Hé lộ 'thế lực' tại Silicon Valley giúp Sam Altman trở lại làm CEO OpenAI

Mới đây, báo Wall Street Journal đã có bài viết sâu về Sam Altman, CEO startup OpenAI, mổ xẻ vụ việc Altman bị sa thải cũng như cho thấy những mối quan hệ “vây cánh” tại Silicon Valley của Sam Altman.

SAM ALTMAN BỊ YÊU CẦU TỪ CHỨC CEO TẠI CẢ 3 CÔNG TY ANH ĐIỀU HÀNH

Theo Wall Street Journal đưa tin, chỉ vài phút sau khi hội đồng quản trị OpenAI sa thải CEO Sam Altman, nói rằng ông không trung thực, Sam đã nhắn tin cho Brian Chesky, tỷ phú điều hành Airbnb. Cuối ngày hôm đó, Chesky trao đổi với Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella, đối tác lớn nhất của OpenAI.

Và ngay cuối tuần, Altman đã tập hợp một số CEO và nhà đầu tư có ảnh hưởng nhất ở Thung lũng Silicon “về phe mình”, bao gồm Vinod Khosla, đồng sáng lập Sun Microsystems và người sáng lập Khosla Ventures, nhà đầu tư mạo hiểm đầu tiên của OpenAI; Ron Conway, nhà đầu tư ban đầu vào Google và Facebook; cùng Nadella. Vài ngày sau, Altman trở lại làm giám đốc điều hành của OpenAI.

Vụ việc Altman bị sa thải và nhanh chóng đảo ngược vận may tại OpenAI dường như là một “công thức” trong sự nghiệp của ông, bắt đầu khi ông bỏ học tại Đại học Stanford vào năm 2005 và nổi tiếng là người có tầm nhìn xa trông rộng ở Thung lũng Silicon. Trong hai thập kỷ qua, Altman đã đánh mất niềm tin của một số nhà lãnh đạo cấp cao trong ba tổ chức mà ông là giám đốc. Ở mỗi thời điểm khủng hoảng, Altman không chỉ phục hồi mà còn leo lên những vai trò quyền lực hơn với sự trợ giúp của mạng lưới các đồng minh hùng mạnh ngày càng mở rộng.

Tại Loopt, startup đầu tiên của Altman, một mạng truyền thông xã hội dựa trên vị trí bắt đầu từ thời đại điện thoại nắp gập, nhóm các nhân viên cấp cao đã hai lần kêu gọi các thành viên hội đồng quản trị sa thải Altman khỏi vị trí CEO vì những gì họ mô tả là hành vi lừa đảo và hỗn loạn. Nhưng hội đồng quản trị, với sự hỗ trợ của các nhà đầu tư đầu tư mạo hiểm Sequoia, đã giữ Altman cho đến khi Loopt được bán vào năm 2012.

Hai năm sau, Altman bất ngờ được chọn làm người đứng đầu Y Combinator, vườn ươm khởi nghiệp đã giúp ra mắt Airbnb và Dropbox. Công việc của Altman với tư cách là chủ tịch vườn ươm đã đưa ông trở thành trung tâm quyền lực ở Thung lũng Silicon.

Năm 2019, Altman lại nhận được yêu cầu từ chức tại Y Combinator sau khi các đối tác cáo buộc ông đã đặt các dự án cá nhân, bao gồm cả OpenAI, lên trên nhiệm vụ chủ tịch của mình.

Mùa thu năm nay, Altman cũng phải đối mặt với cuộc khủng hoảng niềm tin tại OpenAI, công ty mà ông đã định hướng sẽ dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Vào đầu tháng 10, nhà khoa học trưởng của OpenAI đã tiếp cận một số thành viên hội đồng quản trị, đề nghị sa thải Altman, trích dẫn khoảng 20 ví dụ về việc ông tin rằng Altman đã lừa dối các giám đốc điều hành OpenAI trong nhiều năm. Tất cả bắt đầu nhiều tuần đàm phán kín, kết thúc bằng việc Altman bị sa thải bất ngờ vài ngày trước Lễ Tạ ơn.

