'Donald Trump của Czech' sẽ làm Thủ tướng

Ông Babis sẽ là Thủ tướng Czech - Ảnh: EPA

Cục thống kê Czech ngày 22.10 cho biết sau khi đếm phiếu bầu, đảng Hành động vì công dân bất mãn (ANO) thắng sít sao, giành được 29,6% số phiếu bầu, tương đương 78/200 ghế Hạ viện.

Đảng đối lập Bảo vệ dân chủ dân sự về nhì với 25 ghế (11,3% phiếu bầu). Về hạng ba là đảng Hải tặc lần đầu tiên giành được ghế (10,8%), còn đảng Tự do và Dân chủ trực tiếp về hạng tư với 10,6% phiếu bầu. Mỗi đảng này sẽ có 22 ghế trong quốc hội.

Trong khi đó, đảng lớn trong chính phủ mãn nhiệm là đảng Dân chủ xã hội (CSSD) chỉ có 15 ghế (7,3%) và đảng Dân chủ Thiên chúa (ODS) trong liên minh cầm quyền chỉ đạt 10 ghế (5,8%).

Ông Babis, 63 tuổi, nói chiến thắng của ANO là một thành quả lớn. Ông tranh cử với chủ trương chống dân nhập cư, dựa trên việc Liên hiệp châu Âu (EU) ra hạn ngạch dân nhập cư vào khối.

Dù là thủ lĩnh đảng mạnh nhất có quyền lập chính phủ, ông Babis không cho biết ông ưng đảng nào, nhưng đã mời tất cả các đảng phái để nói chuyện. Có tin ông thích CSSD hoặc ODS.

Ông Babis từng lập ANO năm 2011 sau nhiều tai tiếng tham nhũng và đến năm 2013 thì gia nhập chính quyền liên minh do CSSD dẫn đầu.

Ông từng là Bộ trưởng Tài chính trong chính phủ mãn nhiệm cho đến tháng 5, khi bị Thủ tướng Bohuslav Sobotka của CSSD buộc từ chức, vào thời điểm có những cáo buộc ông gian lận thuế.

Các chuyên gia kỳ vọng Czech sẽ nghiêng về cánh hữu, nếu ông chọn liên minh với thủ lĩnh Tomio Okamura của đảng Tự do và dân chủ trực tiếp. Đảng này muốn cấm đạo Hồi, tổ chức trưng cầu dân ý để rời khỏi EU. Ông Okamura cũng là dân nhập cư và gốc Nhật, còn kêu gọi người dân Czech dẫn lợn đi dạo gần giáo đường Hồi giáo.

Ông Babis từng dính nhiều tai tiếng, trong đó có việc ông bị cảnh sát truy tố tội gian lận liên quan nguồn hỗ trợ tài chính của EU để xây một khách sạn và một trung tâm hội nghị ở một vùng quê. Giới chỉ trích nói các công ty của ông hưởng sự trợ giá của EU và của chính quyền Czech. Hoặc chuyện ông từng cộng tác với StB, lực lượng mật vụ đáng sợ của Tiệp Khắc thời Chiến tranh Lạnh.

Ông Babis gốc Slovakia, là người giàu thứ nhì ở Czech, với một đế chế truyền thông gồm 2 tờ báo lớn và một đài phát thanh nổi tiếng. Ông còn làm chủ một tập đoàn với 230 công ty gồm sản xuất giày, phân bón... và có số tài sản ước tính 4 tỉ USD.

Ông Babis còn bị cáo buộc âm mưu gây hại nền dân chủ, bằng cách làm suy yếu quốc hội và “mua” giới báo chí để “bịt mồm” những chỉ trích. Ông Babis phủ nhận mọi cáo buộc. Nhưng chúng vẫn khiến ông sẽ khó kiếm được đối tác để liên minh, nhằm lập thế đa số ở quốc hội Czech, vì nhiều đảng đã nói rõ ý họ sẽ không làm việc với ông trong chính phủ.

Khi tranh cử, ông Babis tuyên bố ông có thể sửa sai nhiều vấn nạn của quốc gia, từ tham nhũng cho đến giao thông, và ông cũng có những khẩu hiệu tương tự như khẩu hiệu “Hãy làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” của ông Trump.

Ông giải thích quan điểm nghi ngờ đồng euro của ông: “Chúng tôi hướng về châu Âu, chúng tôi không phải là mối đe dọa của nền dân chủ. Tôi sẵn sàng đấu tranh cho quyền lợi của chúng ta ở Brussels. Chúng ta là một phần của EU và NATO”.

Bảo Vĩnh (theo Independent)