Dự án trường học Hồ Tràm: Cần xem lại giá đền bù đất cho dân

Theo Luật đất đai, việc chính quyền thu hồi đất của dân để thực hiện các dự án thì việc bồi thường đền bù phải sát với giá thị trường. Chưa kể đến việc phải lập thêm phương án hỗ trợ tái định cư cho dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mỗi một địa phương mỗi khi có dự án cần thu hồi đất thì việc dân nộp đơn khiếu kiện khắp nơi vì mức giá đền bù quá rẻ so với giá thị trường luôn diễn ra. Với mức giá quá thấp đó, họ không thể bắt đầu một cuộc sống mới khi mà số tiền họ nhận được không đủ để họ mua lại một mảnh đất nhỏ.

Một phần mảnh đất đang được san lấp để làm dự án nhưng chưa được sự đồng thuận của dân vì giá cả bồi thường quá rẻ mạt

Năm 2012, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ra quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình Trường tiểu học Hồ Tràm – huyện Xuyên Mộc. Đây có lẽ là một công trình mang tính thiết thực cho con em bà con ở vùng Hồ Tràm, xã Phước Thuận. Vì lâu nay, học sinh cấp 1 trong vùng không có trường học, phải ngồi học nhờ từ giáo xứ cho đến nhà dân.

Nhưng vấn đề đáng nói đến ở đây là quá trình UBND huyện Xuyên Mộc thu hồi đất đai, thẩm định giá bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân có đất nằm trong dự án. Bởi UBND huyện Xuyên Mộc đã áp dụng mức giá quá thấp so với giá thị trường hiện tại, làm cho các hộ dân lâm vào khốn đốn vì số tiền được bồi thường không đủ để họ mua một mảnh đất mới với giá cả thị trường để ổn định cuộc sống.

Ngày 13/6/2016, UBND huyện Xuyên Mộc gửi cho gia đình anh Trần Văn Quý (SN:1974) Quyết định số 2211/QĐ-UBND về việc thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (xây dựng công trình: Trường tiểu học Hồ Tràm, Xuyên Mộc). Đồng thời, cùng ngày UBND huyện cũng ban hành luôn quyết định số 2221/QĐ-UBND về việc hỗ trợ kinh phí bồi thường, hỗ trợ, trong đó nêu rõ “Phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ cho ông (bà) Trần Văn Quý để Nhà nước thu hồi đất giao cho Ban quản ý dự án Đầu tư xây dựng huyện Xuyên Mộc đầu tư xây dựng dự án Trường tiểu học Hồ Tràm” với tổng kinh phí bồi thường hỗ trợ và tái định cư là 900.270.477 đồng. Điều đáng nói là, trong tổng diện tích đất của gia đình anh Quý có đến 1.460,6 m2 là đất nông nghiệp trong khu dân cư khu vực 1 thì mức giá này quá thấp so với giá thị trường hiện tại.

Diện tích đất phần trước có gắn liền nhà ở của gia đình anh Quý.

Cụ thể, UBND huyện Xuyên Mộc xác định gia đình ông Quý có 651,4m2 đất nông nghiệp thuộc khu vực 1, vị trí 1 nên đưa ra đơn giá là 303.000 đồng/m2; diện tích 809m2 đất nông nghiệp thuộc khu vực 1, vị trí 2 có đơn giá là 243.000đồng/m2. Bên cạnh đó, nhà cửa của ông Quý được xác định là nhà cửa kiên cố, kết cấu móng đá, đà kiềng bê tông cốt thép, tường xây tô sơn nước, nền gạch men, sảnh bê tông cốt thép, cửa nhôm kiếng...nhưng cũng chỉ được xác định là nhà cấp 4A1 nên bồi thường với giá 2.919.350đồng/1m2.

