Hệ lụy từ vụ 43 sinh viên mất tích 10 năm trước ở Mexico

Người thân của 43 sinh viên Đại học Ayotzinapa giơ ảnh nạn nhân vào dịp 9 năm ngày họ mất tích, trước dinh Tổng thống ở Mexico vào ngày 26-9-2023

Thông tin đã được các nhà chức trách Mexico xác nhận hôm 12-3, tuy nhiên, hiện chưa rõ hai điều tra viên (gồm một nam, một nữ) được tìm thấy như thế nào. Cuối tuần qua, Tổng thống Andrés Manuel López Obrador trong cuộc họp báo hàng ngày đã đề cập đến vụ mất tích của 2 người này. Việc điều tra viên mất tích là dấu hiệu mới nhất cho thấy tình hình bất ổn về an ninh trật tự ở bang Guerrero, nơi có khu nghỉ dưỡng nổi tiếng Acapulco. Bang này đã bị ám ảnh suốt một thập kỷ sau vụ mất tích của 43 sinh viên của một trường Cao đẳng Sư phạm nông thôn vào năm 2014. Họ được cho là đã bị quan chức địa phương bắt cóc và giao cho một băng đảng ma túy để bịt miệng. Người ta nghi ngờ 43 sinh viên đã bị các thành viên băng đảng ma túy sát hại và thiêu sống.

Hai điều tra viên đã tiếp tục cuộc điều tra kéo dài nhiều năm nhằm tìm ra nơi giấu thi thể các sinh viên. Các nhà chức trách chỉ có thể xác định được những mảnh xương bị đốt cháy của 3 trong số 43 nạn nhân mất tích. Công việc chủ yếu liên quan đến việc tìm kiếm các bãi chôn xác bí mật ở những vùng nông thôn, biệt lập của bang, nơi các băng đảng ma túy đang hoạt động.

Năm 2022, đặc vụ liên bang Mexico đã bắt giữ cựu Bộ trưởng Tư pháp Jesus Murillo Karam, người giám sát cuộc điều tra ban đầu vụ việc. Vào tháng 10-2023, lực lượng chức năng đã tiến hành xét nghiệm DNA để xác định xem một số sinh viên có nằm trong số 28 thi thể cháy đen được tìm thấy trong những ngôi mộ tập thể mới được che phủ hay không. Đáng chú ý, sinh viên khu vực này thường xuyên biểu tình và đụng độ với cảnh sát. Ngay tuần trước, một sinh viên đã bị bắn chết trong vụ đụng độ giữa cảnh sát với nhóm sinh viên bị tình nghi đi trên một chiếc ô tô ăn trộm. Một trong những sĩ quan cảnh sát liên quan đến vụ nổ súng đã bị giam giữ và điều tra sau khi tổng thống cho rằng có sự “lạm dụng quyền lực” khi mà sinh viên thiệt mạng không mang theo bất kỳ khẩu súng nào. Tuy nhiên, viên cảnh sát đã trốn thoát khỏi nơi giam giữ trước khi bị chuyển giao cho các công tố viên liên bang. Tổng thống Lopez cho rằng, Cảnh sát bang Guerrero đã không bảo vệ đồng nghiệp của họ đúng cách, đồng thời nói rằng: “các quy trình bắt giữ đã không được tuân thủ”.

Mặc dù, Tổng thống Mexico cam kết sẽ điều tra vụ nổ súng tuần trước cũng như số phận của 43 người mất tích nhưng điều đó vẫn khó xoa dịu các cuộc biểu tình bạo lực của sinh viên. Hôm 12-3, sinh viên biểu tình đã đột nhập văn phòng công tố bang ở Chilpancingo, thủ phủ bang Guerrero, kích nổ và đốt cháy 11 xe tuần tra của cảnh sát. Văn phòng công tố cho biết, 4 nhân viên của họ đã bị thương.

Bên cạnh đó, từ chuyện cảnh sát bị buộc tội bỏ trốn đến sự biến mất tạm thời của hai điều tra viên nói trên càng khiến quan hệ giữa Tổng thống López Obrador và gia đình các sinh viên mất tích thêm căng thẳng. Thân nhân các sinh viên mất tích cáo buộc nhà lãnh đạo cao nhất đã không nỗ lực điều tra số phận của con cái họ. Tuần trước, những người biểu tình ủng hộ gia đình các sinh viên mất tích đã cho xe bán tải đâm sập cánh cửa gỗ của Cung điện Quốc gia ở thành phố Mexico, nơi Tổng thống López Obrador sống và làm việc. Những người biểu tình tiến vào cung điện nhưng đã bị nhân viên an ninh kịp thời chặn lại. Ông López Obrador gọi đây là một hành động khiêu khích khi những người biểu tình mang theo búa tạ, súng cao su cực mạnh và đèn hàn.

Guerrero là một trong 6 bang ở Mexico mà Bộ Ngoại giao Mỹ khuyên người Mỹ nên tránh hoàn toàn, với lý do tội phạm và bạo lực. “Các nhóm vũ trang hoạt động độc lập với chính phủ ở nhiều khu vực của Guerrero”, Bộ Ngoại giao Mỹ khuyến cáo. Các băng đảng ma túy ở đây hoành hành đến mức các video đăng trên mạng xã hội trong tuần này cho thấy, thành viên băng đảng đánh đập dã man các lái xe buýt ở Acapulco vì không chịu cảnh giới cho bọn chúng. Trong buổi điều trần trước Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ trong tuần này, ông Avril Haines, Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ, thừa nhận “có những khu vực trên đất nước Mexico thực sự nằm dưới sự kiểm soát của các tập đoàn ma túy”.

Theo AP