Những Altman với tư cách là người đàm phán, tuyển dụng nhân sự tài năng đã giúp biến OpenAI thành một doanh nghiệp mà một số nhà đầu tư hiện định giá ở mức 86 tỷ USD. Lòng trung thành mà ông tạo ra thông qua thành công của mình đã huy động được những người ủng hộ cấp cao và truyền cảm hứng cho các nhân viên đe dọa bỏ việc hàng loạt.

Trong sự nghiệp của mình, Altman đã thể hiện kỹ năng xoay chuyển hoàn cảnh có lợi cho mình. Khả năng phục hồi của Altman sẽ được kiểm tra một lần nữa. Hoạt động giám sát quản lý, điều tra nguyên nhân dẫn đến tình trạng hỗn loạn gần đây của công ty, bao gồm cả hiệu quả hoạt động của Altman với tư cách là Giám đốc điều hành và lý do hội đồng quản trị sa thải ông, sẽ được thực hiện trong mấy tháng tới.

BẮT ĐẦU BƯỚC LÊN TRUNG TÂM SÂN KHẤU SILICON VALLEY NĂM 19 TUỔI

Altman là sinh viên năm thứ hai Stanford 19 tuổi đang theo học ngành khoa học máy tính khi anh bước vào ánh đèn sân khấu tại một sự kiện doanh nhân trong khuôn viên trường vào năm 2005. Anh đứng trên sân khấu, giơ một chiếc điện thoại nắp gập và nói rằng anh vừa biết rằng tất cả điện thoại di động sẽ sớm có Định vị Toàn cầu Hệ thống, hiện nay thường được gọi là GPS.

Altman đề nghị bất kỳ ai quan tâm hãy tham gia cùng anh để tìm ra cách tốt nhất kết hợp các công nghệ. Anh và những người đồng sáng lập đã quyết định tạo ra một ứng dụng điện thoại nắp gập cho phép mọi người theo dõi bạn bè của họ trên bản đồ, ứng dụng mà Altman sau này sẽ giới thiệu như một phương pháp chữa trị nỗi cô đơn.

Trong một cuộc thi khởi nghiệp sau đó, Altman đã gây ấn tượng với Patrick Chung, người vừa gia nhập New Enterprise Associates, một công ty đầu tư mạo hiểm và là một trong những giám khảo của sự kiện. NEA hợp tác với Sequoia và đề nghị Altman và nhóm của anh ấy 5 triệu USD để theo đuổi ý tưởng của họ.

Sam Altman phát biểu tại New York năm 2014, khi còn là chủ tịch của Y Combinator. Ảnh: Bloomberg

Altman bỏ học và Loopt ra đời. Nhà đầu tư ban đầu là Y Combinator, một vườn ươm khởi nghiệp được thành lập bởi Paul Graham. Altman nhanh chóng trở thành nhân vật được Graham yêu thích.

Vài năm sau khi thành lập công ty, một số giám đốc điều hành của Loopt đã bày tỏ sự thất vọng với cách quản lý của Altman. Đã có những phàn nàn về việc Altman theo đuổi các dự án phụ, có thời điểm chuyển hướng các kỹ sư sang làm việc trên một ứng dụng hẹn hò dành cho người đồng tính nam, điều mà họ cảm thấy phải trả giá bằng công việc chính của công ty.

Mark Jacobstein, người đồng sáng lập Jimini Health, người từng là giám đốc điều hành của Loopt, cho biết: “Nếu Altman tưởng tượng điều gì đó là sự thật, nó sẽ trở thành sự thật trong đầu anh ấy. Đó là một đặc điểm đặc biệt của những doanh nhân muốn làm những điều siêu tham vọng”.

