Hải Phòng: Độc đáo lễ hội 'thề không tham nhũng'

Sáng 23/2 (14 tháng Giêng năm Giáp Thìn 2024), tại Cụm di tích đền - chùa Hòa Liễu trên địa bàn Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, diễn ra Lễ hội Minh Thề - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Nghi lễ quan trọng nhất của lễ hội thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân địa phương, du khách là các vị chức sắc, bô lão trong làng cùng uống rượu hòa tiết gà trống “thề không tham nhũng”.

Tại Lễ hội Minh Thề đầu Xuân Giáp Thìn 2024, các nghi lễ được tiến hành trang trọng theo truyền thống. Sau các nghi lễ: Đọc chúc văn, Dâng hương, Dâng rượu, Dâng nước và Lễ Tế thần, các bô lão, chức sắc, dân làng quần áo chỉnh tề tập trung quanh sân đền Hòa Liễu theo thứ bậc.

Đại diện Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, đọc Hịch Minh Thề (Ảnh: Thái Phan).

Đại diện Làng văn hóa Hòa Liễu đọc Hịch Minh Thề, có đoạn: Lấy của công làm vào việc công thì được các thần linh ủng hộ. Nhược bằng nếu có lòng tham, lấy của công về làm của tư, nguyện cầu các vị thần linh đả tử. Trên từ cụ già, dưới đến tuổi 18 ở dân thôn, trong làng vườn tược buồng cau, trái chuối, ngài đồng lúa mạ, hoa màu, mọi người đều công minh, chính trực, không tham lam vơ vét. Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử...

Chủ tế dùng động tác “chỉ trời vạch đất” theo vòng tròn lớn bằng con dao bầu có đường kính khoảng 2 m ở giữa sân đền gọi là Đài thề. Sau đó, các vị chức dịch, bô lão trong làng làm lễ thắp hương khấn vái trời đất, các thần.

Tiếp đó là nghi lễ lấy và hòa huyết gà vào rượu. Ông Trương Công Lậm - Trưởng Làng và ông Phạm Văn Yến - Phó trưởng Làng văn hóa Hòa Liễu đứng trong vòng tròn tại Đài thề uống rượu thề không tham nhũng. Sau đó, đại diện dân làng Hòa Liễu chuyền tay nhau uống rượu thề.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ông Phạm Văn Tài - Chủ tịch UBND xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, thông tin, theo các tài liệu và câu chuyện được lưu truyền trong vùng, Lễ hội Minh thề có từ khoảng giữa thế kỷ XVI.

Khi đó, vợ của Thái Thượng hoàng Mạc Đăng Dung là Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn đến ấp Lan Niểu (nay là thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng) đã tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích, quan lại triều Mạc đóng góp để tu tạo lại ngôi chùa cổ.

Ông Phạm Văn Tài - Chủ tịch UBND xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, đánh trống khai hội Minh Thề (Ảnh: Thái Phan).

Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn đã xuất tiền mua 25 mẫu 8 sào 2 thước cúng dâng Tam Bảo và nhiều người theo gương bà cũng mua ruộng, cúng chùa giúp diện tích tăng lên đến 47 mẫu 5 sào.

Số ruộng này làng gọi là Thánh điền. Trong đó, một phần diện tích dành cho nhà chùa cấy, một phần dùng vào việc tuần tiết lễ hội, còn lại để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc và cho cấy đấu thầu lấy thóc lập quỹ nghĩa thương phòng khi đói khó cấp đỡ cho người nghèo, cố nhân, quả phụ.

Cũng chính từ đây, Thái hoàng Thái hậu đã cùng với chức sắc, dân làng lập ra hịch văn hội Minh Thề lấy việc công làm trọng, làm quan và chức sắc không tham nhũng, người dân không tham lam lấy của người khác.

Để gìn giữ lễ hội truyền thống độc đáo và ghi nhớ công đức của Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, hằng năm, người dân làng Hòa Liễu tổ chức Lễ hội Minh Thề. Lễ hội diễn ra trong 3 ngày đầu Xuân, từ ngày 14 đến ngày 16 tháng Giêng.

Sau thời gian gián đoạn, đến năm 1993, khi Cụm di tích đền - chùa Hòa Liễu được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia, Lễ hội Minh Thề cũng được khôi phục. Đến năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Lễ hội Minh Thề là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Một số hình ảnh tại Lễ hội Minh Thề với nghi lễ độc đáo “thề không tham nhũng” ở Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng:

Ông Trương Công Lậm - Trưởng Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, thực hiện nghi lễ Thiên linh chích địa ("chỉ trời vạch đất") tại Lễ hội Minh Thề (Ảnh: Thái Phan).

Sau nghi lễ "chỉ trời vạch đất", con dao được cắm giữa vòng tròn trên Đài tế tại Lễ hội Minh Thề (Ảnh: Thái Phan).

Nghi lễ rước gà trống để lấy huyết tại Lễ hội Minh Thề ở Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Thái Phan).

Nghi lễ lấy huyết gà trống tại Lễ hội Minh Thề ở thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Thái Phan).

Ông Trương Công Lậm - Trưởng Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng đón bát rượu pha huyết gà "thề không tham nhũng" (Ảnh: Thái Phan).

Ông Phạm Văn Yến - Phó trưởng Làng văn hóa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, uống bát rượu pha huyết gà trống "thề không tham nhũng" (Ảnh: Thái Phan).

Ngô Quang Thái