm hiểu và khám phá. Mỗi trường căn cứ vào kế hoạch giảng dạy cụ thể để xây dựng giáo án với nội dung về CVĐC. Đến nay, đa số học sinh được trang bị kiến thức cơ bản và trả lời được những câu hỏi về CVĐC Non nước Cao Bằng.

Cô Đàm Thị Yêu, Tổng phụ trách Đội Trường THCS Đề Thám (Thành phố) cho biết: Hoạt động CLB “Cùng em khám phá CVĐC Non nước Cao Bằng” rất thiết thực và có ích đối với công tác giảng dạy các môn học trong trường học và tuyên truyền, giáo dục về CVĐC. Ngoài việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục về CVĐC còn giúp học sinh hiểu và liên hệ lý thuyết của các môn học mà các em được học trong trường học với cuộc sống thực tế. Như trong môn Hóa học, các học sinh có thể liên hệ về lý thuyết bộ môn Hóa học để giải thích về quá trình hình thành các hang động karst; những tác động đến môi trường từ việc sử dụng các chất hóa học trong việc rửa và tuyển khoáng sản từ hoạt động khai thác khoáng sản…

Học sinh Trường THCS Phục Hòa (Quảng Hòa) tuyên truyền về Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.

Em Bế Thúy Hằng, học sinh lớp 8A, thành viên CLB “Cùng em khám phá CVĐC Non nước Cao Bằng” Trường THCS Quang Hán (Trùng Khánh) chia sẻ: Tham gia CLB, em được tìm hiểu về CVĐC Non nước Cao Bằng, qua những buổi trải nghiệm, học tập, em hiểu thêm về quê hương, giá trị về địa chất, các danh lam thắng cảnh nổi tiếng của địa phương như: quần thể hồ Thang Hen, động Ngườm Ngao, thác Bản Giốc... Từ đó, làm phong phú thêm vốn kiến thức về văn hóa, lịch sử và tri thức bản địa, giúp em hiểu và tự hào về vùng đất mà em được sinh ra và giới thiệu về quê hương cho bạn bè và du khách.

Với những kiến thức được học, các học sinh chính là những tuyên truyền viên tích cực tuyên truyền về CVĐC đến với mọi người. Từ đó, các em có trách nhiệm hơn trong việc chung tay gìn giữ, bảo vệ di sản văn hóa, thiên nhiên của quê hương, góp phần tích cực giới thiệu, quảng bá rộng rãi về CVĐC Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, bảo tồn di sản văn hóa, “đánh thức” tiềm năng du lịch, văn hóa của tỉnh ngày một khởi sắc.

CVĐC Non nước Cao Bằng có diện tích hơn 3.683 km2, bao gồm toàn bộ diện tích của Thành phố, các huyện: Quảng Hòa, Trùng Khánh, Hạ Lang và một phần diện tích các huyện Hà Quảng, Hòa An, Nguyên Bình, Thạch An. CVĐC là nơi minh chứng cho lịch sử phát triển địa chất phức tạp kéo dài lên đến hơn 500 triệu năm ở vùng đất này. Nơi đây có nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng trong nước và quốc tế. Với 215 di tích văn hóa, lịch sử được xếp hạng, trong đó có 3 di tích quốc gia đặc biệt, khu vực CVĐC Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng có hệ động, thực vật đa dạng cả về giống loài và loài quý hiếm, có rất nhiều giống loài trong khu vực có tên trong Sách đỏ Việt Nam.

Diệu Hoa