Đừng để hàn xì trở thành thảm hoạ chết người

Vụ hoả hoạn làm 8 người chết do thợ hàn làm bắn tia lửa điện vào trần gác xép ở xưởng bánh kẹo trên địa bàn TP.Hà Nội vào sáng 29-7 đã tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng này. Trong khi đó, tại TP.HCM trong 7 tháng của năm 2017 đã có 14 vụ cháy mà nguyên nhân cũng do hàn cắt kim loại.

Khi hàn xì trở thành thảm hoạ

Lúc 10 giờ 30 phút sáng ngày 29-7, tại xưởng sản xuất bánh kẹo socola trên địa bàn thôn Thượng, xã Đức Thượng, huyện Hoài Đức, TP.Hà Nội đã xảy ra một vụ hoả hoạn đặc biệt nghiêm trọng làm 8 người chết, 2 người bị thương. Toàn bộ tài sản bên trong nhà xưởng bị cháy hoàn toàn. Nguyên nhân của vụ cháy được xác định là do xưởng đang sửa chữa, thợ hàn xì làm bắn tia lửa điện vào trần gác xép, được ghép bằng xốp và gây cháy.

Hiện trường vụ hoả hoạn nghiêm trọng làm 8 người thiệt mạng ở TP.Hà Nội vào ngày 29-7- Ảnh: Đoàn Tuấn.

Vụ việc trên gợi nhớ về vụ hoả hoạn xảy ra vào trưa ngày 1-11-2016 tại toà nhà karaoke số 68 đường Trần Thái Tông (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội) đã khiến 13 người tử vong. Theo kết quả điều tra ban đầu về nguyên nhân vụ cháy là do thợ hàn được thuê trong lúc cắt bản lề cửa thì lửa và vảy hàn chảy xuống nền nhà, bắn lên vách gây cháy. Người thợ hàn này cũng không có bằng cấp, chứng nhận hành nghề.

Trong khi đó, vừa qua tại TP.HCM trong các ngày 22 và 27-7 đã xảy ra 2 vụ hoả hoạn mà nguyên nhân cũng do hoạt động hàn xì thiếu an toàn. Cụ thể, vào lúc 9h31 ngày 22-7, Phòng Cảnh sát PCCC quận 9 nhận được tin báo cháy tại địa chỉ số 32/14 đường số 9, phường Linh Xuân, quận Thủ Đức.

Khi đến nơi, lực lượng xác định nơi xảy ra cháy tại khu vực nhà xưởng chi nhánh công ty TNHH Đũa Tre Huy Vũ và tiến hành đồng bộ các biện pháp dập lửa. Đám cháy được dập tắt vào lúc 10 giờ 26 phút cùng ngày. Nguyên nhân gây cháy theo lời khai của chủ cơ sở là do thợ hàn sửa chữa vô ý làm rơi vảy hàn xuống bao mùn cưa gây cháy. Rất may mắn sự việc không gây thương vong về người.

Đám cháy ở cửa hàng sửa chữa điện lạnh tại đường Lê Văn lương, phường Tân Quy, Quận 7, TP.HCM ngày 27-7 được lực lượng Cảnh sát PCCC quận 7 dập tắt kịp thời. Ảnh: Cảnh sát PCCC TP.HCM.

5 ngày sau đó vào khoảng lúc 11h 8 phút ngày 27-7 Cảnh sát PCCC quận 7 nhận được tin báo người dân phát hiện khói kèm theo nhiều tiếng nổ lớn phát ra từ một cửa hàng sửa chữa điện lạnh tại địa chỉ 375, đường Lê Văn lương, phường Tân Quy, Quận 7. Nhận được tin báo, Cảnh sát PCCC quận 7 đã nhanh chóng điều động lực lượng và phương tiện đến hiện trường vụ cháy. Sau 25 phút chữa cháy, đám cháy lớn được dập tắt hoàn toàn.

Vụ cháy không gây thương vong về người, tuy nhiên đã thiêu rụi khoảng 45 m2 cửa hàng sửa chữa điện lạnh và một phần diện tích của 2 cửa hàng kế bên. Nguyên nhân đang được điều tra làm rõ, theo thông tin ban đầu của vụ cháy được xác định là do một người đàn ông bất cẩn trong lúc hàn xì ở trước cửa hàng điện lạnh khiến lửa bắt vào vật dụng dễ cháy, gây cháy lan.

