Khi mía đạt độ ngọt sắc, người dân chặt về để làm đường phên.
Mía sau khi róc sạch, cho vào máy ép để lấy nước mía và tận dụng bã mía khô để đun bếp nấu đường.
Nước mía được cho vào chảo gang lớn, đun trên bếp từ 4 - 5 tiếng đồng hồ.
Một dụng cụ không thể thiếu trong quy trình nấu đường truyền thống, được làm bằng mây tre đan.
Hơi mía bốc lên từ các chảo nấu đường lan tỏa mùi thơm khắp làng.
Quy trình làm thủ công truyền thống nên có sự tham gia của những người có kinh nghiệm, liên tục kiểm tra độ kết dính của mật mía.
Thường xuyên vớt bọt, lọc qua nhiều lần để loại bỏ cặn bã.
Mật mía cô đặc có màu vàng óng đẹp mắt.
Đổ đường vào khuôn, đảo đều và nhanh tay để tăng độ kết dính và làm cho đường phên có màu vàng đều.
Sau khoảng 4 tiếng khi mật mía cô đặc nguội, tạo thành một khối đường lớn, cắt đều để thành tấm đường thành phẩm.
Đường phên Bó Tờ không có phẩm màu và chất bảo quản nên đảm bảo an toàn đối với sức khỏe; được sử dụng làm nguyên liệu chế biến các loại bánh, kẹo đặc sản địa phương như: Khẩu sli, bánh khảo, chè lam, bánh cười, kẹo lạc…
Năm 2019, làng nghề đường phên Bó Tờ chính thức được công nhận là làng nghề truyền thống. Sản phẩm đường phên Bó Tờ đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh từ năm 2020. Được du khách và các cơ sở chế biến các tỉnh tin dùng, đặt hàng.
Thanh Loan