Hà Nội: 6 năm vận hành, buýt nhanh vẫn chưa thể nhanh

Ì ạch trong làn đường riêng

Vào lúc 7h35 ngày 13/3, trực tiếp đi trên chiếc xe buýt nhanh BKS 29B - 150.58 từ Bến xe Yên Nghĩa, PV Báo Giao thông ghi nhận, bất chấp hệ thống biển báo “làn đường dành riêng BRT”, rất nhiều phương tiện, đa phần là xe máy, xe tự chế cố tình lưu thông vào đây.

Thực trạng này khiến cho hành trình di chuyển của chiếc xe buýt nhanh bị chậm lại, nhất là khi qua các khu vực có lưu lượng tham gia giao thông lớn như: Văn Phú, Vạn Phúc, Vạn Phúc 1, Vạn Phúc 2, Mỗ Lao, Trung Văn, Lương Thế Vinh, Nguyễn Tuân, Hoàng Đạo Thúy, Giảng Võ.

Buýt nhanh BRT bị các phương tiện bủa vây trong giờ cao điểm. Ảnh: Tạ Hải

Điển hình, chỉ cách nhà chờ Vạn Phúc khoảng 30m nhưng lái xe phải mất tới hàng chục phút để tiếp cận, do phía trước quá đông phương tiện lấn làn.

Anh Nguyễn Văn Đạt, lái xe tuyến buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa chia sẻ: “Đường được bố trí dành riêng, nhưng quá trình di chuyển phải đi chung với rất nhiều phương tiện dẫn đến tốc độ của tuyến bị ảnh hưởng. Nhiều năm vận hành, cánh lái xe BTR chúng tôi đã quen và phải chấp nhận”.

Theo Trung tâm Quản lý vận tải hành khách công cộng Hà Nội, hàng ngày có rất nhiều phương tiện vi phạm quy định, đi vào làn BRT. Số liệu trích xuất từ camera đặt trên đường Quang Trung, bình quân trong 1 giờ có hơn 300 phương tiện chạy vào làn BRT, trong đó xe máy chiếm hơn 85%, xe ô tô con chiếm hơn 10%.

Trên đường Tố Hữu, bình quân có hơn 700 phương tiện chạy vào làn BRT, trong đó xe máy chiếm gần 90%, hạn chế rất nhiều đến chất lượng vận hành của xe BRT và tiềm tàng rủi ro về TNGT.

Không chỉ bị phương tiện khác chiếm đường, nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, tốc độ và thời gian vận hành của tuyến còn là do đường dành riêng cho xe buýt chưa có hệ thống đèn tín hiệu ưu tiên qua nút.

Tổ chức giao thông tiếp cận cho hành khách tới các nhà chờ cũng chưa hoàn chỉnh. Trên tuyến chỉ có 10/23 nhà chờ có cầu đi bộ sang đường, khoảng cách từ vỉa hè qua cầu đi bộ đến nhà chờ còn xa, chưa thuận tiện cho người cao tuổi, người khuyết tật; còn thiếu vạch kẻ và đèn tín hiệu cho người đi bộ sang đường và nhà vệ sinh tại các phòng chờ.

Theo công bố của đơn vị khai thác từ ngày đầu vận hành, các xe buýt nhanh BRT di chuyển với tốc độ 19,6 km/h và mất khoảng 45 phút cho hành trình từ Yên Nghĩa đến Kim Mã và ngược lại, nhanh hơn khoảng 5 - 10 phút so với buýt thường. Tuy nhiên, quá trình di chuyển của PV trên tuyến buýt này giờ cao điểm mất tới 59 phút, thấp điểm 51 phút.

Những yếu tố trên phần nào khiến cho người dân chưa mặn mà khi di chuyển bằng buýt nhanh BRT.

Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng Hà Nội cho hay, nếu như doanh thu năm 2018 đạt hơn 27 tỷ đồng thì đến năm 2019 giảm còn gần 25 tỷ đồng.

Đến năm 2020 doanh thu chỉ còn hơn 15 tỷ đồng. Năm 2021, doanh thu giảm sâu chỉ còn gần 8 tỷ đồng.

Hoàn thiện hạ tầng, tăng xử phạt

Khẳng định buýt nhanh BRT chưa đáp ứng được yêu cầu, TS. Đinh Thị Thanh Bình, Giảng viên Trường Đại học GTVT cho rằng, trong giai đoạn này, khi chưa phát triển được các trục chính, thành phố cần phải có giải pháp khai thác phù hợp và linh hoạt với điều kiện giao thông trong từng thời kỳ: “Ví dụ cho xe khác đi vào làn BRT; đầu tư hệ thống vé. Hơn nữa, chúng ta cũng cần phải xem xét buýt BRT hoạt động ở những tuyến đường nào và trong điều kiện giao thông đang đạt được ở mức nào

Cần phải có sự nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, triển khai một cách đồng bộ, đánh giá chi tiết về điều kiện hiện tại, hiện trạng, cơ sở hạ tầng và tổ chức giao thông trên toàn mạng lưới… từ đó đưa ra phương án phù hợp, đảm bảo tính kết nối. Có như vậy, buýt nhanh mới thực sự nhanh, mang lại hiệu quả”.

Nói về các giải pháp, ông Thái Hồ Phương, Phó giám đốc Trung tâm Quản lý vận tải hành khách công cộng Hà Nội cho rằng, lực lượng chức năng cần tăng cường hơn nữa việc kiểm tra và xử lý vi phạm trên làn BRT, hạn chế tình trạng các phương tiện cá nhân đi vào.

Để thu hút hành khách, ông Phương cho biết, đơn vị sẽ rà soát, hợp lý hóa mạng lưới các tuyến buýt để tăng cường kết nối với tuyến buýt nhanh BRT. Đồng thời, tăng các tiện ích trên xe như wifi miễn phí, hệ thống thông tin cho khành khách.

Bên cạnh đó, sẽ bán vé tháng trên toàn bộ hệ thống nhà chờ và áp dụng phương thức mua vé không dùng tiền mặt thông qua mã QR-CODE trên tuyến BRT01.

Các điểm trông giữ xe đạp, xe máy tại khu vực lân cận các nhà chờ của tuyến BRT cũng sẽ được bố trí, tạo thuận lợi cho hành khách gửi xe cá nhân; lắp đặt đèn tín hiệu ưu tiên cho hành khách sang đường tiếp cận nhà chờ.

Theo quy định tại Nghị định 123/2021 của Chính phủ xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực đường bộ - đường sắt, các phương tiện lưu thông vào làn dành riêng cho xe buýt nhanh BRT sẽ bị phạt tiền từ 4 - 6 triệu đồng, tước bằng từ 1 - 4 tháng đối với người điều khiển ô tô; phạt từ 400 - 600 nghìn đồng đối với người điều khiến xe máy vi phạm.

Lê Tươi