Hàn xì nguy hiểm do đâu?

Chia sẻ thông tin với PV, Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng tham mưu Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) TP.HCM cho biết, người ta có thể làm cháy khí axetylen, khí đốt hóa lỏng được nạp sẵn trong các bình chứa cùng với bình chứa oxy rồi làm cháy để làm ngọn lửa hàn, muốn sử dụng chỉ cần có thêm mỏ hàn.

“Khi hàn hoặc cắt kim loại, nhiệt độ ở tâm ngọn lửa có thể đạt đến 3000 độ C, nhiệt độ mối hàn cũng đạt khoảng 1700 – 1800 độ C. Quá trình hàn cắt kim loại sẽ làm phát sinh các hạt kim loại nóng cháy li ti có nhiệt độ lên đến hơn 1000 độ C bắn tung toé ra môi trường xung quanh. Do đó, khi các hạt kim loại này tiếp xúc với các vật liệu dễ bắt lửa như vải, giấy, trần nhà bằng mút, vách gỗ sẽ dễ bén lửa và gây cháy hoặc cháy âm ỉ rất nguy hiểm” – Đại tá Nguyễn Quang Nhật phân tích.

Hoạt động hàn xì sẽ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu không đảm bảo an toàn. (Ảnh minh hoạ)

Trong khi đó, phần lớn cơ sở hàn cắt kim loại hiện nay ở quy mô nhỏ, lẻ và vừa. Thợ hàn chủ yếu là tự truyền nghề cho nhau và không có kỹ năng phòng cháy chữa cháy cũng không ý thức được đặc tính nguy hiểm cháy nổ của hàn cắt kim loại, không có biện pháp phòng ngừa sự cố.

Ở các cơ sở hàn cắt kim loại việc huấn luyện kiến thức phòng cháy chữa cháy còn hạn chế và ít được quan tâm. Ngoài ra, trong quá trình hàn cắt, nhiều nơi đã buông lỏng không cử người trông coi hoặc chỉ ít người trông coi; không có biện pháp cách ly các vật liệu và hàng hóa dễ cháy ra khỏi khu vực hàn cắt. Đây là những nguyên nhân cơ bản gây ra hoả hoạn liên quan đến hoạt động hàn cắt kim loại.

TP.HCM: 22 vụ cháy do hàn xì trong gần 3 năm

Vẫn theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng tham mưu Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy TP.HCM, tính từ ngày 1-1-2015 đến 30-7-2017, trên địa bàn thành phố có 22 vụ cháy do hàn cắt kim loại. Cụ thể, năm 2015 (2 vụ), năm 2016 (6 vụ) và từ đầu năm đến ngày 30-7-2017 có 14 vụ cháy do hàn cắt kim loại. 22 vụ cháy này không gây thương vong về nhân mạng, trong khi đó, giá trị tài sản bị thiệt hại ước tính khoảng 40 triệu đồng.

“Riêng vụ cháy ngày 27-5-2016 tại Công ty TNHH Nệm Vạn Thành tại huyện Củ Chi TP.HCM. Đây là vụ cháy lớn, thiệt hại nghiêm trọng lên đến 85 tỷ đồng. Về nguyên nhân vụ cháy hiện nay cơ quan công an thành phố đang tiếp tục điều tra. Nhưng có khả năng là do hoạt động hàn cắt kim loại thiếu an toàn gây ra” - Đại tá Nguyễn Quang Nhật thông tin thêm.

Hiện nay trên toàn quốc có rất nhiều vụ cháy lớn thiệt hại nghiêm trọng về người và của. Riêng ở TP.HCM được UBND TP rất quan tâm chỉ đạo cho Cảnh sát PCCC TP.HCM đã có Kế hoạch để kiểm tra toàn bộ điều kiện an toàn PCCC trong quá trình hàn cắt kim loại trên địa bàn thành phố. Đó là Kế hoạch số 250KH-PCCC-Phòng 2 ngày 13-7-2016 về tăng cường các biện pháp bảo đảm điều kiện an toàn về PCCC trong quá trình hàn cắt kim loại trên địa bàn TP.HCM. Đối tượng kiểm tra tập trung vào các cơ sở, đơn vị hoạt động trong lĩnh vực hàn cắt kim loại; các công trình thi công trong xây dựng; cơ quan tổ chức hộ gia đình đang diễn ra hoạt động hàn cắt.