Mức giá đền bù này quá “lệch pha” so với mức giá thị trường hiện tại. Được biết, giá đất thị trường tại khu vực này rất cao vào khoảng 12.000.000 đồng/m2 hoặc 45.000.000đồng cho 1 mét tới mặt đường. Hay lùi lại một chút về thời gian trước, chị Vũ Thị Nhung – vợ anh Quý cho biết: năm 2011, gia đình chị bán đi một phần đất trong thửa đất vị trí 2 thì thời điểm đó giá đất đã là 17 triệu đồng/ 1 mét tới. Sự chênh lệch quá cao này khiến gia đình anh Quý khốn đốn vì tính tất cả tiền bồi thường cho cả đất, nhà, hoa màu... cũng chỉ hơn 900 triệu đồng, một khoản tiền không hề đủ cho gia đình anh tái định cư trên một mảnh đất nhỏ chứ chưa nói đến việc xây dựng lại nhà cửa, canh tác hay chuyển đổi nghề nghiệp.

Bức xúc vì bồi thường không thỏa đáng, anh Quý gửi đơn khiếu nại lên UBND huyện Xuyên Mộc yêu cầu xem xét lại giá bồi thường đối với đất nông nghiệp, giá bồi thường nhà ở, hoa màu, cây cối và vấn đề không được bố trí tái định cư, hoặc nếu muốn có đất tái định cư thì phải trả tiền. Ngày 19/9/2016, UBND huyện Xuyên Mộc gửi Quyết định số 3668/QĐ-UBND về việc giải quyết khiếu nại của anh Quý, nội dung là không chấp nhận đơn của anh Quý, những vấn đề được anh Quý nêu lên đều đã được thẩm tra xác minh và phê duyệt đúng theo quy định của pháp luật, vì vậy những vấn đề này không có cơ sở để xem xét giải quyết.

Đối mặt với cách giải quyết “nửa vời” của UBND huyện Xuyên Mộc, gia đình anh Quý dường như thấy được tương lai chông chênh ở trước mắt khi mà toàn bộ sản nghiệp của mình có nguy cơ gần như phải “cho không”. Anh Quý cho biết, bản thân anh và gia đình không hề phản đối việc xây dựng trường tiểu học, bởi để bọn trẻ có nơi để học tập là điều ai cũng mong muốn và ủng hộ, nhưng với giá bồi thường như “cho không” của hiện tại, thì gia đình anh có lẽ còn không thể an cư chứ chưa nói đến việc lập nghiệp, cho con đi học.

Không giao đất thì trường học không biết bao giờ mới được xây dựng, nhưng giao đất xong thì gia đình anh lại phải lao đao, tiến thoái lưỡng nan. Được biết, trong số 9 hộ bị thu hồi đất, thì mảnh đất của gia đình anh Quý thuộc vào loại “đẹp” nhất. Bởi nó nằm trên trục 2 con đường, đất thổ cư, có giấy CNQSDĐ nên rất được giá nếu bán ra thị trường. Thế nhưng khi có dự án, phía UBND huyện lại không hề lấy ý kiến dân, việc cho ban bồi thường hỗ trợ xuống làm việc với dân, tiến hành đo đạc cũng không thực hiện đầy đủ theo đúng các quy trình, giới thiệu đầy đủ thành phần tham dự cho dân biết. Ngoài việc bồi thường rẻ mạt ra cũng không xem xét hỗ trợ tái định cư vì lý do huyện chỉ thu hồi đất nông nghiệp của ông Quý. Do đó, không áp dụng tái định cư cho hộ ông Quý là đúng pháp luật ?.

Theo quy định, UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất. Khu tái định cư tập trung phải xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền. Dự án tái định cư được lập và phê duyệt độc lập với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng phải bảo đảm có đất ở, nhà ở tái định cư trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi đất. Trong trường hợp của ông Quý, đất thì bị thu hồi giá rẻ, đất có nhà ở, xây dựng kiên cố nhưng lại không được hỗ trợ tái định cư vì thu hồi theo đất nông nghiệp liệu rằng đã đúng ?

Đề nghị chính quyền tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu sớm xem xét lại trường hợp thu hồi đất đai của gia đình ông Quý, xem việc thu hồi, bồi thường đã đúng với quy định phải sát với giá thị trường chưa ? Việc thu hồi diễn ra theo đúng các trình tự pháp luật ?. Đừng để rằng, mục đích ban đầu của việc thu hồi làm sự án là để nâng cao phát triển kinh tế xã hội nhưng đến cuối cùng lại là “bần cùng hóa” cuộc sống của người dân.

Nhóm PVPL/KD&PL