Duterte muốn 'giải phóng Philippines khỏi xiềng xích Mỹ'

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte - Ảnh: Reuters.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte muốn giải phóng nước này khỏi “sự phụ thuộc xiềng xích” vào Mỹ, quốc gia không thể đảm bảo sẽ giúp đỡ khi chủ quyền của Philippines bị đe dọa - hãng tin Reuters dẫn lời Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay phát biểu ngày 6/10.

Hãng tin Reuters cho biết, phát biểu này của ông Yasay được xem là thể hiện sự đồng thuận mạnh mẽ nhất từ trước đến nay của một quan chức cấp cao Philippines với lập trường bài Mỹ của ông Duterte.

Ông Yasay nói Tổng thống Duterte “buộc phải” đưa chính sách đối ngoại của Mỹ trở nên độc lập và không phụ thuộc vào các yêu cầu và lợi ích của Mỹ.

“Đưa Philippines thoát khỏi sự phụ thuộc xiềng xích này, giải quyết hiệu quả các mối đe dọa an ninh cả trong và ngoài nước đã trở thành vấn đề cấp bách nhằm chấm dứt sự phụ thuộc của đất nước chúng tôi vào những lợi ích của Mỹ”, ông Yasay nói trong một bài viết trên mạng xã hội Facebook.

Ngoại trưởng Philippines đưa ra phát biểu này sau một thời gian ông Duterte liên tục có những tuyên bố thể hiện sự “xa lánh” Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Manila. Trong vòng hơn một tuần trở lại đây, ông Duterte tuyên bố sẽ chấm dứt tập trận chung Philippines-Mỹ, dọa “xét lại” một thỏa thuận quốc phòng với Mỹ, và cảnh báo sẽ đến lúc “chia tay” Mỹ.

Hôm thứ Hai tuần này, ông Duterte nói Tổng thống Mỹ Barack Obama nên “xuống địa ngục” - sự lăng mạ mới nhất mà nhà lãnh đạo Philippines nhằm vào ông chủ Nhà Trắng nhằm “phản pháo” những chỉ trích của Mỹ nhằm vào cuộc chiến chống ma túy đẫm máu do ông Duterte khởi xướng.

Ngày thứ Năm, Duterte nói Mỹ và Liên minh Châu Âu (EU) nên dừng viện trợ cho Philippines nếu cảm thấy không hài lòng với chiến dịch chống ma túy của nước này.

Ông Yasay nói Philippines sẽ mãi biết ơn Mỹ về “vô số những điều quan trọng” mà Mỹ đã dành cho Manila trong liên minh đã kéo dài mấy thập kỷ giữa hai nước, nhưng ông cũng nói quân đội Philippines vẫn yếu kém và chưa phát triển.

Ông nói trên biển Đông, Mỹ không thể đảm bảo giúp Philippines bảo vệ chủ quyền như quy định trong hiệp ước năm 1951 giữa hai quốc gia.

“Lực lượng quốc phòng của chúng tôi nhìn chung vẫn chưa đủ khả năng xử lý các mối nguy an ninh mà chúng tôi đối mặt từ kẻ thù tiềm năng, chứ đừng nói đến ảnh hưởng của các mối nguy đó đối với sự phát triển của chúng tôi”, ông Yasay phát biểu.

“Tệ hơn, đồng minh duy nhất của chúng tôi không thể đảm bảo rằng để chứng tỏ lập trường cứng rắn đối với việc thực thi các quyền chủ quyền của chúng tôi theo luật pháp quốc tế, họ sẽ ngay lập tức bảo vệ chúng tôi theo hiệp ước và các thỏa thuận quân sự đã có giữa hai bên”.

Lập trường mà ông Yasay đưa ra trái ngược hẳn với những gì mà Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana nói hôm thứ Tư rằng giới truyền thông có thể hiểu sai về những gì mà Duterte nói về tập trận chung Philippines-Mỹ. Theo ông Lorenzana, Duterte chỉ nói hoạt động tập trận chung này không mang lại lợi ích cho Philippines, chứ ông không có ý định chấm dứt tập trận chung với Mỹ.

Ngoại trưởng Philippines cũng nói kể từ khi Philippines giành độc lập khỏi Mỹ cách đây 70 năm, chưa khi nào Mỹ cho phép “người em da vàng” trở nên tự do thực sự.

Ông nói Philippines sẽ tăng cường quan hệ với Trung Quốc, và sẽ chú ý những bài học đã học được từ việc quá thân với Mỹ. “Những sai lầm trước đây của chúng tôi trong việc thắt chặt quan hệ với ‘ông anh da trắng’ sẽ trở thành bài học”, ông nói.

Bà Molly Koscina, một phát ngôn viên đại sứ quan Mỹ tại Philippines nói bài viết của ông Yasay đi ngược lại mối quan hệ gần gũi giữa người dân hai nước.

“Chúng tôi đã xem bài viết đó… Thực lòng mà nói, bài viết đi ngược lại mối quan hệ thân tình hiện nay giữa người dân Philippines và người dân Mỹ”, bà Koscina nói với báo giới.

An Huy