Theo đó, qua công tác kiểm tra của Đoàn liên ngành giữa Cảnh sát PCCC với Sở Lao động - Thương binh & Xã hội (LĐ-TB&XH) TP phối hợp với các Sở liên quan như Sở Thông tin & Truyền thông TP và đặc biệt với UBND các quận huyện cùng Tổng Công ty Điện lực TP đã kiểm tra 5 cơ sở hoạt động hàn cắt kim loại (trong đó có 4 đơn vị đang hoạt động thi công xây dựng; 1 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực đóng tàu).

Qua kiểm tra, 5 cơ sở này vẫn tồn tại sơ hở thiếu sót như, công nhân hàn cắt kim loại chưa qua lớp tập huấn về PCCC; dây dẫn điện phục vụ hệ thống chiếu sáng và thiết bị tiêu thụ điện khác không đảm bảo an toàn; không phân công người có trách nhiệm giám sát an toàn khi hàn cắt.

Về kết quả kiểm tra chuyên đề, Đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết, đã kiểm tra 800 lượt cơ sở hàn cắt kim loại. Trong đó, qua quá trình đã phát hiện vi phạm hành chính 127 lỗi với tổng số tiền phạt là 86,5 triệu đồng.

Cụ thể, các lỗi thường gặp là: vi phạm trong công tác huấn luyện về nghiệp vụ PCCC cho công nhân hàn là 20/127 lỗi (chiếm 15,75% số vụ vi phạm); vi phạm về khoảng cánh PCCC về giải pháp ngăn cháy cũng có 20/127 lỗi (chiếm 17,25% số vụ vi phạm); vi phạm trong sử dụng điện có 17/127 lỗi (chiếm 13,38% lỗi vi phạm); vi phạm về phương tiện PCCC cũng có 17/127 lỗi (cũng chiếm 13,38% lỗi vi phạm).

Song song với hoạt động kiểm tra xử lý, lực lượng Cảnh sát PCCC cũng đã hướng dẫn 3.396 lượt cơ sở thực hiện các biện pháp về an toàn PCCC.

Để thực hiện tốt PCCC trong thời gian tới cũng như không để cho tình hình cháy do hoạt động hàn cắt kim loại xảy ra, Đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết, Cảnh sát PCCC TP.HCM sẽ tiếp tục tổ chức công tác triển khai thực hiện kế hoạch về biện pháp xử lý các cơ sở nguy cơ cháy nổ xen cài trong khu dân cư. Đặc biệt chú trọng loại hình hàn cắt trong khu dân cư có nguy cơ cháy nổ cao. Nếu vi phạm các qui định về phòng chống cháy nổ và dễ gây cháy thì phải di dời ra khỏi khu dân cư. Cảnh sát PCCC sẽ thường xuyên duy trì công tác điều tra cơ bản các cơ sở hàn cắt có nguy cơ cháy nổ để phân loại quản lý hồ sơ.

“Bên cạnh đó, Cảnh sát PCCC TP.HCM sẽ chủ động phối hợp với các cơ quan báo đài tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật về PCCC và các quy định về các cơ sở hàn cắt kim loại. Vận động người dân phản ánh vi phạm của các cơ sở PCCC qua đường dây nóng của Cảnh sát PCCC TP.HCM (028.39200996). Tăng cường công tác kiểm tra, phúc tra đối với các cơ sở hàn cắt kim loại, kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm PCCC và kiên quyết xử lý đình chỉ các cơ sở không đảm bảo an toàn về PCCC” – Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng tham mưu Cảnh sát PCCC TP.HCM nhấn mạnh.

Một số lưu ý an toàn trong quá trình hàn cắt kim loại

- Trong quá trình hàn cắt kim loại phải tổ chức che chắn bằng các vật liệu không cháy hoặc di chuyển các vật liệu dễ cháy ra khỏi khu vực hàn cắt (tối thiểu 10 m). Không để vảy hàn có nhiệt độ cao tiếp xúc với các vật liệu dễ cháy, phải có biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy và phương án xử lý cháy, nổ.

- Trong quá trình hàn cắt kim loại phải cử người trông coi. Phải có người có mặt thường xuyên trong suốt quá trình hàn cắt, ít nhất có mặt sau 30 phút, đồng thời kiểm tra thật kỹ trước khi kết thúc việc hàn cắt.