Trong số những mối quan hệ quan trọng nhất mà Altman thực hiện tại Loopt là với Sequoia, đối tác của ông, Greg McAdoo, từng phục vụ trong hội đồng quản trị của Loopt và lãnh đạo khoản đầu tư của công ty vào Y Combinator khoảng thời gian đó. Altman cũng trở thành người tìm kiếm Sequoia khi còn ở Loopt và giúp công ty thực hiện khoản đầu tư đầu tiên vào công ty thanh toán Stripe - hiện là một trong những công ty khởi nghiệp có giá trị nhất ở Hoa Kỳ.

Việc Graham lựa chọn Altman làm lãnh đạo Y Combinator vào năm 2014 đã khiến nhiều người ở Thung lũng Silicon ngạc nhiên vì Altman chưa bao giờ điều hành một công ty khởi nghiệp thành công. Tuy nhiên, Altman đã đặt ra mục tiêu mở rộng hoạt động của Y Combinator.

Altman đã thực hiện tới 20 lời giới thiệu mỗi ngày, giúp kết nối mọi người trong quỹ đạo của Y Combinator. Anh ấy đã giúp Greg Brockman, cựu giám đốc công nghệ của Stripe, kiếm tiền bằng cách bán cổ phần của mình trong công ty thanh toán thành công cho những người mua bao gồm cả Y Combinator. Brockman đồng sáng lập OpenAI vào năm 2015 và trở thành chủ tịch công ty.

Altman đã biến Y Combinator thành một cường quốc đầu tư. Trong thời gian giữ chức chủ tịch, anh đã thành lập công ty đầu tư mạo hiểm Hydrazine của riêng mình vào năm 2012. Altman cũng mở rộng Y Combinator thông qua một tổ chức phi lợi nhuận do anh thành lập có tên là YC Research, đóng vai trò là vườn ươm cho các dự án của chính Altman, bao gồm cả OpenAI. Kể từ khi thành lập vào năm 2015, YC Research đã hoạt động mà không có sự tham gia của các đối tác lâu năm của công ty, khiến họ lo ngại rằng Altman đang đi quá xa khỏi việc điều hành hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty.

Altman tin rằng OpenAI được chuẩn bị sẵn sàng cho những đột phá về AI, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo tổng hợp - một hệ thống AI có khả năng thực hiện các nhiệm vụ trí tuệ ngang bằng hoặc tốt hơn con người. Altman đã giúp tuyển dụng Ilya Sutskever từ Google cho OpenAI vào năm 2015, điều này đã thu hút nhiều nhà nghiên cứu AI giỏi nhất thế giới.

Vào đầu năm 2018, Altman hầu như không có mặt tại trụ sở chính của Y Combinator ở Mountain View, California, và dành nhiều thời gian hơn cho OpenAI, vào thời điểm đó là một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận nhỏ.

Sam Altman, trái, và nhà khoa học trưởng OpenAI Ilya Sutskever phát biểu tại Tel Aviv vào tháng 6

Lượng thời gian Altman dành cho OpenAI ngày càng tăng đã khiến các đối tác lâu năm tại Y Combinator tức giận, những người bắt đầu mất niềm tin vào anh với tư cách là người lãnh đạo. Lãnh đạo công ty đã yêu cầu anh từ chức và Altman rời chức chủ tịch vào tháng 3 năm 2019.

Trong nhiều năm, ngay cả một số cộng sự thân cận nhất của Altman - bao gồm cả Peter Thiel, người ủng hộ Hydrazine đầu tiên của Altman - cũng không biết hoàn cảnh đằng sau sự ra đi của Altman.

QUÁ TRÌNH PHỤC HỒI CHỨC VỤ CEO CỦA SAM ALTMAN TẠI OPENAI

Tại OpenAI, Altman đã tuyển dụng nhân tài, giám sát những tiến bộ nghiên cứu lớn và nhận được khoản tài trợ 13 tỷ USD từ Microsoft. Sutskever, nhà khoa học trưởng của công ty, đã chỉ đạo những tiến bộ trong mô hình ngôn ngữ lớn giúp hình thành nền tảng công nghệ cho ChatGPT - chatbot AI thành công phi thường. Sequoia là một trong những nhà đầu tư của OpenAI.

