Giorgio Napolitano, cựu Tổng thống Ý đầu tiên từ Đảng Cộng sản, qua đời ở tuổi 98

Một tuyên bố được đưa ra vào tối thứ Sáu bởi Dinh Tổng thống Ý đã xác nhận tin tức về sự qua đời của ông Napolitano, người trước đó đã phải điều trị trong bệnh viện ở Rome trong nhiều tuần vì bệnh nặng và tuổi già.

Cựu Tổng thống Ý Giorgio Napolitano. Ảnh: AP

Tổng thống đương nhiệm Sergio Mattarella đã ca ngợi người tiền nhiệm của mình là nguyên thủ quốc gia, nói rằng cuộc đời của ông Napolitano “đã phản ánh một phần lớn lịch sử của Ý trong nửa sau thế kỷ 20”. Thủ tướng Giorgia Meloni cũng đã bày tỏ lời chia buồn nhân danh chính quyền của bà.

Là một thành viên nổi bật của Đảng Cộng sản lớn nhất ở phương Tây, ông Napolitano đã tìm cách đối thoại với những người theo đường lối khác ở Ý và châu Âu để chấm dứt sự cô lập trong đảng của mình, và là người sớm ủng hộ Ý hội nhập Liên minh châu Âu.

Trong bức điện chia buồn gửi tới Clio, góa phụ của ông Napolitano, Giáo hoàng Francis cho biết cố Tổng thống “đã thể hiện những tài năng trí tuệ tuyệt vời và niềm đam mê chân thành đối với đời sống chính trị Ý cũng như sự quan tâm sâu sắc đến số phận của các quốc gia”.

Giáo hoàng Francis lưu ý rằng ngài từng có cuộc gặp riêng với ông Napolitano, “trong thời gian đó tôi đánh giá cao tính nhân văn và tầm nhìn xa của ngài trong... những lựa chọn quan trọng, đặc biệt là trong những thời điểm nhạy cảm đối với cuộc sống của đất nước”.

Sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, ông Napolitano là một trong những người ủng hộ cho con đường cải cách của đảng mình, với nhiều thay đổi quan trọng.

Giống như nhiều chính trị gia khác cùng thế hệ với mình, ông Napolitano đã chiến đấu chống lại Phát xít Ý và quân chiếm đóng của Đức Quốc xã trong Thế chiến thứ hai. Khi chiến tranh kết thúc, ông gia nhập Đảng Cộng sản và vào năm 1953, ông được bầu vào Quốc hội Ý.

Trong sự nghiệp lâu dài của mình, ông Napolitano cũng từng là Chủ tịch Hạ viện của Quốc hội Ý và là nhà lập pháp trong Nghị viện châu Âu trong 5 năm. Năm 2005, người tiền nhiệm của ông, Carlo Azeglio Ciampi, đã phong cho ông một trong những vinh dự lớn nhất của nước Ý, khiến ông trở thành thượng nghị sĩ trọn đời.

Một năm sau, Quốc hội Ý bầu ông làm Tổng thống, qua đó trở thành đảng viên hoặc cựu đảng viên Đảng Cộng sản đầu tiên - và cho đến nay là người duy nhất - giữ chức nguyên thủ quốc gia của Ý.

Những người ngưỡng mộ ca ngợi thái độ cân bằng và phong thái lịch thiệp của ông Napolitano. Đôi khi ông được mệnh danh là “Vua Giorgio”.

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ 7 năm đầu tiên, bất chấp những tranh cãi, ông tiếp tục được bầu vào nhiệm kỳ thứ hai - với điều kiện là ông sẽ không phục vụ hết nhiệm kỳ do tuổi đã cao. Lúc đó ông đã 80.

Ông Napolitano từ chức vào tháng 1 năm 2015, được kế nhiệm bởi chính Tổng thống hiện tại Mattarella. Bên cạnh người vợ mà ông kết hôn vào năm 1959, ông Napolitano còn có hai con trai, Giovanni và Giulio.

Hoàng Anh (theo AP, Reuters, DPA)