- Chỉ sử dụng các dụng cụ hàn cắt đảm bảo an toàn như các chai khí trong thời hạn kiểm định, dây dẫn khí đảm bảo kín, đường ống dẫn khí phải được bảo vệ tránh tia lửa hàn, xỉ hàn và dầu mỡ, không đặt các chai khí gần nguồn nhiệt, hệ thống điện…

- Trang bị các phương tiện phòng cháy chữa cháy cần thiết như bình chữa cháy tại khu vực tiến hành hàn cắt để có thể xử lý kịp thời khi có sự cố cháy nổ.

- Thợ hàn phải được tập huấn về nghiệp vụ PCCC, nắm vững đặc điểm nguy hiểm cháy nổ trong hàn cắt kim loại, biết sử dụng thành thạo các loại phương tiện phòng cháy chữa cháy tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh.

- Áp dụng các phương pháp hàn cắt tiên tiến, sử dụng thợ hàn có tay nghề đã qua đào tạo về công tác an toàn trong quá trình hàn cắt.

***Đối với thợ hàn phải thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy sau:

- Chuẩn bị đầy đủ trang bị bảo hộ cá nhân (giày, găng tay, kính hàn…).

- Sắp xếp nơi làm việc gọn gàng, kiểm tra tình trạng nước, cát, bình chữa cháy trang bị cho khu vực hàn.

- Chuẩn bị chậu nước để làm nguội mỏ hàn.

- Cần tiến hành kiểm tra: Các chỗ nối ống cao su với mỏ hàn và bộ giảm áp (dùng nước xà phòng), tình trạng mỏ hàn, bộ giảm áp và ống dẫn khí, độ lưu thông của miệng phun mỏ hàn, độ lưu thông của ống dẫn cao su từ bình oxy đến mỏ hàn và từ bình khí axêtylen đến mỏ hàn.

- Không được dùng búa hoặc các dụng cụ phát tia lửa để gõ vào nắp chai chứa khí, không sử dụng bộ giảm áp đã chờn ren, không để chai khí oxy, các ống cao su dẫn khí tiếp xúc với đường dây dẫn điện, không tự động tháo, lắp bộ phận giảm áp nếu chưa được sự đồng ý của thợ hàn chính, không mở van bình khí axêtylen bằng các dụng cụ, thiết bị không chuyên dùng.

Trong thời gian làm việc cần chú ý:

- Khi mồi lửa cho mỏ hàn hơi phải dùng diêm, bật lửa chuyên dùng.

- Khi hàn không quàng ống dẫn khí vào cổ, vào vai, kẹp chân, cuộn tròn hoặc bẻ gập ống.

- Khi mỏ hàn hơi đang cháy không mang ra khỏi khu vực làm việc dành riêng cho thợ hàn. Khi hàn ở trên cao không được mang mỏ hàn hơi đang cháy để leo thang.

- Trong thời gian giải lao phải tắt lửa mỏ hàn và đóng van cấp khí tới mỏ hàn.

- Nếu thời gian nghỉ kéo dài (giao ca, ăn trưa) thì ngoài việc tắt lửa mỏ hàn còn phải khóa van bình oxy, bình khí axêtylen và ở bộ phận giảm áp phải nới hết cỡ nén của lò xo bên trong.

- Khi mỏ hàn quá nóng thì phải tắt lửa mỏ hàn, nhúng đầu mỏ hàn vào chậu nước sạch, chờ nguội hẳn mới được làm việc trở lại.

- Khi lửa tạt lại phải đóng ngay van nước của bình sinh khí, đồng thời đóng van bình chứa khí, sau đó nhúng mỏ hàn vào nước sạch chờ cho đến khi nguội hẳn mới làm việc lại.

- Khi áp suất ở bình khí axêtylen tụt xuống hẳn thì không được tiếp tục làm việc. Phải kiểm tra ngay tình trạng của bình.

- Khi miệng phun mỏ hàn bị tắc phải dùng dây đồng vừa lỗ phun của mỏ để thông, không được dùng dây thép.

- Khi hàn cắt trong thể tích kín phải đốt mỏ hàn từ ngoài mang vào.

- Hàn cắt trong những gian nhà có sàn gỗ, vật liệu dễ cháy phải dùng tấm tôn hay tấm amiăng che phủ bề mặt chống cháy lan.

- Hàn cắt trên cao (từ 1,5 m trở lên) cần chú ý có thể gây cháy ở phía dưới.

Theo Nguyên Huy/Công an TP.HCM