Khi công ty phát triển, những lời phàn nàn của ban quản lý về Altman xuất hiện.

Vào đầu mùa thu năm nay, Sutskever, cũng là thành viên hội đồng quản trị, đã rất buồn vì Altman đã bổ nhiệm một nhà nghiên cứu AI khác, Jakub Pachocki, lên làm giám đốc nghiên cứu.

Sutskever nói với các đồng nghiệp trong hội đồng quản trị của mình rằng sự việc này phản ánh xu hướng lâu dài của Altman là khiến các nhân viên chống lại nhau hoặc hứa hẹn các nguồn lực và trách nhiệm cho hai giám đốc điều hành khác nhau cùng một lúc, gây ra xung đột.

Altman cho biết ông điều hành OpenAI theo phong cách “năng động”, đôi khi giao cho mọi người vai trò lãnh đạo tạm thời và sau đó thuê người khác đảm nhận công việc đó. Theo những người quen thuộc với vấn đề này, anh ấy cũng phân bổ lại tài nguyên máy tính giữa các nhóm mà không có nhiều thông báo.

Vào khoảng thời gian Sutskever đưa ra lời phàn nàn của mình, các thành viên hội đồng độc lập đã nghe thấy những lo ngại tương tự từ một số giám đốc điều hành cấp cao của OpenAI. Một số người đã cân nhắc việc rời công ty vì sự lãnh đạo của Altman.

Hội đồng quản trị cũng cảm thấy lo lắng về khả năng Altman sử dụng ảnh hưởng của mình ở Thung lũng Silicon, vì vậy khi các thành viên quyết định sa thải anh, họ đã giữ bí mật cho đến cuối cùng. Họ chỉ đưa ra thông báo vài phút cho Microsoft, đối tác quan trọng nhất của OpenAI. Hội đồng quản trị trong một tuyên bố cho biết Altman đã không “nhất quán thẳng thắn” và đánh mất lòng tin của họ dù không đưa ra chi tiết cụ thể.

Sam Altman, trái, và Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella trong buổi giới thiệu tại một sự kiện ở San Francisco vào tháng trước

Altman rút lui về ngôi nhà rộng gần 1.000 mét vuông của mình, nhìn ra San Francisco trong khu phố Russian Hill của thành phố. Một trong những đồng minh chủ chốt của ông là Chesky. Ngay sau khi Altman bị sa thải, Chesky đã gọi điện video với Altman và Brockman, những người đã bị loại khỏi hội đồng quản trị vào ngày hôm đó và rời công ty để đoàn kết với Altman. Chesky hỏi tại sao chuyện đó lại xảy ra. Altman đưa ra giả thuyết rằng nguyên nhân có thể là do những lời phàn nàn của Toner hoặc Sutskever.

Hài lòng vì đây không phải là vấn đề hình sự, Chesky gọi điện cho Nadella, Giám đốc điều hành Microsoft.

Một nhóm nhỏ các nhà môi giới quyền lực ở Thung lũng Silicon, bao gồm Chesky và Conway, đã tư vấn cho Altman và làm việc qua điện thoại, cố gắng thương lượng với hội đồng quản trị.

Hội đồng quản trị đã bổ nhiệm Emmett Shear, một người ngoài OpenAI, làm Giám đốc điều hành tạm thời, khiến hầu hết nhân viên của công ty đe dọa từ chức. Trong một vận may may mắn khác dành cho Altman, Shear là đồng minh và là cố vấn của Chesky.

Cùng nhau, Chesky và Shear đã giúp dọn đường cho sự trở lại của Altman.

Thanh Minh