Đồng yên yếu và giá cả thấp hồi sinh ngành sản xuất ở Nhật

Nồi cơm điện Iris Ohyama được trưng bày tại một cửa hàng ở Nhật. Công ty bắt đầu xuất khẩu gạo đóng gói sang Mỹ và Thái Lan từ đầu năm nay - Ảnh: Reuters

Theo tờ báo Nikkei Asia, đồng yên ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ đang là một trong những nhân tố giúp Nhật Bản hồi sinh ngành sản xuất. Chi phí giảm cũng là một nhân tố giúp các doanh nghiệp xuất khẩu Nhật tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tập đoàn Cosmax của Hàn Quốc, nhà thầu sản xuất theo hợp đồng của các công ty mỹ phẩm, dự kiến bắt đầu xây dựng nhà máy đầu tiên tại Nhật Bản sớm nhất vào năm 2025. Cơ sở này sẽ sản xuất các mặt mặt hàng phục vụ khách hàng tại Nhật, đồng thời xuất khẩu sang các thị trường như Hàn Quốc, Trung Quốc và phương Tây. Hiện tại, hầu hết cơ sở sản xuất của Cosmax được đặt tại Hàn Quốc và Trung Quốc.

“Chúng tôi quyết định sản xuất tại Nhật vì đồng yên yếu là một lợi thế cho hoạt động xuất khẩu”, ông Jason Eo, CEO của Cosmax Nhật Bản, nói với Nikkei Asia.

Trong các năm tài khóa từ 2022-2023, lạm phát tại Nhật duy trì ở mức khoảng 3%. Tuy nhiên, do đồng yên trượt giá xuống mức thấp nhất 34 năm so với đồng USD, giá cả hàng hóa và dịch vụ khi được mua bằng ngoại tệ ở nước này hiện ở mức thấp nhất so với các nền kinh tế phát triển.

Xét về tiền lương theo USD, Nhật Bản hiện đứng thứ 25 trong 38 quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Tỷ trọng trong GDP toàn cầu của Mỹ, Trung Quốc, Nhật qua 4 thập kỷ

Những yếu tố này đang giúp quốc gia châu Á thu hút sự quan tâm của các công ty đang quốc gia có nhu cầu tìm một địa điểm có chi phí cạnh tranh để sản xuất. Xu hướng này ngược lại với những năm 1990, khi đồng yên mạnh thúc đẩy làn sóng dịch chuyển sản xuất ra khỏi Nhật.

Nằm trong xu hướng này, công ty Nhật Bản JVCKenwood, hiện đứng thứ ba thế giới về hệ thống không dây chuyên nghiệp, đã chuyển toàn bộ hoạt động sản xuất ở Mỹ về Nhật Bản. Các sản phẩm của JVCKenwood bán tại thị trường Bắc Mỹ hiện được xuất khẩu từ Nhật.

Cũng giống như JVCKenwood, nhà sản xuất hàng tiêu dùng hàng ngày Iris Ohyama đã chuyển một phần hoạt động sản xuất ở nước ngoài về Nhật. Công ty này cũng đã bắt đầu xuất khẩu gạo đóng gói sang Mỹ và Thái Lan từ đầu năm nay. Iris Ohyama hiện xem xuất khẩu gạo là một mảng kinh doanh trọng tâm cho mục tiêu tăng trưởng.

Trong thập kỷ qua, khối lượng xuất khẩu gạo của Nhật đã tăng gấp gần 12 lần. Từng có giá cao gấp đôi so với giá gạo trồng ở Mỹ, gạo Nhật lần đầu tiên rẻ hơn so với gạo Mỹ vào năm 2022. Chênh lệch giá giữa hai loại gạo khiến các công ty đẩy mạnh xuất khẩu gạo từ Nhật.

Tại nhiều nơi ở Nhật, chi phí sản xuất giảm đáng kể là nhân tố thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp. Đơn cử, ở tỉnh Yamagata, chi phí sản xuất đã giảm khoảng 30% nhờ chi phí nguyên liệu đầu vào và lao động giảm. Thời gian sản xuất tại đây cũng giảm khoảng 30% nhờ việc tiêu chuẩn hóa các công đoạn và robot được cập nhật. Những điều này đang mang lại lợi thế xuất khẩu cho Nhật Bản.

Tuy nhiên, nhà kinh tế cấp cao Tsuyoshi Ueno của Viện Nghiên cứu NLI, cho rằng Nhật Bản cần nâng cao năng suất lao động để bù đắp cho tình trạng thiếu lao động.

“Dù đồng yên vẫn đang yếu, các doanh nghiệp Nhật phải đầu tư nhiều hơn và nâng cao giá trị gia tăng, nếu không, họ sẽ khó cải thiện sức cạnh tranh một cách bền vững trong tương lai”, ông Ueno khuyến nghị.

Ngọc Trang